Cantine Due Palme

Hypermoderne apparatuur, traditionele druivenrassen: dat is in vier woorden een karakteristiek voor Cantine Due Palme, een wijnproducent uit Apulië, in de hak van Italië.
Cantine Due Palme is een coöperatie met 900 leden en 2000 ha. wijngaard. De coöperatie bestaat sinds 1989 en doet er alles aan om kwalitatief goede wijnen te maken tegen een betaalbare prijs.
Aangezien de druiven in het hete zuiden van Italië de neiging hebben overrijp te worden, moeten er diverse moderne technieken worden ingezet om toch frisse en fruitige wijnen te maken. Zo wordt het fruit met ijs gekoeld vanaf het moment dat het uit de vrachtwagens op de transportband terecht komt totdat het in de stalen vergistingtanks belandt. In de productiehallen staan horizontale, roterende fermentatietanks met een inhoud van 500 hl. In een horizontale tank komt meer sap in contact met de schillen dan in een verticale tank, waardoor bijvoorbeeld meer kleur afgegeven worden. Bovendien kunnen de tanks roteren, waardoor de pulp van schillen regelmatig weer in het gistende sap ondergedompeld wordt.
Meer lezen over horizontale tanks? Zie dit artikel in Wine Business.

De rode wijnen van Cantine Due Palme gisten zo'n twee weken in de horizontale tanks, waar de temperatuur gecontroleerd kan worden en nooit boven de 27 ºC komt. Op deze manier verkrijgt de coöperatie uiterste fruitige wijnen met mooie zachte tannines. De malolactische gisting wordt afgerond in vaten Frans (Allier en Troncais) eiken. Zodra deze compleet is, worden de vaste delen verwijderd en mag de wijn op andere vaten zes tot twaalf maanden rijpen.

De basis van de voornamelijk rode wijnen wordt gevormd door de traditionele druivenrassen negroamaro, malvasia nera en primitivo. Negroamaro, wat letterlijk ‘zwarte bittere’ betekent, wordt meestal in assemblages met malvasia nera verwerkt, om de wijnen meer fruitkarakter te geven. Primitivo wordt meestal in zijn eentje verwerkt, hoewel een blend met cabernet sauvignon ook een fraaie wijn oplevert. De naam primitivo is afkomstig van het feit dat de druif als eerste, eind augustus, geoogst kan worden.

Tijdens een masterclass op een proeverij georganiseerd door Margaret Wines afgelopen zondag, proefden we een aantal wijnen van Cantine Due Palme. Hieronder een keuze uit de rode wijnen, die allemaal veel wijn voor een betaalbare prijs bieden. Een collega van mij schaft niet voor niets al jaren regelmatig een voorraadje Squinzano aan..... Wijnen met een sterretje* zijn mijn persoonlijke favorieten.

Domiziano Negroamaro del Salento 2006
100% negroamaro, vergisting en rijping op roestvrijstalen vaten; instapwijn; zacht en kruidig, veel fruit; prijs € 5,45; ontving diverse prijzen en vermeldingen, ook in Nederland.

Squinzano Rosso DOC 2006*
80% negroamaro, 20% malvasia nera; 6 maanden in Frans eiken vaten; 4 maanden flesrijping; makkelijk drinkbare wijn met veel fruit, tamelijk fris, kruidig, zachte tannines; prijs € 6,65.

Salice Salentino Selverossa Riserva 2004*
negroamaro, malvasia nera; 12 maanden op Frans eiken vaten; 6 maanden flesrijping; complexe aroma’s van vanille, bosbessen en bramen, veel tannines, hoge zuren, lange afdronk; prijs € 10,60; ontving diverse prijzen en vermeldingen, waaronder 3 bicchieri in de Italiaanse wijngids Gambero Rosso.

Primitivo 2006, Rosso Salento IGT
100% primitivo; 6 maanden in Frans eiken vaten; 4 maanden flesrijping; wijn met hoog smaakgehalte, veel zuren, aroma’s en smaak van bessen en zwart fruit; prijs € 6,75.

Ettamiano Primitivo 2004, Primitivo Salento IGT
100% primitivo; 9 maanden in Frans eiken vaten; 4 maanden flesrijping; complexere wijn, hoge zuren, fruitkarakter minder op de voorgrond dan in de ‘gewone’ primitivo, bijna een beetje streng, maar wel elegant; prijs € 10,65

Tenuta Albrizzi 2006 Rosso Salento IGT*
primitivo, cabernet sauvignon; 6 maanden in Frans eiken vaten; 4 maanden flesrijping; meest ‘klassieke’ van de rode wijnen; ruikt naar cederhout en sigaren, veel fruit, fris; mooie, slanke en elegante wijn; prijs € 8,75

De wijnen van Cantine Due Palme zijn verkrijgbaar bij wijnspeciaalzaken aangesloten bij Les Genereux.

Vin de Pays de Saône-et-Loire

Dankzij een prachtige foto van de wijngaarden in Prizy, vlakbij Saint Julien-de-Civry, ontdekte ik dit weekend de Vin de Pays de Saône-et-Loire. Nooit eerder van gehoord, van dit tafelwijngebied. Geen idee ook hoe het smaakt, maar het hele idee dat er in Frankrijk miljoenen liters wijn geproduceerd worden zonder dat daar export, promotie en moeilijk gedoe aan te pas komen, intrigeert me wel. Die wijnen worden geproduceerd in de 'binnenlanden' en genuttigd door de Fransen zelf, gewoon bij de doordeweekse stoofpot, boerenkool en peen met uien.
Prizy ligt diep 'inland', ver westelijk gezien vanaf de bekende wijngebieden van de Beaujolais en de Maconnais. In dit gebied produceren de boeren gewoon wijn voor eigen gebruik, niets meer maar ook niets minder. Frankrijk blijkt meer dan honderd van deze Vin de Pays-gebieden te kennen, waar we in Nederland niets over horen. Slechts een enkele VdP dringt tot ons door, zoals de Vin de Pays d'Oc uit de Languedoc of de Vins de Pays de Jardin de France, van het middelste stuk van de Loire. Er zijn Vin de Pays de département, Vin de Pays regionaux en Vin de Pays de zone, elk met eigen regels en voorschriften. Gelukkig minder knellend dan de regels van de AOC-wijnen, de wijnen met een gegarandeerde herkomstbenaming die treden hoger op de kwaliteitsladder (zouden moeten) staan.
In het VdP gebied Saône-et-Loire noemt de Guide Hachette maar één producent, Jean-Claude Berthillot met zijn Vin des Fossiles, in Mailly; Paul, van het blog De Herberg, weet er nog twee meer. Een daarvan is Grande Terre, een domein in Saint Didier-en-Brionnais. Paul, een Nederlandse expat met een huis in de Brionnais, beschrijft ook kort de wijngeschiedenis van het gebied: tot het begin van de 20ste eeuw werd er veel wijn geproduceerd, die over de Loire en het Canal de Briare naar Parijs vervoerd werd om daar de dorstige arbeiderskelen te smeren. Inmiddels zijn nog maar drie producenten in het gebied over, die onder andere gamay, pinot noir en pinot gris in de wijngaarden hebben staan. De gamay van Grande Terre moet een uiterst fruitige wijn zijn, aldus herbergier Paul. De wijnranken op de foto uit Prizy zijn deze gamay-druiven.

