WBW-5: Het definitieve eindoordeel

Mooi, het is gelukt! Mijn oproep vorige week woensdag om toch nog even te reageren over de wijnen van Wine Blogging Wednesday oktober heeft resultaat gehad. Vier mensen hebben alsnog gereageerd: Udo en zijn vriendin Sabina, Edith en Mr. Ooijer. Overigens betekent dit wel dat er nog steeds meer dan tien mensen zijn die wel het pakket hebben besteld maar geen reactie hebben geplaatst. Jammer!

Maar dan nu het echte eindoordeel. Het leek er een beetje op of deze oordelen wat afweken van de al eerder geformuleerde, maar als je gaat samenvatten komt er toch een eenduidig beeld uit.

Edith vond de Dehesa Gago bijvoorbeeld heel zuur. Eerlijk gezegd had ik bij de eerste slok diezelfde ervaring Edith, maar na een poosje in het glas komt deze wijn pas goed los. De wijn is, zoals zowel Mr. Ooijer als Udo ook meldden, nog erg jong en zal er zeker wel bij varen als hij nog een jaartje of wat bewaard wordt. Sabina vond de wijn wat serieus, streng en zo kan hij inderdaad zeker overkomen. Maar Udo en Sabina hebben dan ook niet bij de wijn gegeten. En zeker de Dehesa Gago heeft echt eten erbij nodig om tot zijn recht te komen.
Edith en Mr. Ooijer aten er beiden (Spaans) konijn bij, maar Edith vond de wijn zoals gezegd toch wat te zuur, en Mr. Ooijer had last van opkomende griep, en dat proeft niet zo geweldig.

Het eindoordeel over de Dehesa Gago: een serieuze, goed gemaakte wijn die zijn prijs van € 7,95 zeker waard is. De wijn heeft wat tijd nodig op los te komen en zou eigenlijk nog wat bewaard moeten worden.

Over de Bonal zijn we het ook uiteindelijk allemaal wel eens: een lekkere frisse wijn die het bij de meeste proevers uitstekend deed. Ook deze wijn is zijn prijs van € 5,95 zeker waard. Udo vond hem wat leeg en nietszeggend, maar toch aangenaam in zijn simpelheid. Volgens hem zal de wijn een groot publiek aanspreken, lekker voor feestjes en partijen. En dat kan ik alleen maar beamen. Sabina was positiever over de wijn, al was ze een beetje bang voor de zwarte aanslag op haar tanden. Hoe is dat afgelopen, Sabina?
Zowel Edith als Mr. Ooijer vonden de Bonal een aardig simpel wijntje. In de woorden van Edith: we vonden hem iets zoet, zacht van smaak voor een Spanjaard, niet zo ‘vol’ als een Spanjaard meestal is en eigenlijk heel lekker.

En hiermee sluiten we oktober definitief af. Morgen volgt Wine Blogging Wednesday november, de zesde editie van het evenement alweer. Het zou erg leuk zijn als de deelnemende bloggers ook hun achterbannen zouden weten te mobiliseren, zodat we ook reacties krijgen van mensen buiten de blogosphere. Ik geef toe, mij is het ook nog niet gelukt, maar we gaan stug door, toch?
Tot morgen, en kijk dan vooral op Drinkblog, want Petra heeft voor november de keuze gemaakt.

Help Wanted: Gewürztraminer met ...?

We hebben hulp nodig! Gisteren bekeken we eens even de wijnvoorraden van mijn vader, en daar bleken nog tien flessen Alsace Grand Cru Gewürztraminer Gloeckelberg 1996 van Charles Koehly et fils uit Rodern te liggen. Tien flessen tien jaar oude Gewürztraminer die er waarschijnlijk al zo'n zeven à acht jaar liggen. Zonde, zonde, zonde. Inmiddels geeft mijn vader toe dat hij misschien niet telkens dozen van twaalf moet kopen als hij iets lekker vindt, maar beter moet kijken waarbij je zo'n wijn dan denkt te gaan drinken. Hij had eigenlijk geen idee wat betreft de Gewürztraminer, en wij ook niet. Wat speurwerk in onze boeken leverde later wel wat combinaties op: met Munsterkaas, bij uientaart, bij gevulde paprika's.

