Een zomers vooruitzicht: Château de Cheman

Buiten is het koud, en binnen ben ik al weer lekker bezig met zomervakantieplannen. Met een glaasje port van Quevedo bij het toetsenbord, gîtes in de regio Bordeaux (bij voorkeur linkeroever) uitpluizen... Heerlijk! (Wie nog suggesties heeft, ik hou me aanbevolen!)

Voordat we deze zomer van Nederland in Bordeaux zullen belanden, heb ik nog een tussenstop gepland, uiteraard in de Loire. Na een rustig dagje rijden gaan we nog even wijn halen in ons favoriete wijngebied. En eigenlijk weet ik al waar we gaan overnachten dit jaar: op een heus kasteel, gerund door Nederlanders. Op Château de Cheman, niet ver van Angers, wonen sinds 2007 Jan Liebreks en zijn vrouw Gerdie, en ze maken er ook wijn! Een portret van de familie Liebreks en Château de Cheman stond eerder dit jaar al in het boek Vivre! van Ger Bouten, over Nederlandse wijnboeren in Frankrijk. Geheel toevallig en totaal onafhankelijk van hun vermelding in dat boek en mijn recensie kreeg ik in december ook een doos wijn van Château de Cheman afgeleverd, met een briefje erbij van dochter Anouk: Veel proefplezier, en we horen graag wat je ervan vind.

Nou, die wijnen van Château de Cheman mogen er best zijn. We hebben ze stuk voor stuk geproefd, en Jan en Gerdie zijn absoluut bezig met een goed product! We proefden rood, wit, rosé in twee typen, en zoet. Vooral van de rosés en het zoet waren we gecharmeerd; over wit liepen de meningen uiteen en voor rood moeten we misschien nog eens beter proeven.

De witte Château de Cheman, Anjou Blanc 2009, van chenin blanc uiteraard, is een schone, frisse wijn. Heel bleek, met de typische aroma's van een chenin: hooi en bloemetjes. De wijn is superdroog en vraagt om iets erbij te eten.

Van de twee rosés was er één droog en één halfzoet. Beide hadden lekker veel pit en waren heel fruitig. Prima wijnen voor op een zonnig terrasje. Vooral de halfzoete, de Cabernet d'Anjou 2009, was een leuke verrassing. Ik had me ingesteld op té zoet, maar dat viel erg mee. Bij een pastaschotel met witlof, room, spek en abrikozen was het een prima combinatie! 

De zoete Coteaux de l'Aubance namen we mee naar vrienden, om samen met een Riesling Auslese uit de Mittelrhein te proeven bij een gebakken kwarktaart. En dat viel helemaal niet tegen. De Riesling was de betere combinatie, dat wel, aangezien deze wijn wat frissere zuren had. De zoete Château de Cheman, Coteaux de l'Aubance, uiteraard van chenin blanc, hield echter ook uitstekend stand.

Naast de genoemde wijnen maakt Château de Cheman ook een mousserende witte en een blanc de noirs van cabernet franc, genaamd Ambre, waar ik wel nieuwsgierig naar ben. Straks voor het 14e-eeuwse kasteeltje met een glas bubbels, in het zonnetje... Het is een heerlijk vooruitzicht!

Wildwijn bestaat niet

Niet elke dag vind je zo'n uitnodiging in je mailbox:Beste Mariëlla, Wild verdient aandacht. Het is het ultieme scharrelvlees en niet zwaar of moeilijk te bereiden. De consument van vandaag kiest steeds meer voor biologische en zuivere producten. In mijn rol als voorzitter van de Nationale Wildacademie nodig ik je graag uit voor een bijzonder programma op woensdag 26 januari. We laten graag zien – en proeven –wat we bedoelen met de moderne wildbereiding.

De uitnodiging kwam van Peter Klosse, eigenaar van Hotel Restaurant De Echoput in Hoog Soeren en oprichter van de Academie voor Gastronomie. En aangezien Klosse ook bekend staat om zijn theorieën over smaak en wijn, was mijn besluit gauw genomen: op naar de Veluwe!

De Echoput is nog maar kort geleden helemaal herbouwd. Waar ooit het theehuis en restaurant van mijn jeugd stond, is in 2007 een prachtig designhotel en –restaurant geopend, midden in de Kroondomeinen. In de kook- en wijnschool ernaast worden cursussen gegeven, over wijn en spijs uiteraard. En over wild, want ook de Nationale Wildacademie geeft er zijn cursussen.  

Alles over wild

Op woensdag 26 januari kwamen een tiental culinaire schrijvers samen in De Echoput. Tijdens een demonstratie van meesterkok en wildspecialist Theus de Kok keken we toe hoe een ree verwerkt werd tot mooie stukken vlees die in de keuken gebruikt kunnen worden. De Kok en Klosse vertelden ons met passie over de omringende Kroondomeinen, waar het wild vandaan komt, over het verschillen tussen reeën en edelherten, het jachtseizoen, de wetgeving rondom wild etc.. Wist je bijvoorbeeld dat er maar zes soorten wild in Nederland zijn? Eend, duif, fazant, patrijs, konijn en haas. Een zwijn, ree of hert is geen wild, maar een in het wild levend dier, aldus de wet. Vandaar dat er in iedere provincie zo andere gehandeld wordt met betrekking tot de jacht op zwijn en hert. Het is niet landelijk geregeld.

Klosse en De Kok halen die avond heel wat vooropgezette ideeën over wild- en wildbereiding overhoop. Bijvoorbeeld het marineren: met Kerst zetten we toch allemaal wel eens een konijneboutje in het bier of een hazerug in de wijn? Nergens voor nodig, vinden de heren. Een stukje ree bijvoorbeeld is puur, kort gebraden, het lekkerst. Marineren deed men vroeger, om de sterke smaak van het te lang afgehangen vlees te maskeren, en om taai geworden vlees mals te maken. Over wild wordt veel te veel gepraat zonder echte kennis!

Wildwijnen?

Uiteraard zullen we die avond ook wild gaan eten. Voor mij komt dan natuurlijk een zeer belangrijk deel van de bijeenkomst, want wat gaan we erbij drinken? Wat kiest Peter Klosse bij het wild? De apéritieven beloven in ieder geval veel goeds: tijdens de demonstratie van Theus de Kok genieten we van de vrolijke Sauvignon Blanc van de Pugibets: La Colombette.

