Duo, multi-culti... overpeinzingen rondom nieuwe druivenblends

Recent proefde ik van de Wijnbeurs een witte wijn gemaakt van sauvignon blanc, chardonnay en vermentino. De wijn kreeg de naam Mon Bijou, Pays d'Oc IGP, en is een project van Wijnbeurs-oenoloog Christophe Pippo, die voor zijn 10-jarig jubileum de vrije hand kreeg om een wijn naar eigen smaak en wens op de markt te brengen. In geur en smaak is Mon Bijou lekker bloemig en kruidig, met hints van laurier, venkel, anijs en sinaasappel. De 20% vermentino geeft de wijn een lekkere bite, alcoholpercentage is 13% en de zuren zijn fris en prettig. Mon Bijou dronken we bij een pompoenschotel met courgette en kerrie, en was wonderwel tegen de kerrie opgewassen. Samenvattend: een lekker soepel en makkelijk glas wijn, met precies dat beetje complexiteit om hem niet té gemakkelijk te maken. Goed bij het eten, maar ook heerlijk op het terras.

Het bijzondere aan deze wijn is natuurlijk de samenstelling. Chardonnay en sauvignon blanc blenden komt niet zo veel voor, en met vermentino erbij is het helemaal apart. Bovendien heeft een deel van de sauvignon blanc ook nog eens houtrijping gehad. In Mon Bijou gaan twee internationale druiven bovendien samen met een lokale; vermentino is vooral bekend uit de Provence.

Hokjes

De wijnjournalistiek is dol op in hokjes stoppen, labeltjes eraan hangen, dus uiteraard moeten dergelijke blends een naam krijgen. In de laatste Wine Life werd door Noële Ruitenberg de term multi–culti blends gebruikt, enige jaren geleden gebruikte Frank van der Auwera al de term duoblends. Toen vermoedde hij dat dit een trend zou worden, overgewaaid uit Australië. Inderdaad komt het in Australië al veel langer voor om druiven samen te brengen waarvan wij niet gewend zijn dat ze tegelijk in de fles zitten.

Wat vinden we er van?

Ik vroeg mij toen al af wat het ging betekenen. En nu eigenlijk nog steeds. Zelf vind ik Mon Bijou een heerlijke wijn die een plaats in het wijnrek verdient. In mijn proefvoorraad staan bovendien nog wat flessen Ella Hill van Puklavec & Friends uit Slovenië, waar ook bijzondere combinaties gemaakt worden. Ook in Hongarije zie je steeds vaker traditionele rassen gemengd met lokale, net als in Portugal. Gaan we steeds vaker dit soort combinaties zien? Is het een belangrijke ontwikkeling? Zijn we klaar met mono-cépage wijnen (wijnen van slechts één druivenras)? Zijn het hobbyprojecten van wijnmakers of speelt het in op de vraag van de consument? Wat is eigenlijk het belang van bepaalde druiven aan bepaalde plaatsen binden? (Ja ja, ik ken het antwoord: de ene druif gedijt nu eenmaal beter dan de andere op een specifieke bodem en in een specifiek microklimaat.) In het genoemde Wine Life artikel komt de schrijfster er ook niet helemaal uit, vind ik. Wel signaleert ze het feit dat er druk wordt gezocht naar bijzondere en nieuwe combinaties van druivenrassen, zeker in landen waar de wijnwetgeving dat niet al te ingewikkeld maakt.

Wat vinden jullie ervan? Is dit een goede ontwikkeling? En hoe maken wij – de wine communicators – de smaken van deze wijnen dan duidelijk aan de consument? Of, beste wijndrinkers, hoe willen jullie dat we dat doen?

Tasmaanse Sauvignon Blanc

Megavino is alweer anderhalve maand geleden, maar er zitten nog wat foto’s van wijnen en bedrijven in mijn archief waar ik iets over wil schrijven. Zoals deze fraaie fles Sauvignon Blanc van Ninth Island, een wijn uit Tasmanië. Ik kwam naar de stand om een Riesling uit Tasmanië te proeven, maar die maakte niet zo’n indruk op me. Charles van Havre, international sales manager van Kreglinger Wine Estates, eigenaar van Ninth Island, raadde me vervolgens de Sauvignon Blanc aan, waar ik wel heel blij van werd. De wijn was heerlijk fris en fruitig, een geweldige kruising tussen nieuwwereldse en klassiek Franse Sauvignon Blanc. Jammer dat hij (nog?) niet in Nederland verkrijgbaar is.

Het label Ninth Island is eigendom van Kreglinger Wine Estates, een Belgische firma. Kreglinger werd opgericht in 1797 door de broer George en Christian Kreglinger. Het familiebedrijf heeft nummer 1 als registratienummer in het Handelsregister van Antwerpen! President van de Raad van Bestuur is ZKH Aartshertog Christian van Oostenrijk. Gehandeld werd en wordt vooral in wol en huiden, maar ook in allerhande andere producten. In 1893 breidde het bedrijf uit naar Australië, natuurlijk in verband met de grote mogelijkheden voor schapenteelt.

Kreglinger Wine Estates dateert van het eind van de 20ste eeuw, toen zowel in South Australia als in Tasmanië wijngaarden werden aangekocht. Kreglinger is inmiddels wereldwijd bekend met onder andere uitstekende mousserende wijnen.
In Tasmanië bezit Kreglinger wijngaarden in de Tamar Valley en de Pipers River Region (klik op het kaartje voor een vergroting). Tasmanië ligt rond de 41ste en 43ste breedtegraad en heeft dezelfde klimatologische omstandigheden als bijvoorbeeld noordelijk Californië, Oregon, Zuid-Frankrijk en Noord-Italië: veel zon en milde rijpingscondities.
De wijngaarden in de Tamar Valley, Ninth Island Vineyard, werden aangekocht in 1993. Ze liggen prachtig op de oevers van de Tamar River. De regio is iets warmer dan Pipers River en wordt niet geplaagd door vorst. Er wordt vooral pinot noir, chardonnay en sauvignon blanc verbouwd.

Three Vines

De masterclass van wijnmaker Philip Laffer van Jacob's Creek stond oorspronkelijk aangekondigd onder de titel New Varietals. Helaas heeft Laffer dit thema nauwelijks behandeld; hij wijdde er slechts een paar zinnen aan.
Laffer merkte op dat Australië op dit moment bezig is druivenrassen te ontdekken die wel aangeplant staan, maar veel te lang verwaarloosd zijn. Zo brachten Italiaanse immigranten rond 1950 sangiovese naar hun nieuwe vaderland, maar de wijnindustrie heeft er tot nu toe weinig mee gedaan. Toch zijn het dit soort variëteiten die het veel beter doen in het overwegend warme continent dan de klassieke soorten als chardonnay, cabernet sauvignon en riesling. Laffer verwacht dan ook een toenemende aandacht voor de mediterrane druivenrassen: tempranillo, grenache, sangiovese etc....

Jacob's Creek is al begonnen met het uittesten van deze rassen in hun wijnen: in de supermarkten wordt momenteel de serie Three Vines gepromoot. Er is een witte, van semillon, sauvignon blanc en viognier; een rosé, van shiraz, grenache en sangiovese; en een rode, van shiraz, cabernet sauvignon en tempranillo. Ze zullen voor € 6,99 bij Albert Heijn verkrijgbaar zijn.
Recent ontving ik van elk van de drie wijnen een proeffles. Van deze drie vonden we de rosé Three Vines het geslaagdst, gevolgd door de witte. Beide zitten tussen onze categorie 1 en 2 in: we zijn blij als we dit op een feestje krijgen, en zullen het zelfs misschien wel eens kopen voor tuinconsumptie. De rode viel minder in de smaak; de neus is fruitig en vol, maar de afdronk is verbazingwekkend kort voor een wijn met die drie druivensoorten. En een wijn die toch wat (ouder) hout heeft gehad, speciaal met dit doel, namelijk 'to provide a degree of richness, mellowness and complexity' (uit de technische gegevens van de wijn). Deze rode krijgt helaas categorie 3.

