CasaCava: 'Bij cava moet je eten'

'Bij cava moet je eten', aldus mijn gastvrouw! En voordat onze cavaproeverij begint, worden twee lekker verse breekbroodjes besteld, samen met tonijnsalade en lekker pittige tapenade. Eigenlijk kan ik het niet anders dan met mijn gastvrouw eens zijn.

Ik heb voor mijn volgende cavabezoek afgesproken in het uiterst sfeervolle Spaanse restaurant Tasca Bellota in Amsterdam. Ik ontmoet daar Patty Vegt, eigenaresse van CasaCava, dat sinds ruim twee jaar aan de weg timmert met karaktervolle én prijswinnende cavahuizen voor de horeca en groothandel. Gelukkig kan ook de consument al via de website bestellen, en wil Patty deze kant van haar firma zeker verder uitbreiden.

Patty en haar man komen beide uit de horeca. Met een zusje in Catalonië was het vervolgens niet vreemd dat zij verliefd werden op de streek rond Barcelona, maar vooral ook het eten én de wijn. In cava vonden zij letterlijk de wijn van hun dromen, en Patty besloot te gaan importeren. In haar portfolio zitten momenteel vier huizen: Capitan Vidal, Mascaró, Torrens Moliner en El Xamfra. Van de laatste twee huizen proefden we wijn, van Mascaró ligt nog een fles goed koud te worden om thuis rustig te proeven. Bij alle huizen heeft de jonge generatie het nog niet zo lang geleden overgenomen van de oudere, wat een spannende mix van moderne technieken en traditionele inzichten met zich meebrengt.

Ik vertel Patty dat ik tot enkele maanden geleden het idee had dat alleen Freixenet en Codorniú op de Nederlandse markt verkrijgbaar waren, en het verbaast haar niets. Ze vertelt me hoe lastig het is om cava in de winkels te krijgen. Vaak heeft een handelaar al wijnen van een Spaans huis in zijn assortiment en toevallig heeft dat huis dan ook een cava. Zo wordt dan iets afgenomen waar men zich eigenlijk niet goed in verdiept heeft, en om nou een tweede cava in het schap te zetten, durft men vaak niet aan. Positiever is dat restaurateurs vaak wel heel bewust voor cava kiezen. Het is een uitstekend én betaalbaar alternatief voor champagne, iets wat bijvoorbeeld prosecco niet voor elkaar zal krijgen.

Patty is overigens van mening dat cava niet te vergelijken is met champagne, en daar ben ik het helemaal mee eens. In cava proef je altijd de zon, cava is vrolijk en kan werkelijk bij iedere maaltijd gedronken worden. Zoals bij de pittige tomatentapenade die in Tasca Bellota geserveerd wordt. Cava's rijpen bovendien gemiddeld veel langer dan champagnes van hetzelfde niveau. Spanjaarden hebben én nemen de tijd hun wijn te laten liggen, aldus Patty.

We beginnen met de El Xamfra Brut Nature, een échte Catalaanse cava, aldus Patty. Rustiek maar karaktervol, fruitig maar ook mineraal, zacht en toch stevig. Fantastisch als aperitief, maar ook heerlijk bij ham, worst, brood, tapenade etc....Gebruikte druivenrassen zijn standaard: xarel.lo, macabeu en perellada, rijping is 18 maanden.

Vervolgens is de Torrens Moliner Reserva Particular aan de beurt, eveneens van de drie gebruikelijke druivenrassen. Flesrijping was hier 12 maanden en er werd geen likeur d'expedition toegevoegd (het is dus ook een Brut Nature). Dit is een zeer elegante wijn, die wat strak overkomt. Van de drie geproefde wijnen vond ik dit de klassiekste, maar ook de minst spannende. Ik zou hem combineren bij vis of schaaldieren.

Tot slot wordt de El Xamfra Reserva 2005 geschonken. De jaargang 2004 van deze wijn was vorig najaar winnaar in de categorie 'zonder importeur'van het Spaanse wijnconcours 2008. (Die 16 mannen hadden wel smaak ;-)). Toeval wil dat Patty net voor die uitverkiezing al had besloten El Xamfra te bezoeken. Uiteraard nam ze deze cava onmiddellijk in haar assortiment op.
De Reserva 2005 is een wijn waar je aan blijft ruiken, om zoveel mogelijk nuances in de geur te ontdekken: gist, maar ook noten, appels, laurier. Fris, makkelijk drinkbaar, maar verveelt nooit. Veel lengte. Te combineren bij zeefruit, bij salades, ham, worstjes, Spaanse kazen.
We praten nog wat na over de wijnen, terwijl proeven overgaat in drinken. Gelukkig ben ik met de trein.....