Foto: overgenomen van De Herberg

Genieten van kaas en wijn

Ken je dat? Je gaat naar een proeverij om serieus wijn te proeven en nieuwe dingen te leren, maar tijdens het proeven gaan langzaam alle lessen over proeven en spugen overboord, en wordt het steeds gezelliger. Dat overkwam mij vanmiddag, tijdens de overzichtsproeverij van Margaret Wines in de Utrechtse Sociëteit de Vereniging aan de Mariaplaats.
Tijdens een masterclass die ik aan het begin van de middag bezocht - waarover later meer - ging het nog allemaal goed, maar toen ik later eenmaal de prachtige Italiaanse kazen, geserveerd door cateraar Mammoni, had geproefd, liep het 'mis'. Ik had natuurlijk moeten noteren welke kaas het beste met welke wijn combineerde, smaakprofielen à la Peter Klosse moeten analyseren en gewichtig moeten doen over die kaas wel met die wijn en die absoluut niet. Maar nee: ik heb gewoon genoten!

Het werd daarmee een middag van leuke, kleine ontdekkingen. Ariane had al eens tegen me gezegd dat appelstroop heel goed combineerde met allerhande gerechten, maar tot vanmiddag had ik dat maar niets gevonden. Bah, appelstroop, zoet en klef..... Bij de grote schalen met Italiaanse kazen als provolone, pecorino, fontina, gorgonzola en ubriaco stonden echter ook schalen heerlijk brood en bakjes appelstroop. Wat een combinatie: pecorino met appelstroop en verse walnoten. Heerlijk!

Een andere ontdekking was een stukje ubriaco met een slokje Pedro Ximenez. Ubriaco wordt - aldus een internetbron - traditioneel gerijpt in een mengsel van wijn, druivenschillen en pitten, die de korst een diepbruinrode kleur geven. Sommige websites vertellen me dat ubriaco uit Lombardije komt, andere plaatsen de kaas in de Veneto, bij Venetië. Ubriaco schijnt 'dronken' te betekenen, overigens ;-)
Pedro Ximenez (PX) ken ik alleen van de heerlijke combinatie met chocoladetaart; nooit had ik kunnen bedenken dat deze wijn ook met kaas zou combineren. Maar het toeval hielp een handje vanmiddag; alleen omdat ik als laatste wijn nog de PX wilde proberen, gebeurde het dat de kaas en de wijn kort na elkaar in mijn mond kwamen. De stroperige, zoete, chocoladebruine wijn uit het zuiden van Spanje, gemaakt van één van de bekende sherrydruiven, combineerde uitstekend met de wat frisse, notige koemelkse kaas van ongepasteuriseerde melk, uit het noorden van Italië.

Zo zie je maar weer: wijn en kaas kunnen ondanks alle recente discussies toch hele verrassende en spannende combinaties opleveren. En wijn, net als kaas, is er uiteindelijk om genoten te worden, niet om te ontleden en te analyseren. Wat maakt het uit van welke druiven een wijn gemaakt is of van welk dier de melk voor de kaas komt; als het allemaal maar goed smaakt....... Ik heb dat vanmiddag weer eens ervaren, en het kan me weinig schelen dat ik nauwelijks details over wijnen en kazen heb genoteerd.
Eigenlijk kan het gewoon niet vaak genoeg herhaald worden: wijn is er om te drinken, niet te bediscussiëren of te analyseren.

Geproefd: Cuvée Zenobie

Wijn maken lijkt simpel: druiven persen, het sap laten gisten, het gistende nat laten rijpen, bottelen, et voilá! Maar helaas, rondom wijnmaken bestaan in sommige landen zoveel regels en voorschriften, dat sommige wijnboeren hun wijnen niet op de markt mogen brengen als 'wijn'. Of als wijn uit een bepaald herkomstgebied, in het Frans appellation.
In Frankrijk hebben ze inmiddels een hele 'salon des refusés': salon der geweigerden. Wijnen geweigerd door de organisatie die toeziet op het handhaven van de regels van de desbetreffende appellation, de INAO, en haar locale vertegenwoordigingen, maar die wel gewild zijn, gretig aftrek vinden en verrukkelijk smaken.

Zo mag je onder de appellation Picpoul de Pinet alleen maar droge frisse wijnen maken, en onder de appellation Côteaux de Languedoc van alles, maar geen wijn van laat geoogste druiven en die dan als een zoete dessertwijn op de markt brengen, en al helemaal niet onder de benaming Vendange Tardive (late oogst, late harvest). Wat in de Elzas weer wel mag, maar dan van riesling of gewurztraminer en nog een paar andere druivenrassen.

Wat dan te doen als je verrukkelijke rijpe picpouldruiven hebt staan en daar een fraaie zoete wijn van wilt maken? Dan noem je hem Moûts de raisins piquepoul partiellement fermentés. Issus de raisins passerillés. Vrij vertaald luidt dit: most van picpouldruiven, gedeeltelijk gefermenteerd. Afkomstig van ingedroogde druiven.

Hoe het proces precies werkt, houden de wijnmakers van Mas St. Antoine in Castelnau de Guers geheim (het mag toch niet van de INAO), maar lekker is de Cuvée Zenobie wel. Zeker als je alleen de droge, frisse Picpoul de Pinets kent, die geschonken worden bij vis en schaal- en schelpdieren, is deze Cuvée Zenobie een grote, aangename verrassing. Het zilte van de picpouldruiven (die niet ver van de Middellandse Zee groeien) geeft samen met het indrogen van de druiven een heerlijk frisse, bijna niet-zoete zoete wijn. In de neus geeft de wijn een beetje de indruk een madera te zijn, en ook in de mond heeft Zenobie wel wat weg van een sercial of een rainwater madeira. Tonen van karamel zijn ook te ontdekken, naast heel frisse zuren en een mooie lange, notige afdronk.
We dronken de Cuvée Zenobie (vernoemd naar de schoonmoeder van één van de drie partners van Mas St. Antoine) bij walnoten en gedroogde abrikozen en wat stukje oude Hollandse geitenkaas. Maar ook vette paté van de levers van die vogels 'die wij in Nederland zoveel hebben maar nauwelijks mogen schieten en al helemaal niet te pakken kunnen krijgen om te eten' en blauwschimmelkazen smaken er uitstekend bij.

Cuvée Zenobie wordt geïmporteerd door A2Vins te Utrecht.

Wijn bij de kruidenier, 1949

Afgelopen zondag was het tijd voor wat cultuur, en bezocht ik de tentoonstelling in het Noordbrabants Museum 'Gewoon de jaren veertig'. Aan de hand van prachtige deels zwart-wit, deels kleurenfoto's wordt de 'gewone' kant van het decennium tussen 1940 en 1950 getoond. Meestal staan tentoonstellingen over dit decennium in het teken van de Tweede Wereldoorlog en zien we bommenwerpers en vernietigingskampen; op deze tentoonstelling stond echter het gewone dagelijkse leven centraal: de was, de keuken, sport, ontspanning, vervoer etc.... Het leukste onderdeel vond ik de foto's over eten en drinken, waaronder deze foto hierboven. Volgens het bijschrift had een kruidenier in Amsterdam in 1949 'alweer' gewoon wijn op de plank staan. De flessen staan uiterst rechts, bijna in de etalage.