De witte wijn dronken we bij een in aluminiumfolie in de oven gegaarde zeebaars, volgestopt met verse groene kruiden uit de tuin als dille, venkel en peterselie. De combinatie was uitstekend, de wijn heerlijk fris, fruitig en met net dat tikje abrikoos van de viognier om hem te onderscheiden van een simpele witte Bordeaux (waarvan de blend sauvignon blanc en semillon is). Meestal verzorgt semillon de volheid in deze blend, maar de viognier gaf er hier toch net weer een ander soort rijkdom aan. Heerlijk!

De rosé is naar onze mening de topper van de serie: goed gebalanceerd, met veel kruidig fruit (grenache) en precies zoals het technische fiche uitlegt: het droge, kersenachtige van de sangiovese om hem uiterst drinkbaar te maken, zonder zoetje.
Er is tot slot een fraaie website van Three Vines, met achtergronden, sfeerbeelden en recepten. De moeite waard!

Masterclass Shiraz

Ik bezocht Ontdek de Nieuwe Wereld vorige week zondag vooral vanwege de masterclasses door diverse wijnmakers. Voor mij waren deze masterclasses bedoeld om eens rustig een aantal nieuwwereldse wijnen door te kunnen proeven, iets wat staande aan een tafeltje met om je heen tientallen andere belangstellenden nooit goed lukt.
Philip Laffer, sinds 1995 chief wine maker van Jacob's Creek (Australië), hield een masterclass over shiraz - hoewel een presentatie over 'new varietals' werd aangekondigd. (Die komen binnenkort op een andere manier nog aan de buurt hier op Wijnkronieken).

Tijdens de masterclass werden vijf wijnen doorgenomen - na een aangenaam bubbelend indrinkertje. De vijf wijnen waren:
- Cabernet - Shiraz 2007
- Shiraz 2007
- Shiraz Reserve 2006
- Cabernet Sauvignon Reserve 200?
- Johann Shiraz Cabernet 2002

In Australië is shiraz het meest aangeplante druivenras; ongeveer 40% van alle rode druiven die jaarlijks in Australië geperst worden is shiraz!
Australische Shiraz wordt in verschillende stijlen gemaakt. Aan de ene kant van het spectrum zijn dat zachte, makkelijk drinkbare wijnen waarbij de nadruk ligt op het fruitkarakter. Aan de andere kant zijn er de stevige, volle, rijke, tanninerijke wijnen, gemaakt van stokken met lage opbrengst en de mogelijkheid ze lang te laten ouderen.

In Australië heeft veel shiraz de neiging weinig zuren te ontwikkelen, naast een beperkte hoeveelheid tannine en een hoog fruitbom gehalte; wat we meestal 'jammy' noemen. Om toch elegante, gebalanceerdere wijnen te krijgen, wordt vaak cabernet sauvignon bijgemengd. Bovendien - en misschien wel als belangrijkste reden - wordt de Shiraz zo makkelijker te combineren met eten.


De vijf wijnen die we proefden, illustreerden het gelijk van deze uitleg. De beste twee waren voor mij inderdaad de simpele Cabernet Shiraz 2007 en de Johann Shiraz Cabernet 2002, die ik ook al bij de lunch had gedronken. De pure Shirazwijnen hadden veel smaak en fruit, maar weinig zuur, tannine of elegantie. Daarbij was de Shiraz Reserve 2006 echt het soort Shiraz dat we uit Australië kennen: dieppaars, vol, met duidelijke houtrijping (15-18 maanden), veel zwart fruit als cassis, kruidigheid die vooral ook van het hout leek te komen. De pure Cabernet, uit Coonawarra, had herkenbaar de zure bessigheid en de elegantie die je verwacht.
Op het moment dat deze twee elementen samengevoegd werden in de Johann 2002, ontstaat een zeer complexe, krachtige en interessante wijn. Johann wordt gemaakt van circa 65% shiraz en 35% cabernet, variërend al naar gelang het jaar. En nu maar hopen dat ik geen fouten meer maak in het blind beoordelen van Australische Shiraz....

Naast deze verhelderende les in Australische shiraz viel me in de presentatie van Laffer ook de enorme aandacht voor terroir op: er is down under zeer veel aandacht voor de beste percelen, de invloed van het klimaat en de geografie op de wijngaarden, voor de juiste druivenrassen op de juiste plaats én uiteraard voor de beschikbaarheid van water. Maar dat is weer een heel ander verhaal.....

Wijnmakerslunch

Montana, Etchart en Jacob's Creek kennen we van de schappen in de supermarkt. Alledrie de wijnmerken zijn er goed vertegenwoordigd. Alledrie maken ze deel uit van drankenmultinational Pernod-Ricard. Maar weinig wijnliefhebbers in Nederland weten dat die firma's ook topwijnen voortbrengen. Want die zijn helaas niet voor de gewone consument te koop, en ook niet voor prijsjes tussen de 5 en 10 euro. Alleen bij de groothandel (Hanos bijvoorbeeld) zijn ze te krijgen.

Afgelopen zondag mocht ik tijdens een lunch met drie wijnmakers kennismaken met die topwijnen. Philip Laffer van Jacob's Creek (Australië), Jeff Clarke van Montana (Nieuw-Zeeland) en Victor Marcantoni van Etchart en ook Graffigna (Argentinië) lichtten tijdens de lunch in het Amsterdamse Mövenpick Hotel hun beste wijnen toe. Daarnaast vertelden de heren aan hun respectievelijke tafels veel over hun werkzaamheden, wijngaarden en wijnen. De lunch was georganiseerd in het kader van Perswijn's evenement Ontdek de Nieuwe Wereld en trok zo'n 30 belangstellenden.

De koks van het Silk Road Restaurant hadden een fraaie lunch bereid; bij de meeste gangen kwamen de wijnen dan ook uitstekend tot hun recht. Wat dacht je bijvoorbeeld van risotto met langoustines en vergeten groenten, geserveerd met Montana Letter T Terraces Pinot Noir 2007 én Jacob's Creek Heritage Reevespoint Chardonnay 2005? Zowel de rode als de witte wijn deed het uitstekend bij de romige risotto. De zuren van de zeer mooie Nieuw-Zeelandse Pinot Noir waren precies genoeg voor de langoustines en risotto, maar de wijn paste nog beter bij de consommé van langoustine.
Pinot Noir in Nieuw-Zeeland houdt niet zo van de vlakten, en met het oog daarop heeft Montana een perceel in de heuvels van de Brancott Valley ( Marlborough) uitgehouwen, waar inmiddels de pinot noir voor deze topwijn groeit. Voor de rijping wordt 40% nieuw houten vaten gebruikt, de rest bestaat uit vaten van diverse leeftijden.

Twee andere toppers waren de Graffigna Centenario Pinot Grigio 2008 en de Montana Letter B Brancott Sauvignon Blanc 2008, geserveerd bij de eerste gang van sashimi, panna cotta van asperges en een dressing van gember en chili.
Pinot Grigio in Argentinië is een zeldzaamheid: slechts 220 ha. staan aangeplant, waarvan 25% in handen is van het huis Graffigna. De wijn wordt gemaakt om uiterst fris en jong te drinken, en was erg geslaagd. Zelden rook ik een aromatischer Pinot Grigio, al was hij wat erg overdadig in de mond. Geen wijn om samen een flesje te delen!

Na een hoofdgerecht van springbok gecombineerd met Argentijnse Malbec en een zeer fraaie Jacob's Creek Heritage Johann Shiraz - waarin ook een percentage cabernet sauvignon was verwerkt - werd de lunch afgesloten met bavarois in verschillende vormen en tropische smaken. Daarbij werden twee Argentijnse 'stickies' geschonken: Graffigna Grenacio Tardio (late harvest) Malbec 2008 en idem een Viognier 2007. Beide interessant om eens te drinken, en gelukkig 'slechts' 12.5% alcohol, maar niet heel spannend.

Een leuk initiatief, deze lunch met wijnmakers. Jammer dat ik - meen ik - de enige 'pers' was, en jammer dat niet iemand van Perswijn zelf mee aanzat. Maar de aanwezigen hebben genoten. Voor degenen onder de aanwezigen die vandaag of binnenkort examen voor het Wijnbrevet doen: veel succes!