Vlak voor we aan tafel gaan worden de smaakpapillen nog weer even opgeschud door een luchtige mousserende Vouvray, van Champalou. Verderop de avond zal de Loire nog terugkomen: onder andere in een 2009 Reuilly Gris van Dyckerhoff, heerlijk bij de tartaar van gegaarde houtduif met sechuanpeper, gelei, witte boontjes en veldsla. De soepele en volle structuur van deze roze Pinot Gris past prima bij de rulle structuur van de tartaar. Een Reuilly is een tamelijk bijzondere wijn uit de buurt van Bourges; er wordt van pinot gris een roze wijn gemaakt. Dat is mogelijk omdat de schil van pinot gris-druiven inderdaad een wat rossige kleur heeft. Dankzij de inweking van de schillen krijgt de wijn zijn kleur én volle structuur. 

Ook bij de diverse bereidingen van wilde gans combineert de tikje rokerige en fruitige Reuilly verbluffend goed. Ik vraag Peter Klosse of hij bij wild nu andere keuzes maakt dan bij rund of varken. Nee, is het antwoord. Wild ís gewoon vlees, alleen direct de natuur. Wild hoort niet op één bepaalde manier en niet sterk te smaken, zoals veel mensen denken. En er hoort ook niet één speciaal type wijn bij. Als je wild goed klaarmaakt, kies je er een wijn bij zoals je bij 'gewoon' vlees zou uitkiezen. Daar hou je ook rekening met eigen smaak van het vlees, bereidingswijze, saus, garnituur e.d. Dat doe je bij wild ook. Wild heeft geen zware, heftige wijnen nodig. Het concept 'wildwijn' kan wat Klosse betreft dan ook in de prullenbak!

De volgende wijn, een 2009 Vouvray van Champalou, Cuvée des Fondreaux, bewijst dat ook. Net als ik in Duitsland Riesling leerde combineren met hert, komt hier een vergelijkbaar smaaktype, de Chenin Blanc, bij de balkenbrij van hert op toast, met hart en lever en tafelzuur. En de combinatie is subliem. De Vouvray heeft bij gewoon proeven een beetje restzoet, maar bij de balkenbrij valt dit geheel weg! De volgende keer dat wij hert eten, ga ik eens kijken of er een Chenin Blanc bij zou passen.

De reerug die Theus de Kok voor ons eerder die avond van het reekarkas heeft gesneden, staat als volgende op het menu. Met bot en al is de reerug bereid; bij de tafel wordt hij schoon gesneden. Een magnum Cornas Les Ruchets 1996 van Jean Luc Colombo gaat erbij open. We worden verwend! Heerlijk kruidig en soepel, fruitig en toegankelijk. Gemaakt van 110 jaar oude stokken syrah. Als ik op deze wijn Google, kom ik als receptsuggesties overigens wel opvallend veel wild tegen ... ;-)

 Wildspeurtocht

Na dit prachtige diner met allerhande soorten wild stond gelukkig een bed voor ons klaar in het hotel. De volgende ochtend moeten we namelijk vroeg op, om met Rob Schuitemaker, directeur van de Stichting Natuurvoorlichting Veluwe, op wildspeurtocht te gaan. Het bos is koud maar prachtig 's morgens vroeg, zeker wanneer de zon opkomt. Het wild laat het afweten helaas, maar aan het ontbijt in het hotel is iedereen het er vervolgens over eens: een prachtige ervaring, zo'n wild uitje op de Veluwe! Ik vermoed dat we de komende tijd een reeks mooie reportages over wild in de culinaire rubrieken en tijdschriften kunnen verwachten.

Voor iedereen die geïnteresseerd is in de natuur, in vlees, in wild: ga eens naar De Echoput en laat je verwennen. Ga om een weekend te genieten, of om wat te leren, in een workshop bij de Wildacademie. Want wild verdient meer aandacht, en niet alleen met Kerst.

Meer foto's van de demonstratie ree uitbenen en het diner op Facebook.

All That Wine and Jazz

Na een middag mooie wijnen proeven is het niet altijd even makkelijk je gedachten daarover vast te leggen. Vermoeidheid slaat toe, andere klussen eisen je aandacht, de was moet gevouwen, het werk voor de volgende dag voorbereid. Maar die wijnen blijven in je hoofd zitten, ze eisen hun aandacht gewoon op. En terecht, want ze zijn zo de moeite waard om door een groter publiek te leren kennen.

Gisteren bezocht ik All That Jazz and Wine, een proeverij van 9 kleine importeurs in het Bimhuis, aan het IJ. Met een prachtig uitzicht over de Amsterdamse stationshallen en het water mooie wijnen proeven, wat wil je nog meer? Gelukkig waren we op tijd aanwezig, zodat we nog relatief geconcentreerd een paar mooie ontdekkingen konden doen.
Wijnen die het vragen om op een ander tijdstip nader verkend te worden, want proeven op zo'n gezellige proeverij is lastiger dan je denkt. Veel verder dan 'lekker', 'mooi', 'soepel', 'prettig', kom je eigenlijk niet, en dat is jammer, want veel wijnen verdienen het beter aangeprezen te worden. Ondanks deze handicap nu toch een aantal tips naar aanleiding van deze bijzondere proeverij, waar de kleine importeurs weer imponeerden door hun gepassioneerde keuzes en bijzondere vondsten.

Champagne!
Laat ik beginnen bij de verrassend betaalbare en mooie champagnes van de Haasdijk Wine Group. De naam van het bedrijf suggereert een 'big company', maar drijvende kracht is Mark Haasdijk, die bij kleine champagneboeren diverse juweeltjes weet weg te halen. Bekende namen als Legras & Haas heeft hij in het assortiment, en de wijnen van een speciale club van 25 producenten die hun wijnen in een ander model fles bottelen. Eén daarvan is het huis Nominé-Renard, met hun Special Club Millésime 2004. Een Brut waar je rustig voor moet gaan zitten, met gerijpte tonen van noga en brood, gemaakt van 35 jaar oude stokken chardonnay en pinot noir. Aan het lege glas bleef je nog minutenlang ruiken!