Dit is een aflevering in mijn serie over cava. De vorige bijdragen tref je hier.

Weektoppers: Meia Pipa en Meio Queijo

Iets wat we nooit eerder deden, maar dit jaar toch maar eens invoeren: huiswijnen inslaan. Flessen wijn die je zo, door de week, zonder nadenken even kunt pakken en bij van alles en nog wat kunt schenken. Voor de rode waren we er redelijk snel uit, maar voor de witte hadden we wat meer tijd nodig. Tot we bij Grapedistrict vorige week Meia Pipa Branco 2008 ontdekten, prijs € 5,95.

Meia Pipa komt uit de Terras do Sado, een wijnstreek ten zuiden van Lissabon, op het schiereiland van Sétubal. Het is een verrukkelijke witte wijn, gemaakt van de druivenrassen arinto, moscatel en fernao pires.
Arinto lijkt in smaak en structuur sterk op Riesling, wat onze voorkeur voor de wijn kan verklaren. Wijnen gemaakt van arinto werden voor de Tweede Wereldoorlog in grote hoeveelheden naar Engeland verscheept; ze stonden bekend als Lisbon Hock, waarbij Hock de Engelse aanduiding voor Riesling uit Hochheim in de Rheingau is.
Fernao pires is het belangrijkste witte druivenras van de streek; het is een makkelijke druif waar erg goede resultaten mee te behalen zijn.
Moscatel is waar Sétubal beroemd om is geworden. Nog altijd gelden de Moscatel de Sétubal als toppers onder de zoete wijnen, maar helaas is de belangstelling én de productie sterk dalende.

Meia Pipa wordt gemaakt door de firma Bacalhôa, Vinhos de Portugal. Volgens hun website is het bedrijf de tweede grootste producent van het land, met bezittingen op het schiereiland van Sétubal, in de Alentejo en nog een aantal plaatsen. De naam van de firma is afgeleid van een prachtige quinta uit de Renaissance, samen met de bijbehorende tuinen een belangrijke bezienswaardigheid in Portugal. De wijnmaakfaciliteiten van Bacalhôa dateren echter zeker niet uit de Renaissance. Hypermoderne installaties met rijen roestvrijstalen tanks en futuristische bedrijfsgebouwen domineren de Quinta de Bassaquiera, waar de Meia Pipa vandaan komt.

We gaan er binnenkort nog eens goed voor zitten, maar tijdens de proeverij noteerden we: honing en (linde)bloesem in de neus, een licht prikkeltje en frisse mooie zuren in de mond, met de indruk van grapefruit en citroen. Een sappige, vrolijke wijn voor in de tuin op het terras, maar ook voor op een regenachtige kille middag op de bank, om wat zon in huis te halen en verfrist aan het koken te slaan. En dan te schenken bij 'alles wat zwemt', maar ook bij salades met kaas en misschien zelfs wel bij de asperges (gaan we uitproberen). Kortom, een wijn voor heel vaak, precies wat we zochten.

Oh, en als rode wijn kozen we de fruitige en soepele Meio Queijo van Churchill, uit de Douro, ook Portugal, ook € 5,95. We hebben straks flessen Halve Kaas en Half Vat ;-)

'Jong spul' bij Grapedistrict

Dat gebeurt niet vaak: een proeverij binnenlopen en je gelijk al 'ouder' voelen ;-). Donderdagavond bezochten Nico en ik de lenteproeverij van Grapedistrict, op de Utrechtse Burgemeester Reigerstraat. Naast veel jonge wijnen stond de zaak ook vol met jong publiek, wat we eerlijk gezegd wel eens een verademing vonden. En uiteraard past het goed bij het concept van Grapedistrict. Later begrepen we echter van bedrijfsleidster Renske Roffel dat het niet helemaal de bedoeling was geweest dat deze lading studenten hier een aperitiefje kwam nemen...

Al ruim twee jaar geleden werden we gewezen op Grapedistrict, maar het kwam er steeds niet van eens serieus aandacht te gaan besteden aan het concept én de wijnen. Donderdagavond stapten we echter op de fiets om wat lentewijnen te gaan proeven. En dat viel niet tegen: we maakten kennis met een reeks mooie, karaktervolle wijnen, waaruit we onze witte huiswijn voor de komende maanden kozen. Hierover later meer.