Foto 1: uiterst links Philip Laffer van Jacob's Creek; foto 2: Jeff Clarke van Montana.

Wereldwijnen

In 2005 startte Andrew Bailey zijn importfirma FortyFour Degrees - naar de centrale breedtegraad van Nieuw-Zeeland - om de Nederlandse markt van de beste Nieuw-Zeelandse wijnen te voorzien. Sinds 2006 werkt Andrew samen met Jarrod Englefield. Samen wisten zij hun wijnen onder de aandacht én op de kaart van ruim 150 restaurants te krijgen, waaronder De Librije en Oud-Sluis. Omdat de restaurants ook belangstelling hadden voor topwijnen uit andere delen van wereld, werd een nieuw concept uitgedacht, dat in oktober 2008 gelanceerd is: ThreeSixty (360) Degrees.

Inmiddels kunnen ook consumenten bij beide firma's terecht: een uitgebreide website voorziet het Nederlandse publiek van informatie over en bestelmogelijkheden voor een keur aan wijnen uit de hele wereld. Vertegenwoordigde landen zijn onder andere Argentinië, Australië, Zuid-Afrika, Hongarije, Spanje, Italië en Roemenië.

Bij zowel FortyFour Degrees als ThreeSixty Degrees gaat het uitsluitend om kwaliteitswijnen die model kunnen staan voor wat een specifiek wijnland te bieden heeft, zo lees ik op de websites. Onlangs heb ik me een beeld van het assortiment kunnen vormen aan de hand van een miniproeverijtje van vier flessen. Twee uit Nieuw-Zeeland, één uit Zuid-Afrika en één uit Australië. En eerlijk gezegd waren we danig onder de indruk. Alle vier de wijnen vallen in de categorie € 10 - € 15, en dat zijn ze ook zeker waard. Over de Cabernet Merlot Malbec van CJ Pask, uit Nieuw-Zeeland, schreef ik vorige week vrijdag al.
Daarnaast proefden we Chenin Blanc 2008 van Saam, Zuid-Afrika; Sauvignon Blanc 2007 van Zephyr, Nieuw-Zeeland en Sangiovese 2006 van Ceravolo, Australië.

Saam, Chenin Blanc 2007, Zuid-Afrika; top Chenin Blanc, heel vol, rijp tropisch fruit in de neus, maar ook wat zachte groene kruiden, frisse zuren. Mooie gebalanceerde wijn, duidelijk niet-Frans, maar de naam Chenin absoluut waardig.
Saam, Afrikaans voor 'samen', is gevestigd in Eensaamheid, aan de voet van de Perdeberg in het bekende wijngebied Paarl. De wijnmakerij verenigt 40 Zuid-Afrikaanse boeren met wijngaarden op kwalitatief goede stukken land. Opbrengsten zijn kleinschaliger dan in de meeste omringende bedrijven, zodat de kwaliteit van het fruit hoog is.
Het 'samen' is een belangrijke thema voor het bedrijf: het zijn volgens de bedrijfsfilosofie vooral de mensen die alles mogelijk maken. Er is bovendien aandacht voor omgeving en milieu, en terroir is een belangrijk thema

Ceravolo, Sangiovese 2006, Australië; categorie 2+-wijn, heel blij als we dit op een feestje krijgen; aards en kruidig, rode bessen, licht en fris, jonge tannines, afdronk wat kort. De geur is spannender dan de smaak, maar de wijn combineert uitstuikend met saucijsjes van wild zwijn.
De wijngaarden van Ceravolo liggen op de terra rosso-bodems van de vruchtbare Adelaide Plains in Zuid-Australië. Vijftig jaar geleden kwam de Ceravolo-familie vanuit Italië naar Australië, waar zij de wijnbouwtradities van eeuwen voortzetten én omzetten naar de moderne omstandigheden. De huidige generatie, Joe en Heather Ceravolo, besloot enige jaren geleden zelf wijn te gaan maken en de druiven niet meer te verkopen aan grotere spelers in het veld. De resultaten zijn er naar: de wijnen hebben inmiddels diverse onderscheidingen ontvangen.

Zephyr, Sauvignon Blanc 2007, Nieuw-Zeeland; klassieke geur van kruisbessen, daaronder tropisch fruit; fris met stevige zuren, een bittertje in het middenpalet, vettig, vol en rond. In onze herinnering smaakte de Cloudy Bay die we ooit dronken zo.
De naam Zephyr slaat op de overheersende winden die in het Marlborough gebied op het Nieuw-Zeelandse Zuidereiland voor zulke geweldige omstandigheden voor sauvignon blanc zorgen. Owen en Wendy Glover startten hun wijngaarden in 1985. Zij concentreren zich op het verbouwen van topkwaliteit fruit in de wijngaarden en passen in de wijnmakerij minimale interventie toe. Het fruit voor hun sauvignon blanc werd voorheen opgekocht door Cloudy Bay! (Dit wisten wij absoluut niet toen we de wijn proefden en bovenstaande proefnotitie maakten.)

Met deze drie wereldwijnen kregen wij een aardige indruk van het assortiment van 360- en 44 Degrees. Het maakt zeker nieuwsgierig naar de rest!

Weektopper: Gimblett Road Cabernet Merlot Malbec 2005

Het was weer lastig deze week, aangezien er diverse fraaie wijnen mijn pad hebben gekruist. Gisterenavond dineerde ik namelijk in kasteel Heemstede in Houten, en hoewel ze hun Michelin-ster kwijt geraakt zijn onlangs, schenken ze nog steeds heerlijke wijnen. Maar daarover bericht ik later dit weekend.

De topper van de week is uiteindelijk een heel fraaie rode wijn uit Nieuw-Zeeland geworden, Gimblett Road Cabernet Merlot Malbec 2005 van CJ Pask, uit Hawkes Bay op het Noordereiland. De wijn wordt geïmporteerd door FortyFour Degrees, een zeer recent op de Nederlandse markt verschenen importeur, waarvan ik een aantal proefflessen toegezonden kreeg. In een apart bericht zal ik meer over het bedrijf vertellen.

CJ Pask is een van de pioniers in Hawkes Bay in de jaren tachtig, de tijd waarin Nieuw-Zeelands huidige roem als wijnland een aanvang heeft genomen. Samen met zijn dochter Tessa startte hij in 1985 de winery; sinds 1991 is Kate Redburnd aangetrokken als wijnmaakster. In het grotere gebied Hawkes Bay liggen ook de beroemde Gimblett Gravels (een naam die alle vinologen-in-spe onmiddellijk doet denken aan tentamenvragen ;-)), een zeer karakteristieke bodem die uitermate geschikt is voor rode druivenrassen als syrah, cabernet sauvignon en merlot. Die bodem bestaat uit rivierafzettingen van stenen, keien en zand, gedeponeerd door de nabij gelegen Ngaruro River.

De Gimblett Road die ik eerder deze week in mijn glas had, is afkomstig van de wijngaarden die Pask in de Gimblett Gravels bezit. Als algemene karakteristiek van de wijnen wordt meestal 'vol en fruitig' genoemd. Dit konden wij helemaal beamen: de wijn ruikt heerlijk fris, naar sappig rood fruit en heel licht wat paprikapoeder, van die stevige Hongaarse, gerookte soort. Ook ontdekten we heel licht wat houttonen. In de mond overheerst het rode, koele, fruit, terwijl we de wijn ook aardig mineraal vonden. We omschreven het zelfs even als 'bloed', wat waarschijnlijk duidt op ijzer in de bodem. De tannines zijn aanwezig maar niet overheersend, de zuren gebalanceerd. Eindoordeel: een uiterst elegante, maar toch stevige wijn, met veel fris fruit. Echt een wijn om vrolijk van te worden! We dronken hem bij een stevige stoofpot van rundvlees, pompoen, aardappel en wortel. Heerlijk!

Prijs € 14,95, online te bestellen bij FortyFour Degrees.