Oostenrijk
Volgende stop was Good Grapes, waar Erwin Blezer weer zijn schitterende Oostenrijkse assortiment presenteerde. Ik heb het bij de wijnen van Ebner-Ebenauer gehouden. Dit huis uit het Weinviertel was vertegenwoordigd met drie zeer sappige huiswijnen en een pittige St. Laurent van 50 jaar oude stokken. De witte Vom Haus, een cuvée van welschriesling en müller thurgau, wil ik deze lente nog wel eens bij een mooie ei-bacon-broodsalade uitproberen. En die St. Laurent Alte Reben 2007 verdient ook meer aandacht dan hij nu van mij kreeg.

Italië en Frankrijk
Bij de Geluksdruif was ook al elk schot raak: de frisse en fruitige Sauvignon Blanc Basarico 2009 uit Piemonte, van Adriano, Marco e Vittorio, bijvoorbeeld. Typisch Sauvignon Blanc - kruisbes en grapefruit - met een beetje laurier. Domaine Labet uit de Jura was vertegenwoordigd met een 100% Chardonnay, Fleur de Marne 'La Bardette' 2007. Heeft de fijne hoge zuren van een typische Jurawijn, is gemaakt in de fruitige stijl met een heel klein hintje van het oxidatieve, veroorzaakt door de gebruikt houden vaten. Een zeer spannende wijn, met veel diepgang.
Een kanjer was ook de Prieuré de Saint Jean de Bébian blanc 2007, gemaakt van 60% roussanne, 15% picpoul, 15% clairette en 10% grenache blanc en gerijpt op 25% nieuw hout. Een krachtige en kruidige mediterrane wijn, die je meeneemt naar haventjes vol visrestaurants en zonsondergangen over de baai. Vol, krachtig, kruidig, met aroma's waar je aan blijft ruiken en ruiken.
Ook uit de Languedoc afkomstig was de Les Grès 2008 van Mas Granier, van 70% syrah, 20% mourvèdre en 10% grenache. Soepel, makkelijk, maar zeker niet simpel! Heerlijk bij gegrild vlees, en met een prima prijs-kwaliteitverhouding. Voor € 11,50 is dit heel veel lekker wijn in je glas!

Spanje
Als één na laatste wil ik de wijnen van Lekkersapje noemen. Oké, misschien niet zo'n elegante naam voor een wijnhandel, maar het moet gezegd, Bernd Weeke importeert lekkere sapjes! We proefden er diverse, maar de wijn die ons het meest bekoorde was de Graciano 2005 van Heretat de Taverners uit de omgeving van Valencia. Een oud wijnhuis, dat van de Riojadruif graciano hier een mooie mono cépage weet te maken, met een frisheid die je niet verwacht zo ver zuidelijk.
Aroma's van fruit en inkt, bosbes en af en toe wat rozijntjes. Fruitig, soepel en fris in de mond, met een goede zuurgraad en afgeronde tannines. En ondanks zijn 90 Parkerpunten nog zeer betaalbaar, € 12,95!

We sloten af met de cava's van Dominio de la Vega uit Utiel-Requena, geïmporteerd door Imporium. Van de drie vielen vooral de Brut van 100% macabeo en de Rosado van 100% pinot noir op. Beide lekker koud, fris, knisperend. Heerlijk om zo'n proeverij mee af te sluiten en weer met een opgefrist gevoel op huis aan te gaan.

Persbericht: Nederlandse wijn heeft eigen winkel

Over het algemeen plaats ik op Wijnkronieken geen persberichten, maar uitzonderingen kunnen die regel af en toe bevestigen. Het onderstaande bericht vind ik dermate nieuwswaardig, dat ik het ongewijzigd overneem! Ga ervan genieten, van die Nederlandse wijnen.

De eerste online winkel met een breed assortiment Nederlandse wijnen is open. De Nederlandse Wijnwinkel is een logisch gevolg van de toenemende kwaliteit van en waardering voor Nederlandse wijn. Het assortiment omvat nu zo’n 20 speciaal geselecteerde wijnen en zal nog voor de zomer worden uitgebouwd naar ongeveer 35 witte, rosé en rode wijnen. Bijzonder is dat elke wijn per fles is te selecteren en zo een eigen doos met zes verschillende Nederlandse wijnen te bestellen is. “Nederlandse wijn heeft nog niet altijd de bekendheid en het kwaliteitsbeeld dat andere wijnen wel hebben. Daarom biedt De Nederlandse Wijnwinkel de gelegenheid om zes verschillende wijnen te bestellen in één doos”. Alle aangeboden wijndomeinen werden vooraf bezocht en de huidige collectie werd geselecteerd door professionele wijnproevers in samenwerking met initiatiefnemer Joris van Zoelen. De Nederlandse Wijnwinkel is sinds januari 2011 online op www.denederlandsewijnwinkel.nl.

“Als je Nederlandse wijnen wil proeven heb je nu een twee keuzes: óf je bezoekt elke wijnmaker afzonderlijk (doe dat vooral: het is ontzettend leuk!) óf je struint verschillende speciaalzaken af om een paar mooie wijnen te kopen. In De Nederlandse Wijnwinkel kun je op je gemak een selectie maken en die snel en eenvoudig thuis laten bezorgen”.

De Nederlandse wijnen die verkrijgbaar zijn in De Nederlandse Wijnwinkel werden geselecteerd aan de hand van een aantal criteria. De belangrijkste daarvan is dat de wijnmaker serieus en ambitieus bezig is met wijnmaken op een redelijke schaal. Alle wijnmakers zijn bezocht door initiatiefnemer Joris van Zoelen om te beoordelen of zowel de kwaliteit als de leverbetrouwbaarheid goed zijn. In totaal werden 68 Nederlandse wijnen gekozen voor een professionele proeverij waarbij kenners Ron Andes (Voorzitter SlijtersUnie), Louis Jansen (Proefschrift), Mick van Oppenraaij en Hans Meijs (beide Vinos) samen met Joris van Zoelen alle wijnen proefden en beoordeelden. Het resultaat is een selectie van zo’n 35 wijnen die worden opgenomen in De Nederlandse Wijnwinkel. Sinds januari 2011 is een deel van de wijnen van de volgende wijnhuizen al te bestellen: De Apostelhoeve, Hoeve Nekum, Wijngoed Thorn, Wijngoed Fromberg, De Linie, Dassemus en De Wijngaardsberg. Op korte termijn volgende meer wijnen uit Zeeland, Gelderland en Overijssel.