Wat zou ik op zo'n moment graag weten wat er precies op het etiket stond, en natuurlijk wat er in de fles zat... Een ding weet ik (misschien wel) zeker: de wijn kwam gewoon uit Europa, hoogst waarschijnlijk uit Frankrijk en mogelijk uit Luxemburg. In een prijslijst van de Utrechtse wijnhandel van Van Wageningen en de Lange uit 1949 staan namelijk inderdaad wijnen uit die landen! Of zou dit zoete Spaanse wijn geweest zijn? Ook dat is mogelijk in die tijd...

Foto: Ben van Meerendonk, collectie Algemeen Hollands Fotopersbureau, IISG, via Het Geheugen van Nederland

Beste Belgische wijnen verkozen

Een blend van chardonnay en müller thurgau is op Megavino uitgeroepen tot beste witte Belgische wijn van het jaar. De wijn werd ingezonden door het domein Boschberg uit Scherpenheuvel en beoordeeld door een jury van zowel binnenlandse als buitenlandse experts. Een wijn van het rode druivenras regent, van André Goemans uit Sint-Pieters-Rode, werd uitgeroepen tot beste rode wijn. Deze Uylenbergher Regent 2007 heeft negen maanden lagering op eiken vaten ondergaan. De beste mousserende wijn was de Schorpion Brut Chardonnay uit het dorpje Vliermaal.
Lees in De Standaard het hele verslag.

Eerste vrouwelijke franchisenemer voor De Gouden Ton

Hij was er uitermate trots op vanmiddag! In Den Bosch opende vandaag officieel de zevende Gouden Ton-winkel, een franchiseformule opgezet door Nico McGough. Maar het was vooral de franchisenemer die door McGough in het zonnetje werd gezet; de nieuwe franchisehoudster Sanne Staal is namelijk de eerste vrouw in het Gouden Ton-team. Sanne is 27, haalde de vinologenopleiding in één jaar en heeft een carrière als sommelier bij onder andere kasteel Heemstede in Houten en restaurant Spring in Amsterdam achter de rug. Haar droom was echter een eigen wijnwinkel; dankzij De Gouden Ton en een fraai pand aan de Bossche Hinthamerstraat is deze droom afgelopen maanden werkelijkheid geworden.

Exact om drie uur knipte chefkok Gerrit Greveling van Chalet Royal (Den Bosch, één Michelinster) vanmiddag het rode lint door dat voor de ingang van het pand De Gelaersde Haen aan de Hinthamerstraat 102 was gespannen. Het verzamelde gezelschap van familie, vrienden, Bossche restaurateurs en andere genodigden werd vervolgens onthaald op een fruitige champagne van Gosset, kon de stijlvolle winkel met gebeitste houten kasten bewonderen en een aantal fraaie wijnen proeven. Open stonden onder andere een frisse Riesling Trocken 2007 van Ernie Loosen, een vrolijke, fruitige rode Costières de Nîmes en een tamelijk minerale Chardonnay uit de Languedoc.
Het assortiment van deze Gouden Ton-winkel liegt er verder niet om: we troffen onder andere de fraaie witte wijnen van Amayna uit Chili, een grote selectie van het Californische Bonny Doon én een long-time favorite van Nico en mij: de rode wijnen van het Loire-huis van J.Y.A. LeBreton in St. Jean de Mauvrets, waar we zelf al een aantal malen langsgingen.

We wensen Sanne vanuit Utrecht nogmaals alle goeds in haar nieuwe winkel, en zullen binnenkort zeker nog eens naar het zuiden afreizen om de wijnen van De Gouden Ton te gaan proeven. Utrecht heeft helaas nog geen Gouden Ton, maar gelukkig is Den Bosch slechts een half uurtje met de trein!

Gluren bij de buren

Eigenlijk vreemd dat de wijnwerelden van twee buurlanden zo gescheiden zijn. Vandaag sloeg ik de wijnspecial van 11 oktober van de Belgische krant De Standaard op, en trof er supermarktwijnen die ik niet kende en wijnpersoonlijkheden waar we hier niet over horen. Wist je bijvoorbeeld dat België een jonge vrouwelijke sommelier kent van 22, die vorig jaar op de tweede plaats eindigde bij de strijd om de titel van Beste Sommelier van België? Haar naam: Hilde Jonckheere. En wist je dat de wijninkopers van Colruyt, Delhaize en Carrefour in een interview gewoon zeggen dat de meerderheid van de supermarktwijnen in België gebotteld wordt? Bij de Delhaize is dat wel 65%!
Jammer eigenlijk, die onkunde in Nederland, van wat er zich in België op wijngebied afspeelt. (Of geldt die onkunde alleen voor mij? Dat zou natuurlijk kunnen.... ) Ik heb alvast een goed voornemen voor volgend jaar: regelmatig gaan gluren bij de buren!

In diezelfde wijnspecial van De Standaard is er ook aandacht voor de grote jaarlijkse wijnmanifestatie Megavino, voor zowel consument als professional. Volgend jaar zou ik daar bijvoorbeeld eens heen kunnen gaan. Het glas dat je er bij binnenkomst krijgt, is gegraveerd met een cartoon van ZAK, cartoonist bij De Morgen. En mocht je dit weekend al zin hebben in een dagje Brussel: morgen is Megavino 2008 nog geopend. Je treft er dit jaar veel aandacht voor Spanje, dat dit jaar gastland is. En je kunt er Botart bewonderen, prachtig bewerkte wijnvaten. Het Spaans-Mallorcaanse wijnbedrijf Bodegues Ribas benaderde een twintigtal Spaanse kunstenaars met het verzoek gebruikte wijnvaten om te vormen tot kunstwerk. Elke kunstenaar had de volledige vrijheid om zijn eigen interpretatie te geven aan de opdracht. Het project werd deze zomer gelanceerd in Mallorca en komt nu voor de eerste maal naar het vasteland op initiatief van Puerta del Sol, importeur van Spaanse wijnen uit Deurne. Na Megavino is de tentoonstelling nog te zien in de gebouwen van Alfacam te Lint, bij Antwerpen.

Tot slot: vandaag werd op Megavino ook een proeverij gehouden om de beste Belgische wijn te kiezen. Zodra ik de uitslag heb gevonden, zal ik er aandacht aan besteden.

Geproefd: Stormhoek Chardonnay Viognier

Meer dan twee jaar geleden gaven ze een Guide to Wine Blogging uit. Zelf was het Zuid-Afrikaanse wijnbedrijf Stormhoek één van de eerste producenten die een weblog inzette ten behoeve van hun wijnpromotie. Inmiddels zijn de websites van Stormhoek één en al Web 2.0. Banners naar Facebook, Twitter, Flickr en You Tube geven de indruk bij een state-of-the-art webbedrijf terecht te zijn gekomen. Die schijn bedriegt een beetje, want de filmpjes op You Tube bijvoorbeeld zijn zeker een jaar oud.