Lessen 15 en 16 - de Nieuwe Wereld

De opleiding loopt op zijn einde. Dat is duidelijk te merken aan het aantal cursisten dat de lessen bezoekt. Bij de afgelopen twee lessen over de Nieuwe Wereld was de aanwezigheid tamelijk geslonken. Ook speelt mee dat een aantal mensen het proefexamen al hebben gehaald. Zij denken waarschijnlijk dat zij de theorie nu wel uit het boek kunnen leren. Jammer eigenlijk, want zo vaak krijg je niet de kans goede wijn uit de Nieuwe Wereld te proeven. Hoewel, daar verschillen de meningen ook over….. Maar daarover zo meteen meer.

De 'Nieuwe Wereld' werd behandeld in slechts twee middagen: een middag gewijd aan Zuid-Amerika en Afrika, gegeven door Frank Donker van Groupe LFE, onderdeel van Castel, en een middag over Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland, door André Sauerbier, oprichter van het Wijninstituut en actief als organisator van wijnevenementen. Om heel diep in te gaan op wat nou precies Oude en Nieuwe Wereld is, ontbrak in die twee lessen de tijd. Om een lang verhaal kort te maken: met de Nieuwe Wereld-wijnlanden worden gewoon alle landen buiten Europa bedoeld, klaar. Voor die landen zijn zeer veel overeenkomsten aan te geven, maar ook verschillen. Hun belangrijkste overeenkomst ligt waarschijnlijk juist in de verschillen met Europa. Denk aan soepeler wijnwetgeving, de probleemloze toepassing van nieuwe technieken, het centraal stellen van de consument, de etikettering met druivenras, het promoten van merkwijnen en de grootschaligheid van de wijnindustrie. Daarnaast heeft ieder wijnland buiten Europa ook eigen karakteristieken: aan Chili is de phylloxera bijvoorbeeld geheel voorbij gegaan. In geen land ter wereld vind je zoveel ongeënte stokken, soms van aanzienlijke leeftijd. En Nieuw-Zeeland heeft van Nieuwe Wereld-landen het meest een 'cool climate', een klimaat vergelijkbaar met het noordwesten van Europa (Frankrijk, Duitsland).

De Nieuwe Wereld kijkt overigens ook weer naar de Oude Wereld: dat blijkt bijvoorbeeld uit de groeiende aandacht voor ‘terroir’, voor het geheel van bodem, microklimaat en vaak ook tradities dat bepaalt of een druivenras het wel of niet goed doet op een speciale plek. In Australië zijn ze al langer bezig voor bepaalde druivenrassen uit te zoeken waar die nu het beste groeien. In de meeste andere Nieuwe Wereld-landen zie je die beweging nu ook: in Californië, Chili, Zuid-Afrika. Dit soort ontwikkelingen zorgt ervoor dat er uit de Nieuwe Wereld steeds meer wijnen komen die complexer zijn en van hoge kwaliteit.

Toch blijven de Nieuwe Wereld-wijnen voor mij één belangrijk kenmerk houden. Dat viel me vooral op bij de Australische en Californische wijnen die André Sauerbier presenteerde: ze hebben zoveel smaak! Het zijn 'in your face'-wijnen, wijnen die je glas uitknallen met aroma's, fruitigheid en concentratie. Vooral de Zinfandels en Chardonnay's kwamen zo op mij over, maar de Australische Rieslings en de diverse 'cool climate' Pinot Noirs hadden deze eigenschap ook. Niet altijd even prettig, moet ik zeggen. Geef mij toch maar een subtiele Duitse Riesling in plaats van eentje uit Clare Valley, of een mooie rode Sancerre in plaats van een Oregon Pinot Noir.
Zelf heb ik het meest genoten van de Chileense wijnen, uit de les van Frank Donker. Zowel de Sauvignon Gris als de Carmenère Gran Reserva van Casa Silva uit de Colchagua Vallei vond ik prachtige, zuivere, spannende wijnen. Beide worden geschonken aan boord van KLM Business Class. Overigens is Casa Silva wel het meest Europees werkende huis van Chili.

Docent Donker liet ons ook de andere kant, de bekende kant, van de Nieuwe Wereld proeven. Glas twee tijdens zijn les bevatte een rode Pampas del Sur, de wijn die een jaar of wat terug van de supermarktschappen gehaald moest worden omdat hij nog nagiste op de fles. Bij het tweede glas uit Zuid-Afrika hadden de meeste cursisten wel door wat we proefden: de ‘beruchte’ Kaapse Pracht van de Aldi. En ook de Hanepoot, een zoete wijn van muscat d'Alexandrie, speciaal voor LFE in Zuid-Afrika gemaakt voor de Nederlandse 'massamarkt', mocht op weinig bijval rekenen. Het feit dat wij deze, en nog een aantal andere supermarktwijnen proefden, viel niet bij iedereen in de smaak. Het argument om ons kennis te laten maken met die wijnen was, dat dit wél is wat de Nederlandse consument drinkt. Er valt wat voor te zeggen, maar toch opvallend is dat vooral de docenten die werken voor de grote multinationale wijnhandels ons deze 'wijntjes' voorzetten. De wijnschrijvers en -docenten (Chris Alblas en Fred Nijhuis bijvoorbeeld) gingen toch meer voor kwaliteit in de lessen....

Foto: Wijnschappen in een supermarkt in Mariposa, Californië, 2007

Geproefd: Lindemans Sauvignon Blanc

Een paar dagen geleden, toen we de hiernaast afgebeelde fles hadden leeggedronken, vroegen we ons af of het beoordelingssysteem van Wijnkronieken niet aan uitbreiding toe was. We vonden deze wijn namelijk aardig om te drinken, maar ook duidelijk een vertegenwoordiger van de moderne, industrieel gemaakte wijnen, zeg maar Coca Cola-wijnen. En het leek ons een goed idee om het onderscheid tussen ambachtelijk en industrieel gemaakte wijn een plaats te geven in het beoordelingssysteem. We zullen het (voorlopig) niet doen, onder andere omdat het onderscheid tussen ambachtelijk en industrieel zeker niet zwart-wit is en eerder een glijdende schaal. Maar over de Lindemans Bin 95 Sauvignon Blanc 2007 twijfelen we niet: dit is een industrieel gemaakte wijn!

Hoewel het een Coca Cola-wijn is, gemaakt voor het grote publiek, in zijn soort is deze witte wijn best twee sterren waard, want we komen op feestjes en recepties slechtere witte wijnen tegen. Deze zeer jonge witte wijn (druiven geoogst in dit voorjaar) ruikt aangenaam (tikje vanille), is qua geur herkenbaar als sauvignon (zeker niet altijd het geval met industrieel gemaakte sauvignon-wijnen uit de Nieuwe Wereld), smaakt fris en fruitig, en heeft een licht bittertje op het eind. De frisse zuren van de wijn en het bittertje maakten dat deze wijn goed combineerde met de ovenschotel met spinazie, artisjok en geitenkaas die op tafel kwam die avond.

Aan deze positieve proefnotitie kunnen we nog toevoegen dat de wijn een aangenaam bescheiden alcoholpercentage van 11,5% heeft, een schroefdop heeft (waarom kostbare kurk verspillen aan een fles die toch binnen enkele maanden opengaat?) en bij Albert Heijn te koop is voor € 5,79. Nogmaals: op een feestje zullen we dit niet afslaan, hoewel we thuis eerder een meer ambachtelijke wijn uit Frankrijk of Italië zouden pakken.

And the winner is....

'Branding', merknamen de wereld in krijgen: dat is de strijd die momenteel blijkbaar op leven en dood gevoerd wordt in wijnland. In de afgelopen weken werden opnieuw - na die van Rosemount en Jacob's Creek - twee dozen met wijn van grote firma's bij mij thuis bezorgd. Ditmaal vroegen het Franse Groupe Castel en het Australische Lindemans om mijn aandacht. Opvallend is het verschil in aanpak tussen beide bedrijven: Castel presenteert zich zeer nadrukkelijk als familiebedrijf en wil aansluiten bij een bepaald 'huiselijk' gevoel van de consument. Van Lindemans krijg ik een 'persoonlijke' brief van wijnmaker Marie Clay om mij kennis te laten maken met de kwaliteit van Lindemans.