De Nederlandse Wijnwinkel ontstond als ludiek idee om Nederlandse wijnen een extra zetje in de rug te geven. Inmiddels is het een professionele webwinkel waar geïnteresseerden meer te weten kunnen komen over Nederlandse wijn. De plannen van De Nederlandse Wijnwinkel strekken zich uit tot het bieden van inspirerende informatie over Nederlandse wijn tot het snel en makkelijk leveren aan particulieren. Ook het boeken van een professioneel geleide proeverij is mogelijk.

Born Digital Wine Awards

Op de European Wine Bloggers Conference in Wenen, in oktober van vorig jaar, werden de Born Digital Wine Awards aangekondigd door Robert McIntosh en Ryan en Gabriella Opaz.

Deze Born Digital Wine Awards zijn een poging om recht te doen aan de nieuwe golf van online wijnjournalistiek. Elk jaar zullen de beste individuele voorbeelden van elektronische publicaties worden beoordeeld. Dit is inclusief video en audio. Deelnemers mogen afkomstig zijn uit de hele wereld, en de jury bestaat uit belangrijke professionals: Jancis Robinson, Evan Schnittman, Elin McCoy, Patrick Schmitt, Robert Joseph en Hervé Lalau. Voor diverse categorieën wordt een prijs toegekend.

Blogs, twitter, video, audio
Online publiceren over wijn, of het nu in de vorm van een video, een blog, twitter of via een ander platform plaatsvindt, is op dit moment explosief aan het ontwikkelen. Er zijn al diverse pogingen (lees: prijzen) om de inhoud te beoordelen en in categorieën in te delen, maar aan deze pogingen kleven tot nog toe allerhande nadelen: te weinig nadruk op de inhoud, te veel belangstelling voor individuen en vormgeving bijvoorbeeld. Bovendien hebben weinig prijzen een wereldwijde uitstraling.

Content in je eigen taal!
Om al deze redenen hebben de organisatoren van de European Wine Bloggers Conference een unieke prijs ingesteld: de Born Digital Wine Awards. Vergelijk het qua vorm met de Pulitzer Prijzen! Het idee erachter is vooral gericht op het stimuleren en promoten van kwalitatief hoogstaande inhoud (content), door het creëren van een prijs met een echte waarde, uitgesproken door een panel van autoritatieve juryleden.

Content die in aanmerking wil komen voor een prijs, moet eerst gepubliceerd zijn in een elektronische vorm, online, zonder beperkingen. Content mag verschenen zijn in print, maar niet nadat het ook in een elektronisch medium is verschenen.

De prijzen zullen in het Engels beoordeeld worden, maar inhoud kan in iedere taal ingediend worden! Een auteur die een artikel inlevert in een taal anders dan Engels, wordt aangemoedigd daar een vertaling bij te leveren. Als de auteur hier niet de middelen toe heeft, zal een vertaling op kosten van het organiserend comité gemaakt worden.

Inzendingen voor de eerste Born Digital Wine Award – over content gepubliceerd in 2010 - kunnen nog tot 28 februari a.s. ingediend worden. De jurering begint op 1 maart 2011. Uitgebreide informatie over het indienen van een artikel is te vinden in diverse talen op de site van de Born Digital Wine Awards.

Succes!!

The wines from Vouvray

There are some wine areas in the world that I always seem to forget. But luckily, they have a way of coming back to me, again and again. Such an area is Vouvray, an appellation of 2000 ha. in the middle of France, along the river Loire. I visited the area several times with the family, and once on a wine trip with the Dutch Wijnacademy. And each time I fell in love with the wines again.

The times that we visited with the family were always an absolute must on our trip: on our way to our campsite or rented house we would exit Autoroute A10 just before Tours, take route D952 along the river Loire and try to find La Vallée de la Coquette, where a friendly cooperative with tasting room is situated. On another trip, we also visited famous producer Domaine Huet.
We would stock up on the wines, and the first bottles to be opened in front of our tent would invariably be a Chenin from Vouvray! Because that is what all the wines in de AOC Vouvray are made of: the white grape variety Chenin Blanc, named after a mountain, Mount Chenin, in the south of the area.

But then, back home in The Netherlands, the remaining bottles would be emptied, sooner or later (later in the case of the bottles from Domaine Huet, since they can stand ageing very well) and Chenin would slowly be driven from our minds by other wines. Until the next holiday....

In 2008 I visited Vouvray for the last time, this time with a group of 'vinologen' in training; 'vinoloog' is the Dutch word for wine specialist. In April 2008, we arrived late afternoon, and left early in the morning, so unfortunately I could not visit the area and only had a quick glimpse of the vineyards and of the hamlets hidden in the folds of the landscape. On this trip, we were welcomed in one of the famous limestone caves by a group of very enthusiastic wine producers. We tasted their wines, took part in an excellent buffet and had a lot of fun. But after that trip, those delicious wines again were driven to the background.

Luckily for me, the Vouvray producers are a very active lot. Each year, for four years in a row now, they visit Holland's main wine fair, Wine Professional, and organise several interesting tastings. With the support of InterLoire and Dutch marketing organisation Alter Ego, they try to warm up our restaurants and retailers to the wonderful wines of the Chenin Blanc.
At this fair, in 2010 I discovered the wines of Château Moncontour, and also took home some samples of other Vouvray wines bottled in small glass cilinders of 25 cl. A very clever way to promote the wines!

This year (2011), in January, I attended a master class on the Vouvray wines, and was struck by the diversity of the Chenin grape: sparkling, dry, semi-sweet and sweet. I know of just one other grape with which a wine maker can achieve this: Riesling. And it is probably no coincidence that Chenin and Riesling are often compared!

The first wine in this masterclass was a Vouvray Méthode Traditionelle Brut 2006 from Philippe Brisebarre. Monsieur Brisebarre himself introduced the wine, and told us about the vinification process. This Brut is allowed to stay on its lees for three years, which results in a fine complexity, with lots of yeasty impressions, aroma's of citrus, minerals and some recognizable chenin-ness which I cannot adequately describe. Is it honey? Is it wild meadow flowers or honeysuckle?