Maar dit allemaal ter zijde. Het gaat uiteindelijk ook bij Stormhoek om de wijnen. Samen met een nieuwe op smaakkleur gebaseerde indeling van het wijnschap presenteerde Albert Heijn deze week een aantal aardige bonusaanbiedingen, waaronder de Stormhoek Chardonnay Viognier 2008. Die moest natuurlijk uitgeprobeerd worden, hoewel de prijs op de grens van de no-go zone was
(van € 3,99 voor € 2,99).

Het was even wennen aan de duoblend Chardonnay Viognier. De combinatie komt elders in de wereld maar heel weinig voor, en eerlijk gezegd kan ik wel begrijpen waarom. In de geur vond ik de wijn wat zoet en wee, en ik rook ananas en sinterklaasschuimpjes. In de mond is er een licht prikkeltje, veel fruit (peer, abrikoos) en een licht bittertje. Al met al een uiterst jonge (2008!) lichte, frisse wijn, die echter door de wat zwoele geur én afdronk vermoeiend werkt. Niet een fles waar ik er meer van ga kopen: ik geef 'm categorie 2, blij als ik dit op een feestje krijg.

Opvallend aan de fles is nog het achteretiket, met zijn krachtige slogans als Be Passionate, Love en Change the world or go home. Tevens is er een Freshness indicator, die aangeeft dat de wijn steeds minder 'fris' wordt tussen nu en 2010, waarna hij echt op moet zijn. Een mooie toevoeging aan de etiketteninfo!

Nog een laatste tip: op het Stormhoek-blog staan een aantal zogenaamde White Papers, waarvan die over Freshness zeker de moeite waard is, ook voor mensen met meer kennis over wijn dan gemiddeld.

Foto: van Everjean op Flickr

James en Oz in Californië

Eerder reisden ze door Frankrijk, in een jaguar, en bezochten er wijngaarden en wijnboeren. Het leidde tot een hilarische tv-serie, een mooi boek en inmiddels tot een dvd. Een jaar later was het de beurt aan Californië. Opnieuw trokken de Britten wijnexpert Oz Clarke en tv-presentator James May gezamenlijk door de wijngaarden, maar ditmaal in een gigantische camper, een zogenaamde RV.
Onlangs won ik de dvd van deze reis, The Big Wine Adventure in California, bij een actie van Koken met Karin. Vorige week viel het doosje in de bus, en gisterenavond hebben we genoten van de eerste twee afleveringen.

Het tamelijk 'illustere' duo begint in Los Angeles en rijdt al keuvelend, bekvechtend én wijnmakers bezoekend naar het noorden, om straks te eindigen in de Napa Valley. In de eerste twee afleveringen maakten we onder andere kennis met Pinot Noir-specialist Jim Clendenen van Au Bon Climat en diverse Rhône Rangers in Paso Robles. Dat laatste zijn wijnmakers die zich afzetten tegen de in Californië overheersende standaarddruiven als merlot, chardonnay en cabernet sauvignon en zich richten op ondere andere druiven die traditioneel in het Rhône-gebied groeien, zoals syrah, grenache en mourvèdre. Het klimaat in Paso Robles in daar dan ook uitermate geschikt voor.
Vooral de laatste scène van aflevering 2, waarin de heren Four Vines bezoeken, is lachen: bij Four Vines zijn de wijnmakers en hun groupies namelijk van de ruige soort, met leren polsbanden en tatoeages. De wijnen die ze maken hebben namen als Anarchy, The Biker en The Maverick. Autoprogramma-presentator (Topgear, voor de kenners) James May is er helemaal thuis en is lyrisch over de wijn; de keurige wijnexpert Oz Clarke voelt zich wat ongemakkelijk.....

Voor die avonden dat je even geen zin hebt in de zoveelste CSI of ziekenhuissoap: kijk een paar afleveringen James en Oz, trek er een mooie fles bij open en kruip op de bank. Ontspanning en lol gegarandeerd. En je leert ook nog wat over de Californische wijnscène! Verkoopadressen vind je via internet.

Casa Marin

Ontdekkingen zitten soms in een klein hoekje, letterlijk en figuurlijk. Puur bij toeval bezochten Annelies en ik donderdag op de proeverij van Chileense wijnen de in een hoekje verstopte tafel van Casa Marin - waar het overigens al wel betekenisvol druk was... In het informatieboekje had ik gelezen dat ze een Riesling hadden, en dat wilde ik wel eens proeven, Riesling uit Chili. Bovendien meende ik me de naam uit het boek van Cees van Casteren (Paradiso, de nieuwe wijnen van Chili) te herinneren. Casa Marin, was dat niet het bedrijf dat heel dicht aan zee wijnen maakte?

Bij Casa Marin proefden we langer en uitgebreider dan bij andere tafels: we waren uiterst gecharmeerd van de rijke, prikkelende en subtiele Sauvignon Blanc Cipreses 2008, de toegankelijke en ingetogen, zeer inzetbare Gewurztraminer 2008 én de volle, frisse en elegante Riesling 2007.
Tijdens de masterclass door wijnschrijver Cees van Casteren proefden we bovendien nog de Pinot Noir Litoral 2006. Ik noteerde daarover: in de geur rokerig, kers, pruim, karamel; smaak fris, prikkelend, rood fruit, elegant; afdronk kruidig met een zoete touch. Het was een wijn waar je aan bleef ruiken en van bleef proeven. Volgens Van Casteren met 'fraicheur tot in de finale'. Deze Pinot Noir is echt een prachtwijn, maar pinotliefhebbers moeten wel even de Bourgogne uit hun hoofd zetten!
Toch blijven de witte wijnen van Casa Marin voor mij de grote verrassing. Wat een fruit, spanning, lengte én subtiliteit troffen we aan in deze wijnen. De wijnen zijn droog, hebben een hoge mineraliteit, goede zuren en vertonen absoluut kenmerken van 'terroir'. Laat niemand dit gewoon 'Nieuwe Wereld'-wijnen noemen. Als er één huis heeft bewezen dat we eigenlijk allang niet meer kunnen spreken van DE Nieuwe Wereld, dan is het voor mij Casa Marin wel.

Casa Marin ligt slechts 4 kilometer van de kust in de San Antonio Valley. Het is daarmee de Chileense wijngaard die het dichtst bij de Stille Oceaan ligt. In Chili is het voor een wijngaard namelijk minder belangrijk of hij in het noorden of het zuiden van het land ligt, maar veel meer hoe hij in oost-west richting gelegen is. Dichtbij of veraf van de Andes, dichtbij of veraf van zee, in een dal, of op een helling, in contact met mist en wind van zee of niet.
Toen Maria Luz Marin in 2000 besloot om een wijngaard aan te gaan leggen in Lo Abarca, dicht bij de kust, werd ze voor gek uitgemaakt. Banken wilden haar onderneming niet financieren, wijnproducenten beweerden ten stelligste dat druiven zo dicht bij de oceaan niet zouden rijpen. Maar Maria Luz kreeg gelijk: onder invloed van de verkoelende wind en mist van zee is het rijpingsseizoen in Chili uiterst lang. Kies je daar de juiste druivenrassen - zoals riesling, sauvignon blanc, gewurztraminer en pinot noir - dan is het resultaat fantastisch.
Casa Marin produceert dan ook uiterst geconcentreerde, intense maar tegelijkertijd subtiele en elegante wijnen, die hun weg in de wereld inmiddels gevonden hebben. In Chili behoren ze tot de hoogst geprijsde van het land. In Nederland is er tot op afgelopen donderdag nog geen importeur gevonden, in België gelukkig wel.