In beide dozen zat een wijn exclusief gemaakt van merlot, dus wat was nu leuker dan om die wijnen met een paar mensen naast elkaar te zetten en te proeven? Voor mezelf had ik het nog iets moeilijker gemaakt: ik liet me de wijnen blind inschenken, om te kijken of ik de 'Europese' wijn eruit kon halen. Dat laatste was lastiger dan ik dacht, omdat ik toch vooroordelen bleek te hebben!

Het ging om de Lindemans Reserve Limestone Coast Merlot 2005 en de Merlot 2006, Vin de Pays d'Oc van Castel. Eerlijk gezegd had ik me erop voorbereid de 'nieuwwereldse' wijn beter te vinden, lekkerder ook. Ik verwachtte daar meer fruit en grotere drinkbaarheid. Maar het bleek anders te lopen.
Beide wijnen zijn mooi robijnrood van kleur en hebben min of meer hetzelfde alcoholpercentage (13% voor de Fransman, 13.5% voor de Australiër). Beide roken naar vanille (ergens is er dus hout aan te pas gekomen; voor de Australiër staat er letterlijk in de toegezonden informatie 'Parcels of this wine were matured with American oak'. Niets over 'in vaten' dus....) en naar rijp rood fruit. Al snel bleek echter dat de fruitige aroma's van de Australiër maar oppervlakkige schijn waren en al na enkele minuten verdwenen. Beide wijnen zijn duidelijk gemaakt in een stijl speciaal gericht op makkelijke drinkbaarheid; er was weinig spannends aan te ontdekken. Bovendien zijn de wijnen echt bedoeld om te drinken op de dag dat ze uit de supermarkt gehaald worden. Toch waren er ook verschillen: de Lindemans werd door alle vier de proevers als tamelijk eendimensionaal en saai ervaren, terwijl de Franse wijn meer enthousiasme opriep. Bovendien smaakte de Franse Merlot een dag later nog steeds aangenaam, terwijl de Lindemans als kookwijn gebruikt gaat worden.
De Castel is echt een 'boekenwijn', bedoeld om gedachteloos op de bank bij een spannend boek te drinken, aldus één van de aanwezigen, maar wel aangenaam gedachteloos.

Kortom: het Franse fruit uit de Languedoc wint het in dit geval van het Australische!
Tel daar nog maar bij op dat de Lindemans € 7,99 bij AH kost en de Castel slechts € 4,49, ook bij AH. Die Castel is zijn geld zeker waard, de Lindemans zeker niet. Of ik echter voor de Castel € 7,99 had willen betalen, dat is vrees ik weer een brug te ver. Daarvoor koop ik dan weer liever de Chakana Wiphala van een paar dagen geleden.

Ik geef de Castel een categorie 2: blij als ik dit op een feestje krijg, en de Lindemans een 3: nee, dank je, niet voor herhaling vatbaar.

Jacob's Creek Sparkling

Een fles wijn meenemen naar vrienden of kennissen en die dan gelijk willen drinken kan natuurlijk verkeerd uitgelegd worden: als kritiek op hun wijnkeuze bijvoorbeeld. Gelukkig is dat risico veel kleiner als je een fles mousserende wijn meebrengt.
Zonder schroom namen wij dit weekend dan ook de fles Jacob's Creek Sparkling Chardonnay Pinot-Noir mee naar onze mahjongg-partners, die recent van Utrecht naar Leeuwarden verhuisd zijn.
En als aperitief in de tuin deed deze 'Champagne' uit zuidoost Australië het uitstekend, moet ik zeggen. Deze Jacob's Creek is er één uit het middenklasse segment: voor 9 euro kun je hem in de supermarkt kopen. Maar vergeleken met sommige echte Champagne's is hij zeer de moeite waard.

Jacob's Creek is één van de oudste en grootste wijnmerken in Australië. Het bedrijf is gevestigd in de Barossa Valley. De naam van het bedrijf is afkomstig van een riviertje dat genoemd is naar William Jacobs, die in 1839 in het gebied op ontdekking kwam.
De eerste druiven langs dit beekje werden geplant door een Duitse immigrant, Johann Gramp. Hij vestigde er in 1847 de eerste commerciële wijngaard van de Barossa Valley. De originele wijnkelders van Gramp worden door het huidige bedrijf nog steeds in ere gehouden.
Jacob's Creek maakt anno 2007 deel uit van Pernod Ricard en is druk bezig zijn marktaandeel in Nederland op te bouwen. Volgens eigen zeggen worden er dagelijks wereldwijd maar dan 2 miljoen glazen Jacob's Creek gedronken, en daar moeten er nu dus in Nederland weer een aantal duizenden bijkomen. In Engeland is Jacob's Creek al jaren het bekendste en meest verkochte supermarktmerk in de wijn.

Wij roken gisteren in ons glas in eerste instantie kaas: de wijn had de geur van bekende Franse witschimmelkazen als Brie of Camembert. Uiteraard was dit de geur van de gist. We proefden vervolgens zure appeltjes en noten (Nico en ik verschillen hierover van mening: hij proefde cashewnoten, ik walnoten); de wijn had ook een zekere romigheid, die samen met de geur van witschimmelkaas goed harmonieerde. Verder is het alcoholpercentage slechts 12%. Al met al was het een prima fris glas droge mousserende wijn.
Er schijnt een trend te zijn waarbij steeds meer mousserende wijnen worden gedronken. Denk bijvoorbeeld aan de Prosecco's van deze zomer! Ik vermoed dat deze uiterst betaalbare en kwalitatieve mousserende wijn van Jacob's Creek het daarom wel eens goed zou kunnen gaan doen in Nederland. Als ik op een feestje wijn geschonken krijg, zou ik met deze bubbels heel, heel blij zijn. Hij krijgt van mij dan ook een 2 met een sterretje in ons wijnwaarderingssysteem.

Jacob's Creek Sparkling, verkrijgbaar bij AH, Makro en diverse slijterijen voor € 8,99.

Nog meer dozen wijn

Voor mijn vakantie meldde ik al de glossy doos Rosemount-wijnen die bij mij bezorgd werd.
Bij terugkomst uit Amerika stond er opnieuw een doos voor me klaar, dit keer van landgenoot en concurrent Jacob's Creek. Zij pakten steviger uit dan Rosemount: drie flessen stille en één fles mousserende wijn staan nu in mijn proefvoorraadje. Blijkbaar moeten de Australische wijnen stevig gepromoot worden. Er schijnt daar nog altijd een wijnplas weggewerkt te moeten worden....
Bij de barbecue afgelopen zondag zijn we maar begonnen deze supermarkt-wijnen te proeven. Voor de proefnotities is dit keer mijn echtgenoot Nico verantwoordelijk, die vanaf nu regelmatig zelf zijn aantekeningen op Wijnkronieken zal publiceren. Ik laat Nico verder aan het woord over de Rosemount Shiraz 2005 en de Jacob's Creek Shiraz-Cabernet 2005.

Dit keer proeven we twee prettig drinkbare, bescheiden geprijsde wijnen, waarvan de druiven afkomstig zijn uit diverse regio's van Zuid-Australie. Het is massaproductie, maar van de goede soort. Op het etiket is dit herkenbaar door de aanduiding South-East Australia; dit is een soort superregio bestaande uit North South Wales, Victoria, Tasmania, een deel van Queensland en deel van South Australia. De druiven voor deze wijnen worden aangekocht door heel dit gebied en in grote fabrieken verwerkt tot jaar-in-jaar uit dezelfde assemblages.

Rosemount Shiraz 2005 Diamond Label
De wijn is diep kersenrood van kleur en heeft een geur van donkerrood fruit (bramen) en peper. Het alcoholpercentage is 13.5%, de zuren zijn niet al te opvallend, de wijn is zwoel en heeft een beetje restzoet. Als afsluiting is een schroefdop gebruikt - waarom ook niet, gezien het feit dat dit het type wijn is dat binnen een jaar na de oogst gedronken moet worden? De inkoopprijs voor de horeca is 7,95 euro. Deze Diamond Label Shiraz is een aardige wijn voor feestjes en recepties.