The next three wines where dry, with different amounts of residual sugar. A rising Dutch chef, Niven Kunz, made two small dishes to accompany the wines. One was coquille saint jacques with red beet, another braised lobster. Especially the Château Gaudrelle Vouvray Sec Tendre Turonien 2009 was an excellent combination with the coquille.

To finish the masterclass, two 'moelleux' (sweet) wines were presented, both from Château Gaudrelle. And what a treat they were. I simply love those sweet Chenins, for their excellent balance of sweet and sour, of residual sugar and acidity!
The grapes for the Reserve Spéciale 2009 were harvested only 10 days before the grapes for the Réserve Personelle 2009, but what difference: 85 grams of residual sugar per liter in the Spéciale, 190 grams/liter in the Personelle. Both 'moelleux' were very different to taste and to enjoy. The Spéciale, with 85 grams/liter, was a good combination with the lobster, the Personelle was not. This last one I would like to try with apple or almond pie, with patés of duck or goose or as an apéritif.

And so, in one masterclass, we had all the different Vouvray styles before us, and once again I was reminded of the wonderful wines of this small town and appellation in France. When are we going to visit again...?

Fem - Lekker wijntje

Pakkenvrees: Wine Professional 2011

Elk jaar gebeurt het weer: vooraf een sterke aarzeling, tegenzin zelfs, om naar Wine Professional af te reizen, achteraf groot enthousiasme over wat ik allemaal heb beleefd. En sinds kort weet ik waar die aarzeling aan ligt: ik lijd aan pakkenvrees! En ik heb begrepen dat er meer mensen aan lijden, gelukkig ;-)

Wat dat is, pakkenvrees? Dat houdt in een huiver om een grote ruimte te betreden waar zeer veel belangrijk kijkende en -doende mannen het beeld bepalen. Wine Professional is namelijk vol mannen in pak – wat overigens ook verlangd wordt door de organisatie. Die pakken zie je vooral bij de grote stands, de big shots onder de importeurs. Het levert het beeld op wat veel (jongere) wijnliefhebbers zo tegenstaat aan 'wijn': een cultuur van oudere, ietwat hooghartige heren die gewichtig doen over een drank die gewoon gezellig en ontspannend moet zijn.
Gelukkig valt het in de praktijk erg mee, als je zo'n pak leert kennen. Maar toch.... Nou snap ik ook waarom ik meestal bij de kleinere importeurs op een beurs uitkom: stukken minder pakken daar, en bovendien veel meer vrouwen!

Stands met vrouwen

Afgelopen maandag, op de negende editie van Wine Professional, kwam ik vooral (maar niet uitsluitend) terecht bij stands bemand door vrouwen, realiseer ik me achteraf. Ik heb het er echt niet om gedaan, maar zij hadden gewoon de wijnen die ik interessant vond. Een overzicht van een dagje wijnwereld in de RAI.

Het begon al goed met de VVN - de vereniging voor vinologen in Nederland - waar twee vrouwelijke vinologen mij van harte uitnodigden mee te doen aan de wedstrijd: raad het druivenras en het gebied waar de wijn vandaag komt. Ik heb een gokje gewaagd, maar geef mezelf weinig kans. Een nascholingscursus binnenkort lijkt me niet overbodig ;-)

Bij Duitse Wijn had ik een - zeer prettige - afspraak met een man in pak. Maar ik raakte ook in gesprek met Barbara Rundquist-Müller van Weingut Dr. H. Thanisch, die me samen met haar wijnmaker verrukkelijke  Rieslings van de Moezel liet proeven. Het wordt toch hoog tijd weer eens naar de Moezel af te reizen.

Bij Regina Meij's Imperial Wijnkoperij geen pak achter de tafel te bekennen. Ik was verheugd er de wijnen van het Weense huis Zahel aan te treffen, mét een uitstekend mousserende Gemischter Satz. Dat was nieuw voor me. Anna Tornai van het gelijknamige Hongaanse wijnhuis liet me vervolgens een serie mooie wijnen proeven, niet alleen van het eigen wijngoed, maar ook van de buren. Tornai ligt in Somló, niet ver van de Oostenrijkse grens in noordwest Hongarije. Wie van rare druiven houdt, kon hier zijn hart ophalen: juhfark, zenit (kruising van bouvier en ezerjo), hárslevelü, furmint, olaszrizling.

Ook bij Miranda Beems Wine Import vrouwen achter de tafel. Miranda zelf natuurlijk, en de zussen Pfneiszl uit het Hongaarse Sopron, die me hun indrukwekkende biologische reeks rode wijnen lieten proeven, voor een groot deel kékfrankos (of blaufränkisch).

Vouvray en veel hapjes

Dankzij Colette van CK MediaPromotions kreeg ik nog een plaatsje bij de masterclass Vouvray, waar de immer actieve wijnmakers van deze Franse appellation opnieuw acte de presence gaven. Wat een verschillende stijlen kun je toch produceren met Chenin Blanc: mousserend en stil, droog en zoet Chefkok  Niven Kunz maakte bij de wijnen twee elegante gerechtjes, die prima als lunch konden dienen: coquille saint jacques en zachtgegaarde kreeft.

Tussen de bedrijven door moesten natuurlijk veel leden van het netwerk Vrouwen in de wijn begroet worden. Verder oesters gegeten, Franse kaas gesnoept en een broodje oude kaas geritseld. Toch ook maar wat stands met mannen bezocht, maar dan wel kleine importeurs: Portugal Wijnimport bijvoorbeeld. Ik beperkte me tot het proeven van de witte, en die wisten me over het algemeen zeer te bekoren. Volgens mij had ik die ervaring vorig jaar ook al, met Portugese wijnen.... Daar moet ik me nog eens meer in gaan verdiepen.

Madeira

De afsluiting van dag was tevens ook het hoogtepunt, zowel vineus als wat betreft de pakkenvrees. Het leek wel of madeira vrouwen niet aanspreekt, zoveel donker gejaste mannen namen er deel aan de masterclass Madeira, met wijnen van het huis Barbeito. Eigenaar Ricardo Diogo Freitas lichtte negen van zijn madeira's toe, plus een tweetal die het bedrijf geërfd heeft van voorgangers. Ik vond madeira altijd al geweldig, maar die van Barbeito zijn top. Ik zou ze graag eens naast die van Henriques & Henriques zetten, die we zelf af en toe in huis hebben. Barbeito is naar eigen zeggen een jong bedrijf, opgericht in 1946. Op dit moment is de derde generatie aan het roer, en dat roer is stevig omgegooid in de afgelopen jaren. Madeira's komen er niet uit ovens (estufas), bijvoorbeeld, en de alom vergruisde druif tinta negra mole heeft een herwaardering ondergaan.