We hebben een fles ter plekke geopend om te beoordelen, en de wijn was nog uitstekend. Duidelijke geur van lychees, stervruchten en rozen, verder droog gevinifieerd met vrij weinig tot geen restzoet. Ook namen we een fles mee, om thuis nog eens wat verder mee te experimenteren.

Maar nu is aan ons de taak om er een paar lekkere recepten bij te bedenken, bijvoorbeeld voor Nieuwjaarsdag, als de hele familie bijeen is. En dan wel recepten die werken! Want we troffen ook ergens de opmerking dat er met Gewürztraminer wel van alles gesuggereerd wordt (zoals Aziatisch eten), maar dat uiteindelijk weinig echt werkt.

Wij zitten vooralsnog te denken aan fazant met sinaasappel of iets dergelijks, maar hierbij dus een oproep aan alle kook- en wijnliefhebbers: stuur ons je bewezen recepten met Gewürztraminer! Uiteraard zullen we over de resultaten weer een stukje schrijven.

Zelf wijn maken

Gisteren heb ik mijn rieslingdruiven geoogst, en nu staat er een viesgroen drabje in een fles te gisten. Samen met Alex heb ik de anderhalve kilo druiven met mijn handen geperst en vervolgens het sap en de schillen in een fles gedaan. Die schillen zijn toegevoegd om straks niet een heel bleke wijn te krijgen. Tip van Alex, ik ben heel benieuwd.

Het sap bleek suiker genoeg in zich te hebben om straks, als alle suiker vergist is, een alcoholpercentage van 7.5 op te kunnen leveren. Te weinig om het op echte wijn te laten lijken, dus ik vrees dat ik nog wat suiker moet toevoegen. Chaptaliseren heet dat in andere landen. 's Kijken of ik nog weet hoe ik moet uitrekenen hoeveel suiker er dan bijmoet voor een acceptabel alcoholpercentage. Een eindresultaat van 10 of 11% lijkt me wel aardig.

Alex stond bovendien zo onverwacht voor mijn deur dat ik niet eens gist in huis had. Het goedje moet het nu dus op eigen kracht doen, met de natuurlijk aanwezige gisten, en zo te zien lukt dat nog ook. De fles staat in het lekker warme zolderhok en af en toe borrelt er iets in het waterslotje. Maar morgen ga ik toch nog maar even naar de drogist om wat gist te kopen.
Over twee dagen zal ik het sap van de schillen scheiden, gist toevoegen en de gistende most in een schone, kleinere fles overhevelen. En dan maar wachten. Ik hou jullie op de hoogte.

Ontkurkt - Eten en drinken op de Menkemaborg

Mocht je de komende weekenden in het Hoge Noorden zijn, bezoek dan eens de tentoonstelling Proeven van het goede eten op de Menkemaborg. In het Groningse plaatsje Uithuizen, vlak onder de waddenkust en midden tussen de bieten en wortelvelden, ligt de van oorsprong middeleeuwse Menkemaborg. Het huis in zijn huidige vorm dateert van rond 1700, de inrichting uit de 18e eeuw. Alle vertrekken zijn sfeervol ingericht, eigenlijk is het net alsof meneer en mevrouw even een ommetje door het dorp maken en ieder moment terug kunnen komen. De tafels zijn gedekt, alleen de kaarsen hoeven nog aangestoken worden. (Want wat is het somber in die huizen, zeker op zo'n bewolkte oktobervrijdag als gisteren....)