Chili: het wijnland van de toekomst

Voordat ik aan de vinologenopleiding begon, had ik niet zoveel met wijnen uit de Nieuwe Wereld. Dat kwam natuurlijk, realiseer ik me nu, omdat ik tot die tijd alleen supermarktkwaliteit had gedronken, of erger nog, bulkwijnen die misschien wel in Nederland pas waren gebotteld. Tijdens de cursus ben ik toch heel langzaam van mening veranderd, al vind ik het nog altijd lastig in te schatten of het transporteren van wijn over grote afstanden nu zo'n goed idee voor het milieu is.
Als ik die overwegingen even vergeet, ben ik er inmiddels van overtuigd dat wijnen uit andere landen dan Europa zeer de moeite waard zijn om te leren kennen. En wat er donderdag in het Utrechtse Beatrixtheater op de tafels stond, overtrof echt mijn verwachtingen. Wat een kwaliteit! Annelies en ik bezochten 9 oktober een proeverij van Chileense wijnen, georganiseerd door ProChile. Achtentwintig producenten of hun importeurs gaven acte de présence; Cees van Casteren, auteur van het boek Paradiso, de nieuwe wijnen van Chili, gaf twee masterclasses.

Tijdens die masterclass leerden we veel over wijnland Chili. Bijvoorbeeld dat de export van Chileense wijn harder stijgt in waarde dan in volume: ergo, er komt wijn van steeds hogere kwaliteit naar de belangrijkste afzetmarkten. Die afzetmarkten, dat zijn vooral de UK (20%) en de USA (17%). Nederland is inmiddels goed voor 8%, ook niet slecht.
Van Casteren verklaart het succes van Chili uit een samenvallen van diverse factoren: de uiterst fruitige en toegankelijke wijnstijlen, de goede zakenmentaliteit van de Chilenen, de lage dollarkoersen, het water dat in overvloed in de Andes aanwezig is (in tegenstelling tot grote delen van de rest van de wereld, zoals Australië), de gezondheid van de wijnbouw (geen ziekten aanwezig, biologische wijnbouw is eigenlijk de natuurlijke staat in Chili), de mogelijkheid om nog steeds nieuwe gebieden rijp te maken voor wijnbouw en uiteraard de troefkaart carmenère, die heel elegant wordt uitgespeeld. Het helpt bovendien dat in dé icoonwijn van Chili, Clos Apalta, een meerderheid carmenère zit.
Van Casteren ziet dan ook een grote toekomst voor Chili als wijnland: nieuwe wijngebieden in het zuiden én aan de koele oceaankant van het land zullen steeds fraaiere en complexere wijnen gaan leveren, vooral wit. Bovendien zal met de stijgende vraag naar biologische wijnen Chili steeds meer in de belangstelling komen te staan. Voeg daar nog aan toe de optimalisatie van de combinatie druivenras en terroir en een uitbreiding van druivenrassen, en een nieuwe supermogendheid op wijngebied is geboren.

Cees van Casteren liet ons vier Chardonnay's en vier Pinot Noir's proeven. Opvallend vond ik vooral het verschil in stijlen. Van uiterst frisfruitige Chardonnay's tot volle klassieke en van kruidige en fruitige Pinot Noir's tot traditionele wollen sokken- wijnen. De topper onder de Chardonnay's was voor mij de Tibalí Reserva 2007 uit Limarí, in het noorden van Chili. Een wijn met veel frisse zuren, vol, geurend naar onder andere appeltjes; in de smaak proef je heel licht het hout, maar dat is uiterst fraai geïntegreerd in de wijn. De afdronk houdt heel lang aan. Net als de topper onder de Pinot Noir's, Pinot Noir Litoral 2006 van Casa Marin - waarover een volgende keer meer - zoekt Tibalí nog een importeur.

Voorafgaand aan de masterclass proefden we heerlijk frisse Sauvignon's van bijvoorbeeld Amayna in de Leyda Valley (Résidence Wijnen) of van Vistamar uit de Central Valley (Wijnkoperij de Lange B.V.). Ook de Chardonnay's van William Fèvre (Luiten Wijnimport) en Vistamar bevielen goed. Mijn favoriet was de Amayna Sauvignon Blanc Barrel Fermented 2006. In deze prachtige wijn met zijn ragfijne zuren (omschrijving van Annelies en heel toepasselijk!) proef je echt de druif terug.

Voor een kennismaking met rode wijnen proefden we bij Odfjell, eigendom van een Noor die wijn is gaan maken in Chili, drie boeiende wijnen (Hosman Vins Wijnimporteurs).
Carmenère Orzada 2004: een fraai aroma van chocolade, vanille en kruiden maar ook rood fruit; in de mond heerlijk fris, kruidig, gebalanceerd, niet al te complex maar wel spannend. Zal bij velen in de smaak vallen, ook dankzij het alcoholgehalte van 'slechts' 13.5%.

Carignan Orzada 2004: een echte tijger, aldus de importeur! Aroma's van frambozen en bramen; in de mond een pepertje, zoethout, mooie tannines, alcoholpercentage 14.5%. Lastig te combineren met eten, vermoed ik zo, hoewel een lekker stuk rood vlees van de grill me wel aanspreekt bij deze wijn.

Aliara 2004, een assemblage van carmenère, cabernet sauvignon, cabernet franc, carignan en malbec: zachte ronde wijn, elegant, fruitig, heeft wel iets weg van een Bordeaux (maar dan fruitiger). Heeft bijna twee jaar op houten vaten gelegen en 18 maanden flesrijping gehad. Combineert vast heerlijk met allerlei krachtige stoofpotten.

Bij Ravanal / Rawen (Jos Beeres Wijnkoperij Dik van 1879 BV) hadden we nog net tijd voor drie Carmenères uit de Colchagua Valley met oplopend houtgebruik: Rawen 2006, Ravanal en Ravanal Reserva 2006. Alledrie uiterst aangename wijnen, met veel fruit en kruidigheid en prima te combineren bij een stevige vleesschotel of een simpele barbecue.

Uiteraard heb ik het lekkerste voor het laatst bewaard: in een volgende bijdrage zal ik de wijnen van het tophuis Casa Marin behandelen.