Topper van de proeverij was de blend van verdelho en boal, VB Lote 2 Reserva, waarbij John Halvemaan een subliem gerechtje van krokante zwezerik met artisjokpuree en perencompôte serveerde. Bij de Halve Maan ga ik eens eten! Indrukwekkend waren ook de twee madeira's uit de 19e eeuw: van 1875 en 1834. Moet je je voorstellen, een madeira van vóór koningin Emma, uit de tijd dat Napoleon nog maar net definitief van het toneel was verdwenen. Phylloxera moest nog gaan huishouden, twee wereldoorlogen waren nog niet uitgevochten. En als je dan zag hoe fris van kleur deze wijn was... Onvoorstelbaar, net als de geur en smaak van vooral de madeira uit 1834. Barbeito verkoopt deze wijnen niet, maar wil ze alleen op proeverijen serveren om het potentieel van de drank te tonen. En dat is gelukt!

Overigens, Ricardo Diogo Freitas had geen pak aan.....!

Hij komt er aan: Rieslingweek, juni 2011

Al sinds ik actief bezig ben met wijn, is Riesling één van onze favoriete soorten. Of dat nu aan de BBC-serie van Jancis Robinson lag, waarin zij zeer gepassioneerd over deze druif vertelde, of aan de Australische Rieslings van de Hema waar ik in mijn studietijd mee kennismaakte, ik weet het niet meer. Feit is dat sinds de jaren '80 Riesling bij ons een graag geziene gast is.

Druif met geschiedenis

Daar komt voor mij nog bij dat Riesling natuurlijk ook een zeer 'historische' druif is. Onze voorouders waren er dol op; witte wijnen uit Duitsland, vooral van de oevers van de Rijn en de Moezel, waren uitermate populair sinds de Middeleeuwen. En niet alleen in Nederland: ook in Engeland wisten ze er wel weg mee. Momenteel ben ik bezig de geschiedenis van een slijter in Utrecht uit te pluizen. In zijn prijscouranten tref je ook heel wat Duitse wijn aan. Kom daar nog eens om, in een gemiddelde slijterij...

Klik op de afbeelding

Gelukkig keert het tij, en is zowel de wereld van de gastronomie als de wereld van de wijn overtuigd van de bijzondere kwaliteit van de huidige Duitse witte wijnen, Riesling voorop. Maar hoe krijgen we de wijndrinkers zover dat er vaker Riesling wordt gekozen? En zeg nou niet dat wijndrinkers Riesling niet zullen waarderen: op de boekpresentatie van de WijnWebWinkelgids – bij een boekhandel in Arnhem - was er één onbetwiste favoriet onder de geschonken wijnen, Wagner Stempel's Riesling Vom Porphyr!

Rieslingweek

Het Duitse Wijninstituut werkt al jaren hard aan de promotie van Duitse wijnen. Zeer succesvol is al jaren de grote manifestatie Riesling & Co., in het najaar. Andere initiatieven waren proeverijen rondom Duitse rosé. En dit jaar komt daar een ander evenement bij, de Rieslingweek.

Riesling is namelijk geweldig goed te combineren bij eten! Daarom roept het Duitse Wijninstituut restaurants op deel te nemen aan de Rieslingweek, die van 4 tot 12 juni gehouden zal worden. De deelnemende restaurants moeten tenminste drie Duitse Rieslings aanbieden, waarvan er minstens één droog smaakt. Tevens biedt elk participerend restaurant zijn gasten een gerecht of menu aan dat werd afgestemd op Duitse Riesling(s). Aan het gerecht of menu kunnen ook speciale acties worden gekoppeld. Een voorbeeld: als twee personen het menu met aangepaste wijn(en) bestellen, krijgen ze een fles Duitse Riesling gratis mee naar huis. De kosten voor de gratis fles zouden gedeeld kunnen worden tussen de restaurateur en de leverancier. Uiteraard zijn vele andere leuke acties denkbaar, al of niet in samenwerking met de importeurs die de wijnen aanleveren.  

Doel van de campagne is de consument Duitse Riesling te laten ontdekken als gastronomische wijn en de consument te stimuleren om de deelnemende restaurants in die week te bezoeken. Tevens wordt de omzet van de restaurateur bevorderd via de verkoop van Duitse Rieslings. Restaurateurs die nog geen Duitse Riesling op hun wijnkaart hebben, worden gemotiveerd aan deze Rieslingweek deel te nemen.

Win een wijnweekend

Voor de gasten is aan de campagne een wedstrijd verbonden. Daarvoor ontvangen de deelnemende restaurants gedrukte kaarten met drie vragen over Riesling. Onder diegenen die de vragen goed beantwoorden, worden mooie prijzen verloot, zoals een gastronomisch Rieslingweekend met wellness in één van de Duitse wijngebieden en diverse mooie wijnpakketten (Riesling, uiteraard).

Meer weten over de Rieslingweek? De website van het Duitse Wijninstituut biedt alle informatie. Op Twitter kun je erover lezen door te zoeken op #Rieslingweek. Binnenkort wordt ook een Facebookpagina actief.

De chemie van wijnmaken

Wijnliefhebbers weten: suikers in druivenmost worden omgezet in alcohol, en dat maakt wijn tot wijn. Maar is het wel zo simpel?
Volgens de meeste boeken die op de middelbare school worden gebruikt bij het vak scheikunde, is vergisting van suiker tot alcohol simpel:
C₆H₁₂O₆ → 2 C₂H₅OH + 2 CO₂ + 113 kJ
Oftewel: één molecuul suiker wordt door de gist omgezet in alcohol, koolzuurgas en energie (warmte). Het lijkt heel simpel, maar de werkelijkheid blijkt veel ingewikkelder.
Gist is immers een eencellig plantje, dat zelf ook voedingsstoffen nodig heeft om te overleven! Je geeft toch ook je tuin- en kamerplanten voeding (koemestkorrels bijvoorbeeld)? Welke voedingsstoffen heeft de wijngist dan nodig?