Jacob's Creek Shiraz-Cabernet 2005
Dit is een wijn uit de Traditional-reeks; de prijs voor de consument ligt rond de 6 euro en hij is verkrijgbaar bij AH, Makro en diverse slijterijen. Ook hier is het alcoholpercentage 13.5%. Shiraz-Cabernet is in Australië de number 1 populaire druivenblend. In Frankrijk trekken ze er hun neus voor op, maar hier werkt de combinatie blijkbaar goed. De kleur is helderrood, iets lichter dan de Rosemount; in de neus is naast de bessen de cabernet-sauvignon duidelijk aanwezig (cederhout). Smaak: een goede dosis rood fruit, zachte tannines, de cabernet-sauvignon is niet overduidelijk aanwezig, maar wel een forse hoeveelheid vanille. De wijn heeft een mooie afdronk. De flessen hebben een kunststof kurk als afsluiting, maar dat had net zo goed een schroefdop kunnen zijn.

Beide wijnen zijn aangenaam, Wijnkronieken's categorie 2, maar de Jacob's Creek is vanwege zijn frissere karakter waarschijnlijk breder inzetbaar bij allerhande eten.
Nico

Op de foto: Druivenoogst bij Rosemount

Rosemount's 'diamanten'

Vandaag bij de post: deze stijlvolle doos met twee flessen wijn. Rosemount, het Australische wijnhuis dat sinds 2005 onderdeel is van de Fosters Group, heeft een restyling ondergaan, en dat zal de hele wereld weten. Het werd een aantal dagen geleden al gemeld bij Perswijn, maar inmiddels worden blijkbaar ook de hulptroepen benaderd. Iedereen zal weten dat Rosemount helder heeft hoe ze wijnen moeten verkopen.

De restyling bestaat voornamelijk uit de strakke ruitvormige etiketten, over de hele wereld direct herkenbaar als zijnde afkomstig van Rosemount, geplakt op flessen met een ruitvormige onderkant, uiteraard afgesloten met een schroefdop. Deze werden mij gepresenteerd in een fraaie kartonnen doos met uitgebreid persmateriaal, waaronder een cd met de prachtigste foto's (komen altijd van pas...). Volgens de meegestuurde 'factsheets' zijn ook de productlijnen aangepast: er zijn er zes, waarvan er vijf verkrijgbaar zijn in Nederland. Daarvan is er slechts één gericht op de consument: de serie Diamond Cellars is te koop bij Albert Heijn en kost € 4,99 per fles. Daarboven zitten drie duurdere lijnen voor de horeca en daaronder één goedkopere lijn, ook voor de horeca (waarschijnlijk een huiswijnlijn).

Nu vind ik marketing over het algemeen 'lucht verkopen', maar ik moet zeggen dat ik van deze campagne toch wel onder de indruk ben. Je krijgt een hoeveelheid bombarie afgewisseld met feiten over je heen gestort waar je ongewild toch door wordt beïnvloed. Zie hier, ik blog er zelfs over vandaag.... Maar zo'n marketingcampagne zegt natuurlijk nog helemaal niets over de wijnen. Wel weet ik dat we in het verleden de wijnen van Rosemount zeker konden waarderen. We zullen dus met veel genoegen binnenkort deze proefflessen openen, om ze ook op dat vlak eens rustig en kritisch te beoordelen.

Geproefd: Peter Lehmann Barossa Grenache 2004

Meestal schrijf ik niet over wijnen die niet bevielen. Voor de Barossa Grenache 2004 van Peter Lehmann maak ik echter een uitzondering. Het beloofde namelijk een leuke fles te worden: goede wijnmaker, bekende streek, druivensoort die me wel aanstaat. Bij de boerenkool met worst zou zo'n pittige grenache - een druivensoort die het in de Rhône en Zuid-Frankrijk heel goed doet - toch hebben moeten smaken.

Helaas niet deze Australische grenache: je verwacht bij een grenache een kruidige, pittige geur met lekker rood fruit. Hier echter was alleen wat vaag zwart fruit de herkennen: zwarte bessen, donkere kersen. Verder had de wijn een vrij sterke alcohollucht, prikkend in de neus. Er was ook wel wat witte peper in te herkennen, maar ook die geur te overheersend. De smaak was scherp, hard, mede door het hoge alcoholgehalte van 14,5 %; het was een onaangenaam harde wijn.
Jammer van deze fles, die ik cadeau had gekregen en waar zowel de gever als de ontvanger hoge verwachtingen van hadden gehad. Wat mij betreft geen aanrader.

Riesling en Riesling

Er is Riesling en Riesling, de echte liefhebbers weten dat al. Maar het blijft altijd leuk twee heel verschillende typen naast elkaar te zetten en dan te vergelijken. Onlangs kreeg ik de kans een uitstekende Australische Riesling naast een uitstekende Duitse Riesling te zetten. We dronken ze zowel bij Riesling-kaassoep met brood (op zondag) als bij Aziatisch gekruid varkensvlees met paksoi en champignons (op maandag).

Allereerst de wijnen: het ging om The Lodge Hill Riesling 2004 van Jim Barry Wines uit Clare Valley, Australië en Quarzit Riesling trocken 2004 van Peter Jakob Kühn uit de Rheingau, Duitsland. Beide flessen waren afgesloten met moderne sluitingen: een schroefdop voor de Lodge Hill en een kroonkurk met plastic dopje erover voor de Kühn. Die laatste sluiting had ik op een wijnfles eigenlijk nog nooit gezien, erg verrassend. Het plastic dopje hersloot de fles echter voldoende om ook de volgende dag nog van de wijn te kunnen genieten.

Niet eerder heb ik zulke verschillende wijnen van één en dezelfde druivensoort naast elkaar geproefd. De Lodge Hill was een stevige, stoere Riesling, met nu al kerosine - de bekende gôut de petrol - in het aroma (wat meestal pas bij oudere Riesling voorkomt). We proefden verder veel fruit, vooral citrus. Dit was echt een Riesling om indruk mee te maken, om iemand van zijn sokken te blazen. Je moet er van houden (wat wij doen), anders kun je deze heftige stijl minder waarderen. Nico vond hem veel weg hebben van een Elzasser Riesling; we waren het er in ieder geval over eens dat deze wijn het goed zal doen bij stevige Europese gerechten als zuurkool of bij vis, en dan vooral smaakvolle soorten of zelfs gerookt.

De Duitser was daartegenover veel liever, zonder een snoepje te worden. Echt een cadeautje voor een vrouwelijke jarige! Heerlijk fris fruit, erg in balans, heel verfijnd en vooral een uitstekende combinatie met het Aziatisch gekruide eten. Eigenlijk hadden we dat nooit eerder geprobeerd, Riesling bij Aziatisch eten, maar het beviel ons uitstekend.

Beide wijnen zijn gemaakt door gerenommeerde producenten: Kühn krijgt in de Gault Millau Deutschland 2006 vier druiventrosjes, wat staat voor excellente bedrijven, te rekenen tot de top van Duitsland's producenten. Sinds 200 jaren houdt de familie Kühn zich met wijnbouw bezig. Inmiddels is de elfde generatie actief. Recent heeft dochter Sandra, na het behalen van haar diploma oenologie in Geisenheim, het team versterkt. Er wordt 15 ha bewerkt, die voor 83% met riesling- en 17% met spätburgunderdruiven beplant zijn. Twee derde van de oogst betreft droge wijnen. De basis van de kwaliteit van de wijnen van Peter Jakob Kühn ligt in de intensieve manier waarop hij de wijngaarden verzorgd, de selectieve oogst, grotendeels met de hand en de zorgvuldige manier waarop hij zijn wijnen, met natuurlijke gisten, spontaan vinifieert.

Het bedrijf van Jim Barry in de Clare Valley in Zuid-Australië wordt inmiddels voortgezet door zijn zonen; het behoort tot de beste en bekendste van Australië. De Clare Valley staat bekend om zijn riesling, die hier al generaties lang verbouwd wordt, zelfs al in de 19e eeuw.
In de hete vallei liggen de wijngaarden van Jim Barry Wines in een koeler en hoger gelegen deel, wat de Riesling ten goede komt.