Het concept van Grapedistrict is eigenlijk super simpel, maar je moet er maar opkomen: de wijnen staan ingedeeld op smaak en moment. Er zijn negen categorieën die met duidelijke en vrolijke kleuren zijn aangegeven. Zo vindt de liefhebber die er verder niet zo veel van weet onmiddellijk het soort wijn dat zij zoekt. Gisteravond proefden wij bijvoorbeeld wijnen uit de categorieën Bubbly, Easy, Mellow, Rich, Rosy, Blush en Smooth. Easy staat voor fris en dorstlessend wit; en inderdaad, de Rueda van viura en verdejo (Viña Sofraga) was heerlijk verfrissend, evenals bijvoorbeeld de Sauvignon Blanc uit Nieuw Zeeland (Saint Clair).

Grapedistrict-eigenaar Joost Bockwinkel schonk ons als tussendoortje nog een verrassend frisse VdP Côtes de Gascogne, Domaine de Ménard Cuvée Marine 2008, samengesteld uit ugni blanc, colombard, gros manseng en sauvignon blanc. Deze wijn is nog niet opgenomen in het assortiment, maar volgens mij moeten ze dat maar gauw doen bij Grapedistrict.

In de categorie Rich (rijk en aromatisch wit) vond ik de combinatie chardonnay-viognier van het Argentijnse Elementos heel boeiend. Geurend naar laurier, met ook in de mond een 'droppige' indruk, heel fris en vol en niet heel hoog aan de zuren.

Bij de Blush stonden een Bardolino en een Pinot Nero uit Alto Adige op tafel, die beide zeer de moeite waard waren. De uitsmijter, in de categorie Smooth, was een stevige jammy Stickleback uit Australië. Een soepele rode fruitbom van dolcetto, cabernet sauvignon, syrah en grenache, die met zijn 14,5% alcohol wel wat aan de heftige kant was, maar het bij een stevig stuk vlees van de barbecue heel goed zal doen.

Tot slot toch nog iets over het aanwezige publiek: een deel daarvan bleek meer voor de wijn dan voor het proeven te komen, zeiden we al. Of het nu zo slim is op een donderdagavond in een drukke winkelstraat, waar ook nog eens veel studenten wonen, een gratis proeverij te houden, vragen we ons af. Misschien toch maar een klein bedrag aan entree heffen? Of - als er dan toch teveel geborreld wordt - maak dan van de gelegenheid gebruik nog iets meer over wijn uit leggen. Waarom die spuugemmers daar staan, bijvoorbeeld. Dan voelen de overige aanwezigen zich ook wat minder vreemd aangekeken als ze wél willen spugen.

Maar wat ons betreft hebben we er een wijnaankoopadres bij. Wij komen terug bij Grapedistrict, bijvoorbeeld om te kijken of de Domaine de Ménard al te koop is, en zeker ook omdat ze de Sauló van Espelt bleken te hebben!

Wijnleesvoer voor in de trein

Heerlijk voor in de trein naar Groningen: een detective van de Canadese wijnschrijver Tony Aspler. Via Marktplaats tikte ik zijn Death on the Douro op de kop, 'a wine lover's mystery' en afgelopen weekend las ik het op weg naar Waterhouse's Betoverende Vrouwen (tentoonstelling in het Groninger Museum) in één adem uit. Het verhaal is niet ijzersterk en de plot wat zwak, maar de sfeertekening van de Douro heerlijk, zeker als je er zelf al eens geweest bent.
Naast Death on the Douro schreef Aspler ook Blood is Thicker than Beaujolais and The Beast of Barbaresco. Heb je ze in de kast staan en wil je ervan af? Ik hou me aanbevolen om ze over te nemen. Het schijnt dat Aspler werkt aan Nightmare in Napa Valley....

Extra leuk in het boek zijn de wijnweetjes die erin verwerkt zitten. Wist je bijvoorbeeld dat koningin Victoria altijd een scheutje Lochnagar whisky in haar glas Bordeaux deed? (Toevallig schreef Meisje van de Slijterij er ook al over....)
Of dat we aan dezelfde vorstin de champagnecoupe te danken hebben? Victoria wilde wel champagne drinken, maar dan zonder de bubbels; die zorgden voor teveel gas......

Tony Aspler, Death on the Douro, Headline 1997

Ontkurkt - Lamp van wijnglas

Gezien op Zestz (mijn favoriete bron voor leuk food-, shop- en soms ook wijnnieuws): deze hanglamp van Dutch Design Studio Ooms. Lijkt me leuk om op een rijtje van een stuk of drie, vier naast elkaar op te hangen.
Met ledlampjes, zodat je ook straks als de gloeilamp verboden wordt, van deze lamp kunt genieten. De lamp kost € 85,00 en is te bestellen via de makers.