Gevraagd juryleden /v

Zeker de helft van de vinologen in opleiding is vrouw. Nederland kent uitstekende vrouwelijke wijnimporteurs, wijnschrijfsters, wijninkoopsters en sommeliers. Ze zeggen dat vrouwen beter kunnen proeven dan mannen (hoewel ik niet weet of dat waar is.)
Het is meestal de vrouw des huizes die wijn aanschaft in de supermarkt. Het promotie-bureau Vinos de España wordt geleid door een vrouw... De PR van het Productschap Wijn en Wijninformatiecentrum wordt gedaan door een vrouwelijke vinoloog. Vrouwen spelen daarmee een belangrijke rol in de Nederlandse wijnwereld. Maar wat zie ik als ik het Spanje-supplement van Perswijn opensla?


Juist ja, zestien mannen! Zestien mannen in de jury van het Spaanse wijnconcours. Ik kan er met mijn pet gewoon niet bij.

Xarel.lo winnaar!

Zou ik echt voorspellingen kunnen doen? Ik betwijfel het, maar het is wel leuk om te lezen dat de Xarel.lo van Pardas waar ik laatst zo enthousiast over was, de grote winnaar is geworden op het Proefschrift Wijnconcours afgelopen zondag!
Uit het persbericht:
Overall winnaar platinum categorie Boutique wijnen witte wijn:
Xarel.lo Blanco, Pardas, Penedès, Spanje, 2006
euro 21,95 - Vinites, Haarlem.

Het Proefschrift Wijnconcours is het podium waar de beste wijnen die in Nederland en België verkrijgbaar zijn, onder de aandacht gebracht worden. Dit jaar werden 4300 wijnen ingezonden. Het Wijnconcours geeft uiteindelijk een overzichtelijke weergave van wat er aan betere wijn in diverse prijscategorieën verkrijgbaar is in supermarkt, slijterij en wijnspeciaalzaak. Voordat een wijn de finale van het prestigieuze Proefschrift Wijnconcours bereikt, is deze minimaal 5 maal ‘blind' geproefd door diverse wijnprofessionals. De Grand Jury die dit jaar de zware taak had om aan de finaleproeverij deel te nemen, bestond onder andere uit Thérèse Boer (De Librije), Ronald Opten (La Rive, Amstel Hotel), Harrie Baas (Amarone), Gaylord de Winter (Apicius), Cindy Borger (De Lindenhof), Roy Pelgrim (Cordial) en het kernteam proevers van het wijnmagazine Proefschrift onder leiding van juryvoorzitter Jan van Lissum.

Wie weet waar je deze wijn in Utrecht kunt kopen?

Bottle Shock

Weet u nog waar u was op 24 mei 1976? Het was een maandag, dus waarschijnlijk zat ik op school. Volgens Wikipedia was het de dag waarop Concorde-vluchten naar Washington DC begonnen. Wijnkenners kunnen, als het goed is, direct antwoorden: op 24 mei 1976 organiseerde Steven Spurrier, tegenwoordig een vermaard Engels wijnschrijver, in Parijs de revolutionaire wijnproeverij waarbij Franse en Californische wijnen blind werden geproefd door een expert-panel ... en waarbij de Californische wijnen wonnen!
Drie jaar geleden schreef Time-journalist George Taber, die als enige journalist aanwezig was, een fascinerend verslag van deze bijeenkomst, in zijn boek The Judgment of Paris. En nu is er de film Bottle Shock, die vorige week in 12 bioscoopzalen in première ging. Wijnliefhebbers als we zijn: we wilden die film zo snel mogelijk zien, ondanks de niet al te lovende recensie van Floortje Smit in De Volkskrant.
De film vertelt het verhaal van Steven Spurrier, die in Parijs een wijnwinkel runt die weinig klandizie trekt, en van Bo Barrett, de zoon van de eigenaar van Chateau Montelena, die tot ergernis van zijn vader meer belangstelling heeft voor vrouwelijk schoon dan voor het maken van wijn. Andere wijnmakers komen nauwelijks voor in de film, terwijl in The Judgment of Paris daarentegen een lange rij Napa-wijnmakers de revue passeert.
We willen wijnliefhebbers die Mondovino en Sideways hebben gezien, aanraden om ook Bottle Shock te bekijken, maar zeggen er meteen bij dat de film naast enkele sterke punten minstens evenveel zwakke punten heeft.
Sterke punten zijn onder andere de mooie opnames van de Napa-vallei (de Volkskrant-recensent schrijft consequent Nappa, dus heeft waarschijnlijk geen affiniteit met wijn) en het acteerwerk van bekende namen als Alan Rickman en Bill Pullman.
Van de vele zwakke punten noemen we er hier slechts drie. Allereerst worden Steven Spurrier en de Franse wijnkenners op karikaturale manier neergezet als snobs (de karikatuur die Alan Rickman van Spurrier neerzet is wel humoristisch). Bovendien springen de filmmakers inconsequent om met Taber's boek: soms wordt er bijna letterlijk geciteerd en op andere momenten nemen ze grote vrijheden met Taber's verhaal.
Wat ons het meest stoorde was dat de makers hadden besloten om de geruchtmakende proeverij te plaatsen in de buitenlucht, terwijl hij in werkelijkheid werd gehouden in het luxueuze Intercontinental Hotel aan de Champs Elysées in Parijs, zonder meer een betere plek voor het proeven van grote Franse en Californische wijnen!
Voor wie het boek van George Taber niet kent: bekijk eerst de film en lees pas daarna het boek.
Er komt over enige tijd overigens nog een tweede verfilming van hetzelfde verhaal, met één saillant verschil: die tweede verfilming heeft de goedkeuring van Steven Spurrier en George Taber, terwijl Spurrier vorig jaar nog heeft gedreigd met stappen tegen de makers van Bottle Shock, vanwege de karikaturale weergaven van de personen en gebeurtenissen.

Boerenkool met Côteaux du Languedoc

De drukste tent gisteren op de Smaakparade was die van de Languedoc-wijnen. Het Conseil Interprofessionnel des Vins du Languedoc (CIVL) had in samenwerking met CK Media Promotions een prachtige proeverij van honderden wijnen uit de Languedoc opgezet. Het publiek verdrong zich het grootste deel van de dag om de tafels om van de witte, rode, rosé en mousserende wijnen te proeven. De cijfers die Trendbox BV in opdracht van het Productschap Wijn verzamelde en onlangs publiceerde, verklaren die drukte: bijna de helft van de Nederlanders (47%) ziet zichzelf als echte wijnliefhebber. Velen hebben daarbij ook een enorme behoefte aan wijnkennis en meer dan de helft van de wijnminnende consumenten vergaart die wijnkennis via proeverijen, een derde via wijnevenementen en een kwart via cursussen. De Smaakparade past precies in dit plaatje, en was een uitgelezen moment voor velen om met de Languedoc-wijnen kennis te maken.
De kwaliteit van die wijnen gisteren was enorm hoog. Ik heb er prachtige witte en rode wijnen geproefd uit herkomstgebieden die ik nog zelden in Nederland tegenkwam. Uit Malepère bijvoorbeeld, in het uiterste zuidwesten van de Languedoc, in het binnenland westelijk van Carcassone. Of uit Cabardès, Corbières-Boutenac en de Terrasses du Larzac.