The Lodge Hill wordt geïmporteerd door Verbunt Wijnkopers, Peter Jakob Kühn door RieslingPartners en Co. Beide wijnen zijn onder andere hier te koop.

Water bij de wijn

Schreef ik recent nog dat er geen water bij de wijn gevoegd mag worden, wat lees ik vandaag in de Wijninfo-mail:

De brancheorganisatie Australian Winemakers' Federation heeft bij de bevoegde overheid een verzoek ingediend om meer water te mogen toevoegen aan wijn. Het gaat om een verhoging van 3 naar maximaal 7 cl per liter. Doel hievan zou niet zijn om alcoholische wijnen te verdunnen, maar om makkelijker bepaalde klaringsmiddelen als bentoniet te kunnen oplossen.

Ai, heb ik weer wat geleerd. In Australië mag er dus wel (een heel klein beetje) water bij de wijn gedaan worden.

Kiwi-prut bij de Aldi

Onlangs werd me gevraagd eens een Nieuw-Zeelandse Sauvignon Blanc van de Aldi uit te proberen: Spy Mountain 2006, van Johnson Estate in Marlborough. Gisteren lukte het me een fles à € 5,49 te pakken te krijgen. Aangezien ik toch wel nieuwsgierig was, heb ik 'm maar gelijk koud gelegd en 's avonds geproefd. Zou er nu toch echt eens een goede fles wijn bij de Aldi vandaan komen? Ik was hoopvol gestemd...
Ik kom maar gelijk tot de kern van de zaak: over deze wijn kan ik alleen maar schrijven wat ik er niet van vind: niet lekker, niet het geld waard wat ik er voor betaald heb, niet geschikt om wie dan ook voor te zetten.

René van Heusden schreef de Franse wijnen van de Aldi onlangs geïnspireerd de grond in; ik kan me voor deze Sauvignon Blanc volledig bij hem aansluiten. De geur was vies: het deed me soms aan nat bordkarton denken. De smaak was al even teleurstellend: af en toe bespeurde ik de geur van zeewier. Zeewier vind ik wel lekker om mijn sushirolletjes, maar niet in mijn wijn. De nasmaak was bitter, zeker niet wat je van een Sauvignon Blanc verwacht.
Het spijt me oprecht voor al die Aldi-fans, maar echt: dit is gewoon geen goede wijn! Voor die € 5,49 kan ik elders een veel betere Sauvignon Blanc halen, bijvoorbeeld een Sancerre.
Als je wilt proeven hoe goed Nieuw-Zeelandse Sauvignon Blanc kan zijn,
zet deze fles dan maar eens naast die Clos Marguerite van laatst. Dan weet je in ieder geval hoe een goede Sauvignon Blanc hoort te smaken.

Zie ook Winelog, voor meer informatie over een wijn die het eigenlijk niet verdient.

Nieuw-Zeelandse Sauvignon Blanc

In het verleden ben ik regelmatig kritisch geweest over wijnen uit niet-Europese landen. Maar als ik dan toch in Nederland wijnen van een ander werelddeel drink, heb ik het liefst een Australische of Nieuw-Zeelandse wijn. Naar mijn idee hebben beide landen wijnstijlen die in Europa nauwelijks voorkomen. Een heel goed voorbeeld is de frisse, fruitige Sauvignon Blanc waar Nieuw Zeeland bekend mee is geworden. Vooral het bedrijf Cloudy Bay heeft voor de Sauvignon Blanc het pad gebaand. Inmiddels kun je in Nederland gelukkig ook betaalbare Sauvignon Blancs uit Nieuw Zeeland krijgen; Cloudy Bay is vrij duur geworden.

Zondag dronken we bij de jambalaya een heerlijke Clos Marguerite 2006 uit Marlborough op het noordelijk deel van het Zuideiland van Nieuw-Zeeland. Wat in de Loire vaak niet lukt met sauvignon blanc, weten ze in Nieuw Zeeland uitstekend voor elkaar te krijgen: naast mineraligheid ook een fikse dosis fruitigheid in de wijn. Of dat door het klimaat en de bodem komt, wordt zelfs door de Nieuw-Zeelandse overheid onderzocht op dit moment.

Feit is in ieder geval dat de sauvignon blanc Nieuw-Zeelands belangrijkste en meest verbouwde druif is. Binnen Nieuw-Zeeland is Marlborough het gebied waar de beste Sauvignon Blanc vandaan komt. Clos Marguerite wordt op beperkte schaal gemaakt door het Belgische echtpaar Marguerite en Jean-Charles van Hove, afgestudeerd oenoloog uit Bordeaux.

We roken zondag naast de gebruikelijke aroma's van kruisbessen (maar nu hele rijpe) ook citrusfruit, vooral grapefruit. De wijn was prima in balans, de zuren fris en voldoende aanwezig om er behalve een goede eetwijn ook een heerlijk aperitief van te maken.
Als het dan toch wijnen uit de Nieuwe Wereld moeten zijn, neem er dan één die nergens anders gemaakt wordt, is mijn devies. Nieuw-Zeelandse Sauvignon Blanc komt daar helemaal voor in aanmerking, naar mijn mening.

Clos Marguerite is onder andere verkrijgbaar bij Margaret Wines in Utrecht.

Wijnland Australië

Als neerslag van de lezing die ik onlangs gaf hierbij nog wat wetenswaardigheden over Australië als wijnland. Volledigheid streef ik niet na, maar ik hoop dat het de geïnteresseerde lezer een indruk geeft van een wijnland waarvan we in Nederland diverse wijnen kunnen drinken.

Australië staat in de top tien van wijnproducerende landen. In absolute aantallen moet je zo rond de 12 miljoen hectoliter per jaar denken, tegen 15 miljoen in Zuid-Afrika, 55 miljoen in Frankrijk en 60 miljoen hectoliter in Italië. Er komt dus een aanzienlijk plas wijn uit Australië. Van de totale import aan wijn in Nederland was echter slechts een procent of vier Australisch, tegen een kleine veertig procent aan Franse wijn. Australiërs drinken veel van hun wijn zelf op. Van oorsprong hebben ze geproduceerd voor de eigen en de Engelse koloniale markt.

In Australië is wijnbouw mogelijk in een grote band – 5000 km van oost naar west – in het zuiden van het continet. Er zijn vier grote wijngebieden: New South Wales, rond Sydney en Canberra; Victoria, rond Melbourne; South Australia, rond Adelaïde; en Western Australia, rond Perth. Het midden en het noorden van het continent liggen boven de 30e graad zuiderbreedte en zijn ongeschikt voor wijnbouw.

De eerste wijnstokken werden in 1788 in de omgeving van Sydney aangeplant door Arthur Philip, eerste gouverneur van de Engelse strafkolonie. Echter pas sinds 1815 is van enig succes in de aanplant sprake, toen John Macarthur geschikte stekken uit Madeira, Frankrijk en van de Kaap naar Australië meebracht. Tussen het begin van de 19e eeuw en circa 1970 zijn in Australië voornamelijk versterkte portachtige wijnen gemaakt. Dat was waar de Engelse markt om vroeg. Er zijn wel pogingen ondernomen om ook lichtere tafelwijnen te maken, maar aangezien er nauwelijks markt voor was, zijn veel van die initiatieven in de loop der tijd weer gesneuveld. Pas met de komst van Duitse immigranten naar de Barossa Valley, in South Australia, zijn serieuze tafelwijnen als Riesling in Australië beschikbaar gekomen.

De huidige Australische wijnindustrie is vooral het product van de toegenomen exportmogelijkheden en toenemende vraag naar tafelwijnen van na 1970. En die groei zet zich nog steeds door: in 1995 waren er slechts 900 wineries, in 2005 waren dat er al 1900. Tachtig procent van de wijnbouw is in hadden van grote bedrijven: Constellation (met Hardys), Southcorp (met Penfolds en Rosemount), Beringer Blass en Orlando-Wyndham (met Jacob’s Creek). Ter vergelijking: in Frankrijk is slechts 8% van de wijnproductie in handen van grote bedrijven.