Sinds 25 maart is in iedere kamer van de intieme borg bovendien een deel van het ruim aanwezige eet- en drinkgerei uitgestald. Onder andere een kandeelstel in de slaapkamer, portkaraffen met glazen in de studeerkamer en uiteraard een volledig gedekte eettafel in de eetkamer, met prachtige zachtgroene roemers voor witte wijnen en slanke kelken met gedraaide voet voor rode. In de kast staat het overige glasservies en wijnflessen staan te koelen in de marmeren wijnkoeler. Ieder moment kan de eerste bediende met een nieuwe fles uit de rijkgevulde wijnkelder komen; de kok heeft de kruiden voor in de soep al in de keuken klaar staan. De kolen liggen klaar om gesneden te worden en in de voorraadkelder liggen echte appels - uit de prachtige kruidentuin bij het huis - te drogen.
Die tuin is absoluut een wandeling waard: laat de kinderen maar even achter in het labyrint om zelf te genieten van de herfstkleuren, de kruiden, het perenlaantje en de zonnewijzers.

Helaas is er geen publicatie bij de tentoonstelling verschenen, maar een A4-tje geeft leuke informatie over de eet- en drinkgewoonten van de Groningse adel. In het archief van de Menkemaborg is bovendien een kookboek gevonden uit vroeger eeuwen. Hierover vind je op het A4-tje meer informatie en op de website vind je twee recepten uit dit kookboek.
Het is een hele reis, vanuit de Randstad naar noord-Groningen, maar als je er toch bent, sla dan de Menkemaborg niet over!

Livia's Gold met een vleugje Nigella

Zoete wijnen, ik doe er een moord voor. Tenminste, 'goede' zoete wijnen. Ieder land heeft wel zijn eigen grote zoete wijnen. Denk aan Sauternes in Frankrijk, maar ook betaalbaardere wijnen als Beaumes de Venises (Rhône), Coteaux du Layon (Loire) of Selection des Grains Nobles (Elzas) drink ik graag. Denk ook aan de Beerenausleses en Trockenbeerenausleses van Oostenrijk en Duitsland, de Vin Santo van Italië etc...etc.. etc... Aan de top van al dat lekkers staat voor mij toch wel icewine. Of die nu uit Duitsland of Canada komt, je mag me ervoor wakker maken. Eerder deze week meldde ik dat ik zaterdag een icewine dronk, maar dat is niet correct. Hoewel Crown Bench Estate ook uitstekende ice-wijnen maakt, dronken we zaterdag een zoete wijn van Chardonnay-druiven die licht door botrytis aangetast waren.

Botrytis cinerea is een schimmel die vooral in vochtige dalen - zoals in het dal van de Ciron voor Sauternes - maar ook op diverse andere plekken in de wereld, de druiven aantast. Maar in het geval van deze schimmel vinden wijnboeren dat absoluut geen ramp. De schimmel zorgt er namelijk voor dat de druiven indrogen zonder helemaal weg te rotten. Door het indrogen nemen de suikergehaltes in de druiven fors toe, waardoor je een natuurlijk zoete wijn kunt maken.
De aangetaste druiven worden met de hand besje voor besje geoogst, waarna de schimmel ook nog een heel speciale geur en smaak aan de wijn meegeeft. Dat besje voor besje oogsten is één van de redenen waarom deze wijnen vrij duur zijn. Bovendien koop je ze meestal ook nog eens in flesjes van 375 of 500 ml. Met zijn vieren is dat als dessertwijn dan precies genoeg.

Crown Bench Estate is een klein wijndomein op het Niagaraschiereiland bij Lake Ontario in Canada. Op vakantie in dat gebied bezochten vrienden van ons de sympathieke eigenaren van het domein en besloten een aantal flessen mee naar Nederland te nemen. En wij waren weer zo gelukkig om voor de tweede keer (de eerste was de Henry Pelham Riesling Icewine) van zo'n heerlijk zelfgeïmporteerd flesje te mogen genieten.

De wijn die wij dronken, Beamsville Bench Livia's Gold 2003, had 10% alcohol, was verrassend romig, had veel fruit (papaya, vanille, abrikoos, beetje Nigella - de heren in het gezelschap waren op dreef ;-) ) en heel licht de geur van botrytis. Bovendien was er voldoende zuur om al dat zoet te compenseren en tot slot had de wijn een ongelooflijk lange nasmaak. Een wijn die met recht Livia's Goud genoemd mag worden, naar eigenaresse en wijnmaakster Livia Sipos.