Toen wij in oktober 2010 enkele dagen op bezoek waren bij een wijnmaker in de Pfalz hebben we een ochtend meegelopen bij de dagelijkse controles van de wijnen-in-aanmaak. Een van de dingen die we daar leerden, was dat een gistende wijn een zwavelachtige lucht kan vertonen, afkomstig van H₂S (waterstofsulfide, dat naar rotte eieren ruikt). Als dat optreedt, moet de wijnmaker handelen.
Om zijn werk goed te doen – en dus de suikers zoveel mogelijk te laten vergisten – heeft gist namelijk stikstof nodig, bij voorkeur in de vorm van ammonium-ionen (NH₄⁺) en bepaalde aminozuren (bouwstenen van eiwitten). De vakterm hiervoor is YAN: yeast-assimilable nitrogen (gist-assimileerbare stikstof). Deze stoffen komen van nature voor in het druivensap. Een te laag YAN-gehalte van de most leidt ertoe dat de gist de benodigde stikstof ergens anders vandaan haalt. De gist gaat andere stoffen in de most afbreken, waarbij een overmaat aan H₂S kan vrijkomen, wat bij de dagelijkse controle (ruiken) snel opvalt.

De behoefte aan stikstof varieert per type gist, maar het algemene principe is: als de gist voeding (stikstof) tekort komt, kan dat gevolgen hebben voor de wijn die het resultaat is van de gisting.

Als tijdens de alcoholische gisting geen of weinig H₂S is gevormd, wil dat overigens niet zeggen dat de gisting optimaal is verlopen vanuit het standpunt van geur en smaak van de wijn. Het is namelijk ook mogelijk dat er andere zwavelverbindingen zijn gevormd, die de wijn allerlei gewenste of ongewenste aroma's kunnen geven. In een recent artikel in Perswijn (november 2010) schrijft Lars Daniëls MW dat zwavel zeer goed aan de basis zou kunnen staan van allerlei aroma's die men als mineraliteit benoemt. Ook andere bekende aroma's in wijn zouden dus het gevolg kunnen zijn van 'ondervoede' gisten.

Natuurlijk hebben wijnmakers oplossingen voor het probleem van stikstoftekort. Eén simpele oplossing is het toevoegen van een stofje dat diammoniumfosfaat heet; een leek zou dat gewoon voedingszout noemen. In de EU-landen is gebruik hiervan toegestaan tot 30 gram/hl, in de VS tot 96 g/hl en in Australië tot 40 g/hl. Je voegt het zout toe, de gist kan weer verder met het omzetten van suikers in alcohol, en gered is je wijn.

Wat wij ons afvragen: hoe komt de druif aan de juiste hoeveelheid stikstof? Is de verzorging van de bodem van invloed op het stikstofgehalte in de most? Ligt hierin misschien een verklaring voor het succes van biodynamie? Voor de liefhebbers twee verwijzingen naar achtergrondartikelen:

• Wine yeast nutrients 101
  
• Yeast nutrient management in winemaking
  

Boekrecensie: Dom Pérignon in een rugzak

Een van de leukste dingen rondom wijn vind ik de verhalen. Verhalen van wijnmakers, verhalen over legendarische flessen, achtergronden. Hoe komt iemand ertoe wijn te gaan maken, wat is de achtergrond van een wijnhandelaar. Persoonlijke verhalen dus, verhalen van mensen.

Eén van de leukste boeken over wijn is voor mij dan ook Kermit Lynch's Avonturen op de wijnroute. Een Amerikaanse wijnhandelaar vertelt over zijn avonturen in Frankrijk en zijn pogingen om een wijngebied te doorgronden. Lynch heeft daarbij een scherpe pen en een uitstekend oog voor detail.

 Een ander leuk boek op dit vlak is dat van Huib Edixhoven, Dom Pérignon in een rugzak, dat recent bij Uitgeverij Carrera verscheen. Het boek doet wel wat aan dat van Lynch denken, al haalt het niet de diepgang van de verhalen van Lynch. 

Al vanaf zijn jeugd werd de liefde voor wijn er bij Huib ingebracht, aangezien opa en oma al grote liefhebbers en kenners waren. Tijdens zijn studie en carrière in de civiele techniek begon wijn een steeds grotere rol te spelen, en op veel reizen bracht een mooie champagne of grote Bordeaux onvergetelijke momenten. Dankzij zijn werk als baggeraar zag Huib grote delen van de wereld, en meestal is over zijn tijd in een bepaald gebied een grappig wijnverhaal te vertellen. Later weet ook vriendin Eef gelukkig een goede fles wijn te waarderen, zodat de wijnliefde verder kan groeien. Uiteindelijk leidt deze passie tot de oprichting van wijnwebwinkel Vindict, overigens  opgenomen in de WijnWebWinkelgids.

Het leukst en leesbaarst vond ik de persoonlijke verhalen in dit boek: over champagne in India, Tokaji in de Trans Siberië Express en flessen dure Barolo in Verona. Over Txakoli in Baskenland en een Bordeaux die totaal heen is in Nigeria. De wijnweetjes ertussendoor zijn grondig en gedegen, maar kun je gelukkig ook overslaan. De één zal ze op prijs stellen, voor de ander zijn ze een beetje veel van het goede.

Om lekker te lezen bij een goed glas wijn dus: Dom Pérignon in een rugzak, van Huib Edixhoven, Uitgeverij Carrera, isbn 978 90 448 0764 2, prijs € 16,90

Kwarktaart met Scheurebe Auslese

Een van de succesvolste wijn-bij-het-eten combinaties met Kerst was een kwarktaart bij een Scheurebe Auslese uit de Pfalz! Eigenlijk probeer ik met dit soort feestdagen zelden iets nieuws uit; het is zo'n teleurstelling als het mislukt. Maar er was mij verzekerd dat het niet mis kón gaan, dus vooruit maar, geprobeerd. En lekker dat het was!

Erbij, op advies van de wijnproducente, een glaasje Scheurebe Auslese 2007 van Weingut Gabel: heerlijk, puur genieten. De Scheurebe is een relatief jonge druif, in Duitsland ontwikkeld door meneer Scheu in 1915. De zuren zijn lekker fris, en in de neus kun je aroma's van rijpe grapefruit en honing ontdekken, zeker in de zoetere varianten, zoals deze Auslese.