Australië is ook het land van de merkwijnen. Terwijl in Europa vaak de wijngebieden centraal staan (een Bordeaux, een Rioja, een Moezelwijn, een Champagne), zijn het in Australië de merken die de naam hebben. Denk aan Yellow Tail, Hardys, Jacob’s Creek, Penfolds. Veel van deze wijnen hebben dan ook jaar in jaar uit dezelfde kwaliteit. Dit wordt onder meer bereikt door de druiven van overal aan te kopen, niet noodzakelijkerwijs uit een gebied.
De Australische wijnbouw wordt niet gehinderd door strenge regelgeving, zodat allerhande technologische vindingen snel kunnen worden toegepast. Niet voor niets worden de Australische Flying Winemakers overal ter wereld ingehuurd om die nieuwe technologieën onder de knie te krijgen.
De laatste jaren zijn de oogsten in Australië overvloedig, met als gevolg grote overschotten en dalende prijzen. Gisteren meldde het Wijnplein dat de oogst voor 2006 gelukkig lager gaat uitvallen dan gedacht, waardoor de wijnplas iets meer groot gaat uitvallen.

Ondanks de grote hoeveelheden goedkope(re) bulkwijnen komen er uit Australië ook hele goede. De bekendste is wel Penfolds Grange. Hiervoor moeten ook 'Europese' prijzen betaald worden: op internet is bijvoorbeeld een Penfonds Grange Shiraz 1996 voor $ 184 per fles te vinden. Er is inmiddels ook een classificatie van Australische topwijnen, te vinden via www.langstons.com.au. In 2005 werden 101 wijnen tot een van de vier categorieën toegelaten. Meer info over wijngebieden en Australische wijn is onder andere te vinden via het Australische Wijnbureau.

Australische verrassingen

Compleet verrast waren we na de eerste slok: dat hadden we niet verwacht van deze Australische Riesling van Jacob’s Creek. Een uitstekende wijn, die we bij een bord zuurkool zeker wel zagen zitten. En ze zijn deze week nog in de aanbieding bij de groothandel (Makro/Lukas Klamer) ook. Heel bleek van kleur, bijna kleurloos. In de neus echte naaimachineolie (= typisch voor Riesling), veel fruit, goede zuren, geen spoortje zoet. Toegegeven, het kan niet op tegen een goede Riesling van de Moezel of uit de Elzas, en zeker niet tegen de volle Rieslings uit Oostenrijk. Maar ondanks dat zagen wij deze Australische Riesling wel zitten. En voor de prijs van € 5,75 koop je in Nederland helaas nauwelijks goede Duitse of Elzasser Riesling. Deze Australische is dan een 'redelijk' alternatief.
Ik had de fles eigenlijk laten proeven gisterenavond om 1. een Australische Riesling op de tafel te hebben en 2. een wijn van een van de grootste merken van down under te schenken. Bovendien had de fles een schroefdop, waar je natuurlijk ook weer een leuk verhaal bij kunt vertellen.

Laat ik even bij het begin beginnen en netjes verslag doen van de avond: ik hield een inleidend verhaal over wijn en wijn uit Australië, voor beginnende tot minder beginnende wijnliefhebbers, aspirant-leden van het Utrechtse Wijnmakers- en Wijngaardeniersgilde. Het werd een heel geanimeerde avond, met informatie over de wijnbouwzones in de wereld (tussen de 30e en 50e breedtegraden), over de definitie van wijn (het gegiste sap van druiven), over wijngeschiedenis, wijnconsumptie in Nederland en de gemiddelde prijs van een liter wijn in Nederland. Als themaland voor de proeverij had ik Australië gekozen, vanwege de viering van 400 jaar Nederlands-Australische relaties dit jaar. Bovendien wist ik zelf niet zo veel over het land, dus was dit een mooie gelegenheid om er eens in te duiken.

Een korte schets van de Australische wijngeschiedenis blog ik binnenkort, vandaag zal ik kort de geproefde wijnen beschrijven. Dat waren
• Barossa Valley Estate Spires Chardonnay 2004, al eerder beschreven;
• Jacob’s Creek Dry Riesling 2004, South Eastern Australia, hierboven zojuist beschreven;
• Tortoiseshell Bay Mourvèdre Shiraz 2005, South Eastern Australia (Hema, € 4,50)
• d’Arenberg, The Footbolt, Shiraz 2003, McLaren Vale (Bloem, € 10,95)

De Tortoiseshell Bay Mourvèdre Shiraz was min of meer op aanraden van Harold Hamersma. In het Parool van 10 januari 2006 werd deze wijn van familiebedrijf Casella beschreven. Eigenlijk had ik een Yellow Tail-wijn willen hebben, met het kangoeroetje op het etiket. Kon ik een mooi verhaal over het succes van het familiebedrijf Casella houden, een van de wereldleiders op het gebied van rode colawijn. In Amerika kunnen ze het niet aangesleept krijgen, schijnt. Maar de Yellow Tail was in mijn omgeving niet zo snel te pakken te krijgen, dus bood het schildpadje van Tortoiseshell uitkomst. ‘Gelukkig’ was dit ook een echte colawijn, ook van Casella. Mij hoeven ze er niet voor wakker te maken: veel te zoet, wel redelijk mooi fruit. Ik kan het niet met Hamersma eens zijn: hij schreef ‘zwarte en rode vruchten, kruidig, zonnig, aards, stoere tannines, mooie bitters, lekker sap, goeie zuren’. Dat zonnige en de zwarte en rode vruchten, daar wil ik in meegaan, maar verder is deze beschrijving mijns inziens wat al te geflatteerd. Bij een aantal aanwezigen viel de wijn echter wel in de smaak.

Voor mij had de avond na de Dry Riesling vervolgens nog een echte verrassing: de beste wijn van de avond vond ik The Footbolt van d’Arenberg. Pure Shiraz, met de kruiden en tannines die daarbij horen. Goed rijp fruit, maar niet te, mooie zuren, een hint van vanille (van het eikenhout). Een paar jaar laten liggen zou voor deze wijn waarschijnlijk niet slecht zijn. Ik ga er zeker een paar van kopen om weg te leggen om eens te ervaren hoe zo’n Australiër nu oudert. En om nog eens met aandacht te proeven.

D’Arenberg is eigendom van familie Osborn en is in 1912 ontstaan, toen geheelonthouder Joseph Osborn de Milton Vineyards kocht, in wat nu bekend staat als McLaren Vale in de staat South Australia, veertig kilometer ten zuiden van Adelaïde. Osborn was directeur bij Thomas Hardy and Sons en wilde zijn zonen blijkbaar ook een toekomst in de wijnindustrie nalaten. Tot 1928 werd het fruit van de wijngaarden verkocht, totdat de eigen kelders gereed waren. Voor de nog steeds groeiende markt van het Engelse koloniale rijk werden droge rode tafelwijnen en versterkte wijnen gemaakt. Inmiddels maakt de vierde generatie, Chester Osborn, wijn, en nog altijd zijn droge rode tafelwijnen de specialiteit. Vooral Rhône-variëteiten worden verbouwd, zowel shiraz als grenache en mourvèdre. De wijnen hebben in Australië – het land van de trophy’s en competitions - vele prijzen gewonnen en staan ook in de rest van de wereld zeer goed bekend. Alle wijnen hebben prachtige namen: The Stump Jump, Dead Arm Shiraz, Dry Dam Riesling, The Lucky Lizard Chardonnay, The Laughing Magpie Viognier-Shiraz ….De naam The Footbolt komt van een racepaard waarmee Joseph (Joe) Osborn een boel geld wist te winnen. Met dit geld konden de Milton Vineyards gekocht worden. De wijn wordt gemaakt van stokken die een eeuw oud zijn, nog aangekocht door de grondlegger van het domein.

En zo levert zo’n proeverij toch meestal wel weer wat op: een prima goedkope Nieuwwereldse Riesling en een glimps van de betere wijnen van Australië, The Footbolt Shiraz van d’Arenberg.