Extra trekker naar de Languedoc-tent was de verkiezing van Thuissommelier van het jaar 2008. Om die naar wijnkennis hongerende consument meer te stimuleren en te prikkelen zich te verdiepen in de combinatie van de juiste wijn bij het juiste eten, werd een wedstrijd uitgeschreven. Wie is de beste thuissommelier? Wie weet als leek het best zijn vrienden en familie te verrassen met lekker eten en goedgekozen wijn? Een wedstrijd Hobbykok van het jaar was er al, maar Smaak, het CIVL en anderen organiseerden nu dus ook een wedstrijd Thuissommelier van het jaar.
Zelf was ik via een test op internet doorgedrongen tot de halve finale van deze wedstrijd. Samen met vier andere winnaars van die test en vijf deelnemers die op zaterdag onder de invullers van dezelfde test uit het publiek werden gekozen, moest ik opnieuw een lijst met vragen invullen. Die vragen leken makkelijk, maar er zaten instinkertjes bij. Is Clairette du Languedoc nou mousserend of niet, bijvoorbeeld? (Het is een stille witte wijn van de druivensoort clairette blanche.)
Telkens moest uit drie beweringen over een wijn de foute eruit gehaald worden. Dat waren beweringen als: een Soave is een soepele witte Spaanse wijn (Italiaans dus) en een Pouilly-Fuissé wordt gemaakt van viognierdruiven (wat moet zijn: chardonnaydruiven).

Samen met twee heren wist ik mij te plaatsen voor de finale. Daarin moesten we elk een andere witte en een rode wijn proeven en beschrijven en daarbij vervolgens een mooi gerecht bedenken. Mijn witte Côteaux du Languedoc bleek een stevige, kruidige wijn van grenache en bourboulenc, waarvoor ik een gegrilde witvis of een kippenpoot van de barbecue aanraadde. De rode die ik te proeven kreeg was een uiterst sappige en fruitige Côteaux du Languedoc van de Terrasses du Larzac, die ik aanraadde bij de boerenkool met worst.

Na enig beraad besloot de jury, bestaande uit Ron Andes MV, vinologe Barbara Verbeek en culinair journaliste Janny van der Heijden, om aan Hans Grootjans, financieel manager bij de Sligro, de eerste plaats toe te kennen. Hans mag zich een jaar lang Thuissommelier van het jaar noemen! Hij won een fraaie Screwpull kurketrekker, zes flessen Languedoc-wijnen en een oorkonde. Zelf eindige ik op de derde plaats; de jury had er een harde dobber aan gehad, aldus voorzitter Ron Andes, maar uiteindelijk moest er toch gekozen worden. Zelf vond ik dat de wijn-spijsadviezen van de twee heren vóór mij uitgebreider en gedegener waren; zij verdienen hun eerste en tweede plaats volledig, wat mij betreft.
Al met al had ik een erg leuke middag, die me weer veel kennis en ervaring heeft opgeleverd. De Languedoc was altijd al favoriet, maar na gisteren ben ik opnieuw onder de indruk van de wijnen die er vandaan komen. En die Terrasses du Larzac, L'Âme de Familongue van Domaine du Familongue, ga ik opsporen. Die moet deze winter echt eens bij de boerenkool!

Thuissommelier van het jaar 2008?

Er gebeuren toch verrassende dingen: eerder deze week vond ik het onderstaande mailtje in mijn inbox

Beste kandidaat Thuissommelier van het jaar 2008,

Proficiat met uw score, zoals besproken gaat u door naar de halve finale! Vandaag worden er twee toegangskaarten naar u gestuurd. Ik zou u willen vragen zich a.s. zaterdag rond 14.00 uur bij mij te melden op de stand van de Languedoc, op het evenementenveld van de Smaakparade op Stadslandgoed de Kemphaan te Almere.

Het programma van zaterdag 4 oktober
15.00 uur aanvang halve finale
15.30 uur uitslag van de halve finale wordt bekend gemaakt.
15.45 uur finale
16.15 uur prijsuitreiking en bekendmaking Thuissommelier van het jaar 2008
Veel succes!
met vriendelijke groet,
Ron Andes MV

Nou, en daar ga ik dan morgen: op naar Almere, om mij te melden bij de 'flying wine buyer' Ron Andes, Nederlands eerste Magister Vini, en mij te werpen in de strijd om de titel Thuissommelier van het jaar 2008 :-)
Waar ik dat aan verdiend heb? Via internet beantwoordde ik een aantal vragen over de wijnbouw in de Languedoc en over wijn-spijscombinatie met die wijnen. Ik had ze blijkbaar goed beantwoord!

Die Smaakparade is een initiatief van het tijdschrift Smaak. Het programma ziet er goed uit: onder andere kookworkshops, lessen in het uitbenen van vlees, olijfolieproeverijen, een markt met lekkere producten, kinderactiviteiten, de verkiezing van Hobbykok van het jaar én dus de verkiezing van Thuissommelier van het jaar. Jullie horen het zondag, of tot morgen natuurlijk!

Fizzy: prima partybubbels

De laatste tijd neemt Nico overal en nergens vandaan flessen wijn mee naar huis. In een papieren zak, zodat ik niet zie wat erin zit. En vervolgens moet ik dan blind proeven, soms zelfs in een zwart glas. Gelukkig haal ik er meestal wel uit of de wijn wit of rood is, maar het verschil tussen wit en rosé kan soms nog best lastig zijn.
Vandaag was het weer zover. Tijdens een borrel op het werk had Nico in een quiz een fles wijn gewonnen. Dit keer mocht ik het glas wel zien, aangezien er bubbels in zaten. Maar ik moest gaan bepalen of het champagne was, en zo niet, waar het dan vandaag kwam of welke druiven erin zaten. Pff, ik vreesde al het ergste, mousserende wijnen vind ik meestal lastig te proeven. Het geluk was echter aan mijn kant: de roze mousserende wijn had de onmiskenbare geur van muskaat! Champagne was het dus niet. Muskaatdruiven vormden ongetwijfeld de basis, maar waar kwam die wijn dan in hemelsnaam vandaag? Voor een Asti Spumante vond ik hem te droog, maar wat weet ik nu eigenlijk van Italiaanse mousserende wijnen? Zouden de Zuid-Afrikanen iets hips op de markt hebben gezet, met hun hanepoot (muscat d'Alexandrie) als basis? Maar waar kwam dat roze kleurtje dan vandaan?

Uiteindelijk bleek het toch een Franse wijn: Fizzy, Vin Mousseux Brut Rosé van Dom Brial, uit Baixas, net boven Perpignan in de Roussillon. In mijn ogen is het een product dat gemaakt is om aan de hypes en trends van de tijd tegemoet te komen, want mousserende wijnen uit de Roussillon, van muskaat, en ook nog met een roze kleurtje: dat is niet 'standaard'!
Ondanks het feit dat dit dus echt een product is om de markt te bedienen, was het nog geen slechte wijn, integendeel. De mousse was aangenaam, de geur heerlijk muskaatachtig, zoals ik al zei, en de smaak frisdroog en fruitig. Ongetwijfeld gericht op een jong partypubliek, of op de terrassen van Zuid-Frankrijk. Ik geef hem wijncategorie 2: blij als ik dit op een feestje krijg. En voor de prijs hoef je het ook niet te laten: op de website van Dom Brial kost een fles € 8,50.