Glas in de wijnindustrie

Sinds een weekje of wat mag ik me dan glasambassadeur noemen, dat betekent nog niet dat ik alles al weet over glas. Zo schrok ik behoorlijk van een berichtje uit Bordeaux. Het blijkt dat de productie van glazen flessen namelijk een heel groot aandeel levert in de totale uitstoot van broeikasgassen. Jammergenoeg staat er niet bij wat de productie van andere containers aan uitstoot zou opleveren. Dat zijn zaken die ik de komende maanden voor het voetlicht wil brengen.
Gelukkig is het aandeel van de glasproductie ook een van de eerste zaken die aangepakt gaan worden. Er zal veel geïnvesteerd worden in de productie van lichtere flessen, bijvoorbeeld. En terecht, want wie zit er nu te wachten op die nodeloos zware flessen? Glas heeft nog altijd veel meer uitstraling dan plastic of blik, maar die uitstraling kan ook bereikt worden met lichtere flessen.

En wist je dat door een ton glas te recyclen, je 315 kg koolzuurgas (CO²) kunt besparen? Er zijn wijnlanden die dat al inzien: Spanje heeft zoveel glasbakken staan dat 90% van de bevolking zijn glas er in kwijt kan.

Voor de liefhebbers hieronder het totale bericht over de broeikasuitstoot in Bordeaux, dat gelukkig niet alleen over glas gaat.

"Het Conseil Interprofessionel du Vin de Bordeaux (CIVB) is zich bewust van de milieu-impact van de bedrijfstak en voert al meer dan 20 jaar een beleid voor duurzame ontwikkeling van de wijnsector. In het kader hiervan heeft het CIVB in 2008 de Bilan Carbone® (CO² evaluatie) van bordeauxwijnen gelanceerd.

De Bilan Carbone® van de bordeauxwijnen meet alle directe en indirecte activiteiten van de sector gedurende een jaar, van de productie tot de verkoop van wijnen, en berekent de broeikasgassen die hierbij vrijkomen. Na 9 maanden onderzoek is de uitslag bekend. De totale uitstoot in Bordeaux komt overeen met 203.000 ton CO² equivalent. Ter vergelijking: de Franse bevolking (61,9 miljoen inwoners) is goed voor een gemiddelde uitstoot van ongeveer 155 miljoen ton CO²-equivalent per jaar, ofwel 2,5 ton CO² equivalent per inwoner van Frankrijk per jaar.

Door de steeds strengere milieueisen en economische omstandigheden zal ook Bordeaux maatregelen moeten nemen met betrekking tot de uitstoot van broeikasgassen in de wijnbouw. Naast de acties die al enige tijd plaatsvinden op het gebied van duurzaamheid, is er nu ook een klimaatplan opgesteld om de uitstoot van CO² te verminderen.

Klimaatplan voor Bordeaux 2020:
- 20% vermindering van de totale uitstoot in de gehele sector
- 20% energiebesparing
- 20% recycling van energie
- 20% waterbesparing

De strategie
Allereerst zijn alle betrokken wijnboeren en andere professionele organisaties gemobiliseerd. Zij werken zowel individueel als collectief om de CO² uitstoot te reduceren. Tot en met 2020 legt het CIVB de nadruk op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen bij de binnenkomende materialen, bijvoorbeeld glas, het transport van de wijn en de gebruikte energie tijdens de wijnproductie. Het totale aandeel van binnenkomende materiaal aan de uitstoot is 43%. Daarvan is het grootste gedeelte toe te schrijven aan glas, vanwege de energie die nodig is voor de fabricage van de wijnflessen (49% met 42 600 ton CO² equivalent). Het doel voor 2020 is het verminderen van de uitstoot in deze categorie met 15 000 CO² equivalent. Dit kan bereikt worden door onder andere het fabricageproces te verbeteren waardoor er lichtere flessen geproduceerd kunnen worden. Ook karton moet op een duurzamere en efficiëntere manier gebruikt gaan worden, bijvoorbeeld door de omvang van de verpakkingen aan te passen, zodat de gebruikte transportmiddelen zo efficiënt mogelijk kunnen worden ingeruimd.