Het recept is van Rianne Gabel, en ik kan je verzekeren: gewoon proberen. Overigens geef ik hier het volledige recept. Zelf maakte ik de taart met halve hoeveelheden, en dat ging ook uitstekend.

Nodig voor Kwarktaart zonder bodem, van Weingut Gabel

• 200 gram margarine
• 6 eierdooiers
• 250 gram suiker
• 1 zakje vanillesuiker
• 1 kg magere kwark (ik nam volle, overigens)
• 100 gram bloem
• 1 theelepel bakpoeder
• 6 eiwitten

Roer de margarine romig, voeg de eierdooiers, de suiker en de vanillesuiker toe en meng goed. Vermeng dan de kwark, de bloem en het bakpoeder met de massa, en spatel er tot slot stijfgeklopte eiwitten doorheen.
Doe het geheel in een ingevette en met bloem bestoven springvorm en bak circa 1 uur op 175 C in een voorverwarmde oven.

Ik serveerde er wat frambozen bij, maar andere fruit kan ook. Volgende keer ga ik experimenteren met citroenschil in het beslag.

Eet smakelijk!

Meer over de Scheurebe van Weingut Gabel.

Timorasso, zeldzaam druivenras uit Piemonte

Eigenlijk is het niet helemaal eerlijk: kennismaken met een zeldzaam druivenras door middel van de wijnen van één wijnmaker. Je hebt op die manier namelijk geen idee of de wijnen die je proeft typerend zijn voor het druivenras, of juist niet. Gelukkig doet dat verder aan het oordeel over de wijnen an sich van een betreffende wijnmaker geen afbreuk. En dat ze bij Cascina i Carpini lekkere en goede wijn kunnen maken, onder andere van het locale druivenras timorasso, dat is zeker!

Over timorasso zegt de Nederlandse editie van The Oxford Companion to Wine slechts: 'zeldzaam druivenras uit Piëmont dat stevige witte wijn en grappa produceert'. Oz Clarke noemt de variëteit niet eens in zijn Grapes and Vines. Gelukkig biedt het web uitkomst, en is er voldoende over dit Italiaanse druifje te vinden om een beeld te vormen. Zo heeft de Sunday Times in mei 2010 een lovende column gepubliceerd, en geeft de site van Strada del Vino dei Colli Tortonesi wat basisinformatie.

Wit druivenras
Timorasso is dus een wit druivenras, dat groeit in de heuvels bij Tortona, in oostelijk Piemonte. Zoals dat met veel zeldzame druivenrassen gaat, was het enige decennia geleden nog gedoemd uit te sterven. en werd het alleen gebruikt voor grappaproductie. Slechts één koene strijder hield stand en redde uiteindelijk de druif van de ondergang. Deze strijder, Walter Massa, geldt nu als dé producent van timorasso, en heeft inmiddels zo'n 20-30 medestrijders gevonden. Eén van deze medeproducenten is Paolo Carlo Ghislandi van Cascina i Carpini. Van hem proefde ik enige weken geleden bij medeblogger Natasha een drietal wijnen van en met timorasso. En het moet gezegd: ik ben een timorasso-fan geworden!

Proefnotities
We proefden een mousserende wijn, een wijn van 100% timorasso en een blend waarin slechts 10% timorasso was verwerkt. Mijn notities in volgorde van proeven:

1. Chiaror sul Masso, Brut Spumante
(vertaling: maanlicht dat reflecteert op de stenen, aldus Natasha; of zou er ook een verwijzing naar Walter Massa inzitten?)
100% timorasso, gemaakt met de methode Charmat, waarbij de belletjes niet op de fles maar in een grote tank ontstaan. Stevige mousse, vrij gele wijn. Ruikt 'gistig' en vol. In de mond vol, fruitig, in eerste aanzet tikje zoet en vettig, vervolgens toch volledig droog, met prettige zuren. Aroma's van perzik in blik. In de afdronk wat kinine, peer en honing. Een zachte, prettige mousserende wijn, die bij velen in de smaak zal vallen. Niet heel moeilijk, niet heel complex, gewoon lekker.

Ghislandi is de eerste die timorasso heeft gebruikt om een mousserende wijn te maken, en van ons mag hij dat blijven doen.

2. Brezza d'Estate 2008
100% timorasso. Geel van kleur, kruidig, tikje boenwas en honing in de neus, doet me denken aan de olijvenlikeur die ik thuis heb staan. Vol en complex in de mond, mineraal, met iets bitters in het midden, en een beetje korte afdronk. Hoge zuren, notig. Echt een eetwijn, bij stevige vette pasta bijvoorbeeld. Ik stelde me er een spaghetti carbonara bij voor, maar ook lasagne met paddenstoelen en veel room.

Van deze Brezza d'Estate werden maar 1123 flessen gemaakt. Ghislandi wil ook absoluut niet uitbreiden, maar datgene wat hij rond de eeuwwisseling is begonnen gewoon steeds beter gaan doen. Timorasso kan goed ouderen, en moet volgens de regels van de DOC Colli Tortonesi minimaal 13 maanden rijpen, waarvan 8 op de fles. De volheid van de wijn komt niet door gebruik van houten vaten, maar uit de druif zelf. Contact met de lie en natuurlijke klaring door blootstelling aan de koude winterse buitenlucht zijn bij Cascina i Carpini onderdelen van het rijpingsproces.

3. Rugiade del Mattino 2009
(vertaling: Ochtenddauw)
10% timorasso, 45% favorita, 45% cortese. Geel van kleur, kruidig, iets minder expressief dan de Brezza d'Estate. In de geur vanilleijs, drop, honing, lindebloesem. In de mond soepel en makkelijk, tikje zilt, prettige zuren, hoge doordrinkfactor.

Hiervan werden slechts 1523 flessen gemaakt. In de geur en smaak was voor mij duidelijk de timorasso te herkennen, ondanks dat er maar 10% van de gebruikte druiven uit timorasso bestond.

Het was een interessante kennismaking met een spannend druivenras, deze miniproeverij van timorasso. Hopelijk komen er de komende tijd meer flessen op mijn pad, zodat ik kan gaan vergelijken.