Dom Brial is geen onbekende en kleine speler in de Franse markt. De coöperatie uit Baixas maakt uitstekende wijnen, waaronder goede Muscat de Rivesaltes, Rivesaltes en in de (Zuid)Franse supermarkten alomtegenwoordige merkwijnen als Le Pôt. Wat de Vignerons van Dom Brial (de naam van een benedictijn uit Baixas die biechtvader was van Marie-Antoinette en veel voor zijn streek heeft gedaan) bij de muskaatdruiven hebben gemengd om het roze kleurtje te krijgen, weet ik niet. En misschien hebben ze ook wel niets bijgemengd: de muscat-a-pétit- grains, die in de goede zoete muskaatwijnen van Zuid-Frankrijk wordt gebruikt, schijnt ook varianten met gekleurde schillen te hebben!

Dorigo's Ribolla gialla, Refosco, Pignolo en Picolit

Het lag natuurlijk voor de hand, maar je moet je er even toe zetten: beperk je op een grote overzichtsproeverij tot het proeven van slechts enkele wijnen of producenten. Afgelopen maandag bezocht ik de relatieproeverij van WerkhovenHelming Wijnkopers, gehouden in restaurant de Nonnerie in Maarssen. Ik besloot om uit de aanwezigen slechts drie producenten te selecteren om serieus alles door te proeven. Eén van die producenten was het Noorditaliaanse familiebedrijf Dorigo, uit Friuli. Ik sprak er uitgebreid met Alessandra Dorigo over vooral de inheemse druiven. Want Friuli is, net als de rest van Italië overigens, een ware schatkamer van locale druivenrassen, waarvan de meeste in het buitenland nog vrij onbekend zijn. Hebben we hier in Nederland meestal wel gehoord van de nebbiolo - voor de barolo's en barbaresco's, of de sangiovese - voor bijvoorbeeld chianti, wie heeft er echter gehoord van refosco, picolit, ribolla gialla of pignolo? Toch produceren deze druiven uitstekende wijnen; ik was danig onder de indruk van het gebodene.

Alessandra liet mij als eerste kennismaken met een glas Ribolla gialla (2007): bleekgeel, met een vrij neutrale, zachte neus, een zeer ingetogen, fruitige en een beetje gistachtige smaak, hoge zuren en een intens lange afdronk. Vroeger stond er vrij veel ribolla aangeplant: het was de wijn die na de oogst als eerste gedronken werd, in november, terwijl hij nog maar net uitgegist was. Traditioneel dronk je het bij geroosterde kastanjes. Tegenwoordig worden de druiven bij Dorigo gekoeld met koolzuursneeuw vóór het kneuzen; de alcoholische gisting vindt plaats op roestvrijstalen tanks, de wijn krijgt geen malolactische gisting en rijpt gedurende vijf maanden op zijn droesem. Een Ribolla gialla drink je nog wel steeds 'jong': de houdbaarheid is twee tot drie jaar. Deze witte wijn is verrukkelijk te combineren met gerechten met rauwe ham of een lekker visje.

Na deze unieke witte wijn was het tijd voor rood; ik proefde twee versies van Refosco, een druivensoort die net als de ribolla gialla alleen in Friuli voorkomt. Allereerst de 'gewone' DOC Refosco 2006, die zes maanden rijping op gebruikte Franse barriques heeft gehad en één jaar flesrijping. De wijn is donkerrood, geeft even de indruk van leer maar wordt dan intens fruitig. Hij wordt gekenmerkt door stevige bitters, die volgens Alessandra het gevolg zijn van een combinatie van de bodem en het toch enigszins koele klimaat met het gebruik van houten vaten.
De Refosco Barrique (2004), gemaakt van een subsoort van de refosco, refosco dal penduncolo rosso, heeft 24 maanden gerijpt op deels nieuwe, deels gebruikte Franse barriques en zes maanden op fles. Deze wijn drink je pas na een aantal jaren rijping dus, maar kan zeker nog zo'n 10 jaar bewaard worden. Het is een complexe en geconcentreerde wijn, met veel fruit, dezelfde bitters als de 'gewone' Refosco en een enorm lange afdronk. Van Refosco wordt gezegd, aldus Alessandra: 'You either hate it or you love it'. Gelukkig hoor ik tot de laatste categorie!

Dat kan ik helaas nog niet helemaal zeggen van de Pignolo 2004. Deze rode druivensoort was dertig jaar geleden bijna geheel uitgestorven, maar dankzij de inspanningen van de familie Dorigo zijn er inmiddels weer diverse hectares aangeplant. Er zijn zelfs nog stokken gevonden en gered van meer dan 100 jaar oud. Deze wijn heeft een nog langere rijping in eiken vaten nodig dan de Refosco, en wordt in de smaak door hevige bitters gekenmerkt, tenminste, zo beoordelen mijn smaakpapillen het. Deze wijn zou ik over vier jaar nog wel eens willen proeven; ik denk dat ik hem dan meer kan waarderen.

Inmiddels kwam er een lekker hapje voorbij: een terrine van eendenlever met gekonfijte konijnebout, gemaakt door Thijmen Peters van restaurant 't Eibertje. (Twaalf chefs bereidden die avond 12 hapjes bij 12 verschillende wijnen uit het assortiment van WerkhovenHelming.) Alessandra en ik besloten er niet de geplande Gewurztraminer van St. Michael Eppan bij te drinken, maar de eigen Picolit Passito 2007 van Dorigo. Dat bleek een uitstekende combinatie! De zuren van de Picolit - uiteraard weer zo'n inheemse druif uit Friuli - combineerden uitstekend met het vettige van de eendenlever. Picolit geurt naar abrikozenjam en kweeperen, is erg zacht, maar heeft ook voldoende fruitigheid én kruidigheid om het een interessante en levendige wijn te maken.
Voor de Picolit worden de druiven geplukt laat in september. Voor één liter wijn zijn trossen nodig van acht stokken! De trossen worden goed geselecteerd en vervolgens op rekken op een open zolder gelegd. Op die manier kunnen ze aan de buitenlucht drogen. Na twee tot drie maanden indrogen worden de bessen handmatig van de steeltjes gehaald en zacht geperst. Na 48 uur stabiliseren wordt de most aan het gisten gebracht in barriques van nieuw Frans eiken. De gisting duurt twee maanden, de rijping op de droesem acht. Daarna wordt er gebotteld.

Dorigo maakt ook uitstekende wijnen van meer klassieke druivenrassen, zoals sauvignon blanc, pinot grigio, cabernet sauvignon en merlot. Voor alle wijnen werden in gidsen als de Gambero Rosso en tijdschriften als The Wine Spectator al uiterst gunstige en lovende beoordelingen uitgedeeld. Ik kan die beoordelingen alleen maar onderschrijven: Dorigo is een modern Italiaans wijnhuis dat aandacht op de Nederlandse markt verdient!

Importeur: WerkhovenHelming Wijnkopers, Nieuwegein