In de wijnbouw worden verschillende transportmiddelen gebruikt. Het vervoer van de wijnen naar de klanten is goed voor bijna tweederde van de uitstoot in deze categorie (24 100 ton CO2 equivalent). De levering van materiaal dat nodig is voor de wijnbouw en alles daaromheen komt op een tweede plaats met 7 101 ton CO² equivalent. Ook worden wijnen via vliegverkeer vervoerd. Dit levert 3 500 ton CO² equivalent op. Hierbij moet opgemerkt worden dat de emissiefactoren van het luchtvaartverkeer 100 tot 500 keer hoger liggen dan die van het scheepvaartverkeer. In 2020 zou de uitstoot van CO² door het vervoer moeten zijn afgenomen met 5 000 CO² equivalent. Dit moet worden bereikt door het transport over water vanaf Bordeaux te bevorderen en het binnenlandse vervoer van flessen per trein in plaats van per vliegtuig te laten verlopen.

Het derde aandachtsgebied beslaat het energieverbruik in de wijnbouw zoals stookolie, gas en elektriciteit. De uitstoot moet in 2020 zijn gereduceerd met 5 000 ton CO² equivalent. Acties die dit kunnen bewerkstelligen zijn milieuvriendelijker rijden met landbouwvoertuigen, het bevorderen van het gebruik van alternatieve energiebronnen als wind- en zonne-energie en het beter isoleren van gebouwen.

Daarnaast kan er ook veel CO² uitstoot voorkomen worden door duurzamer om te gaan met de takken die overblijven na de oogst. Nu worden deze meestal verbrand en daarna vermengd met de grond, maar het zou milieuvriendelijker zijn de wijntakken te gebruiken als brandstof om wijnkelders, kantoorgebouwen en woonhuizen mee te verwarmen. In 2020 zou hierop 10.000 ton CO² equivalent bespaard moeten zijn."

Bron: Sopexa

Cavamomenten

Op zoek naar een wijn voor straks, als mijn zus en haar vriend op bezoek komen, stond ik hardop te denken: 'Wat zal ik eens koud leggen?' Uit mijn jongste puber kwam het laconieke antwoord 'Cava natuurlijk'. Ze kennen hun pappenheimer al hier in huis....
In inderdaad, cava is een wijn voor werkelijk ieder moment. Vaak zijn dit soort uitspraken reclamegeblaat, maar lees wat het Consejo Regulador del Cava in haar Engelstalige brochure zegt:

The old stereotype, now a firmly rooted tradition, presents cava as a noble drink for all hours because it refreshes and cheers, encourages conversation and inspires confidence, lightens the spirit and brightens up life's dull moments.
Particularly tasty and stimulating when drunk as an aperitif, when the senses are clear and expectant, cava is the wine which goes with any dish, whether a simple meal or at a party. For any kind of food, from sea food or traditional roasts to desserts, there is always a type of cava to be drunk.
It is the wine for toasts and celebrations, and therefore the wine of solemn moments of our lives. Nevertheless, it is also the wine of intimacy, enjoyed in mid-afternoon, when everything starts, and at the very end of the day when anything is possible. That is why cava moments are always magical.

In deze statement zitten een paar uitspraken waar ik het heel erg mee eens ben. Van een cava krijg je bijvoorbeeld inderdaad geen dorst, zoals veel andere wijnen wel doen (ook mousserende), maar cava lest de dorst. Letterlijk. In Barcelona ervoer ik dat menig maal, na een dag lopen in de stad.
Cava smaakt ook inderdaad bij iedere maaltijd. Vorige week donderdag maakte de oudste puber op donderdag een in huis geliefde maaltijdsalade, met gemengde pittige sla, uitgebakken bacon, in olijfolie gebakken stukjes brood, geraspte grana pardano of parmezaanse kaas en een heel zachtgekookt ei (uit Happy Days with the Naked Chef). In het verleden dronken we er Welschriesling bij, deze week een cava van Covides, de Duc de Foix Brut, aangeschaft bij Grapedistrict (€ 8,95). Bij ei en bacon is het lastig een wijn kiezen, maar de cava slaagde glansrijk. Als aperitief vonden we de Duc de Foix wat gewoontjes - hoewel hij met een scheutje liquor d'ulivi enorm opknapte. Maar bij het eten deed de cava het fantastisch!

Covides is een grote coöperatie met hoofdkantoor in Vilafranca del Penedès. Opgericht in 1963, beschikt het bedrijf anno 2009 over zeer moderne faciliteiten. Ruim 800 wijnboeren zijn lid, waarmee Covides de grootste van Catalonië is. Een van hun belangrijkste merken is Duc de Foix, waaronder zowel stille wijn als cava uitgebracht wordt. Voor wie er aan hecht: de Cava Duc de Foix Brut Reserva Especial kreeg in 2008 89 Parkerpunten.