We dronken Livia's Gold bij een amandelappeltaart naar een recept van Nigella Lawson. Vandaar de inspiratie van de heren.....
Volgens de makers van de wijn zou hij ook uitstekend smaken bij Chinese gerechten, romige soepen en pastagerechten en uiteraard foie gras (voor diegenen die dat nog wel eten). Vooral die combinatie met Chinese gerechten zou ik graag eens uitproberen.

De filosofie van Crown Bench Estate Winery staat mij erg aan: om een goede wijn te maken moet je goede kwaliteit druiven gebruiken. Er is geen andere mogelijkheid, aldus Livia Sipos en haar echtgenoot Peter Kocsis. Hoewel een wijnmaker die zijn vak verstaat van een slechte wijn een goede kan maken, kan van slechte wijn geen grote wijn gemaakt worden. "And no amount of marketing hoopla can elevate it. By combining the very best in terrain, viticultural practices, oneological stewardship and administration, the pillars of a quality winery will have been established."

Het is dat Canada niet naast de deur is, anders zou ik er zeker regelmatig naar toe reizen om wat zoet goud in te slaan. Nu moet ik het maar doen met de website, die overigens wel een aantal heel interessante recepten geeft. En toeval of niet, ze maken er ook verjus. Zo hoor je daar nooit over, nu komt het kort na elkaar diverse malen op mijn pad. Serendipiteit heet dat, meen ik.

Met dank aan Bart en Ariane voor het gebruik van de foto's.

WBW-5 Het (eind)oordeel

Voor de Wine Blogging Wednesday van oktober organiseerden we eens iets anders: wijnen hoefden deze maand niet bij de supermarkt gehaald worden, maar ze werden na bestelling bij je thuis afgeleverd. Twee Spaanse roden, Dehesa Gago 2005 van Compañia de Telmo Rodriquez en Bonal Tempranillo 2005 van Bodegas Real, konden gekocht worden bij BuyYourWine.

En de actie leek succesvol te gaan worden: 16 personen bestelden bij BuyYourWine het speciale WBW- pakket voor oktober. Maar helemaal vlekkeloos ging het niet. Zo was er al snel gemopper over de verzendkosten en de trage levering. Sommige mensen hebben wel twee weken op hun bestelling moeten wachten. Voor een internetwinkel is dit natuurlijk veel en veel te lang. Zelfs al duurt het maar een week, dan vind ik dat al te lang. Helaas was dit geen goede start deze maand.

Verder heeft er helaas tot op heden slechts één lezer haar bevindingen doorgegeven. Bedankt Carla! Ik hoop dat het ontbreken van notities van anderen niet betekent dat sommigen door de late verzending nog helemaal niet hebben kúnnen reageren. Want deze twee wijnen verdienen echt onze aandacht, zoveel is al wel duidelijk. Ik zal dan ook het volgende doen: de reacties die tot nu toe binnen zijn gekomen zal ik hier vast samenvatten. Mochten er de komende dagen echter nog lezers hun reactie op de wijnen willen geven, geef ik daartoe een ieder nog de kans tot uiterlijk 30 oktober. Daarna zal ik dan op de laatste dag van de maand nog een echt definitief oordeel samenvatten.

Oké, de wijnen dan. Daar kan ik gelukkig alleen maar positieve dingen over neerschrijven. Bij zowel Carla, Ed, het Ministerie van Eten en Drinken, Hans en mijzelf vielen de wijnen goed in de smaak.
Carla schreef: "Allebei fijne wijnen, prettige reuk, mooi fruitig en een volle afdronk. De Dehesa vond ik zonder eten erbij erg droog in afdronk, maar dat werd een stuk beter met een hapje. De Bonal had waarschijnlijk iets meer hout, zo denken wij. Moeilijk trouwens om echt een voorkeur uit te spreken. Als het echt moet denk ik dat ik neig naar de Bonal, maar dat komt vooral omdat die toch een iets langere afdronk heeft." Carla dronk ze bij zeer klassieke stoofpot, een goulash.

Ed meldde mij: "Het was absoluut merkbaar dat de twee uitverkoren Wine Blogging Wednesday wijnen van oktober het supermarktniveau ontstegen. Daarentegen moest er ook een paar Euro meer voor op tafel gelegd worden. Beide Spaanse wijnen hadden duidelijk meer kwaliteit in huis, dan voorgaande WBW-wijnen. Hoewel er duidelijke verschillen in stijl te constateren zijn, kan men toch spreken van een exponent van de moderne Spaanse school.
De 2005 Bonal Tinto – DO Valdepeñas – Bodegas Real, gemaakt uit 100% Tempranillo druiven, heeft een mooie, frisrode kleur. Zowel in geur en smaak spat het fruit er uit, kers, framboos. De wijn is lekker sappig, warm en aangenaam met voldoende body.
De 2005 Dehesa Gago – DO Toro – Compañia de vinos Telmo Rodriguez ligt zelfs nog een trapje hoger in kwaliteit. Hij heeft een bijna paarse kleur met een klein waterrandje. In het begin nog enigszins gesloten, daarna iets tertiaire geur, gevolgd door de weelderige geuren van rijp rood fruit. Fluweelzacht, voldoende zuren, ook wat zoet. Mooi gedoceerd houtgebruik. Beetje chique wijn, welke culinair gezien hoger inzetbaar is dan bij een smakelijk stoofpotje."
Ik had het niet beter kunnen uitdrukken.

Ook op het Ministerie van Eten en Drinken is bijval voor de wijnen te vinden. "Het Ministerie was meer dan content met de wijnen. We vonden de prijs-kwaliteitverhouding prima. De smaak van beide appelleert aan die van ons, dit vinden we lekker. De Dehesa kan prima bij een goede maaltijd, of gewoon op een rustige avond, eventueel met deze of gene die dat kan waarderen. De Bonal kan altijd; prima voor de slempers, acceptabel voor de genieters.(En makkelijk bij het eten.)."

Over de kwaliteit van de wijnen valt mijns inziens nauwelijks te twisten: tot nu toe vindt iedereen die ver boven de gemiddelde supermarktwijn uitsteken. En daar ging het mij deze maand ook om. Om aan te geven dat er buiten de supermarkten veel betere wijn te halen is in dezelfde prijscategorie.

Op de fiets langs wijngaarden

Je kunt er nauwelijks meer omheen: de wijnbouw in Nederland is bloeiend. Afgelopen maanden bezocht ik zelf al twee Nederlandse wijngaarden, De Kleine Heerlijkheid en Hof van Twente. Allebei van een heel verschillend kaliber, een verschil dat ook heel duidelijk naar voren komt in het leuke boek van Petra Davids, Wijnroutes. Op de fiets langs wijngaarden in Nederland en België.

Op een originele manier maakt de lezer in dit boek kennis met de stand van de wijnbouw in de beide lage landen: vanaf de fiets. Maar zelfs als je helemaal niet van plan bent op het stalen ros te springen is dit boek een aanrader. Davids beschrijft namelijk zeer accuraat hoe het gesteld is met die wijnbouw in Nederland en België. Zeer verschillende wijnboeren komen aan het woord: van de hobbyistische liefhebber die op zijn volkstuin een paar rijen stokken heeft staan tot de tweede generatie wijnboer met topterroir in het zuiden des lands. Van de varkensboeren die een nieuwe toekomst zochten tot de financieel adviseur die na een burn-out een wijngaard begon, omdat dat was wat hij nu echt leuk vond.
Opvallend zijn ook de verschillen én overeenkomsten tussen de Nederlandse en de Belgische wijnbouw. In beide landen is min of meer serieuze wijnbouw weer aanwezig sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw. Maar in België gaat de geschiedenis aantoonbaar vaak veel verder terug dan in Nederland. Vooral in de streken waar in België al in de middeleeuwen wijnbouw was, is nu ook weer een aanzienlijk hoeveelheid wijnstokken aanwezig.

Lang niet alle Nederlandse en Belgische wijnen zijn echt de moeite van het omfietsen waard, maar nog een verrassend aantal is dat zeker wel, soms om heel verschillende redenen. Een toelichting op de wijnen komt onder andere van drie wijnkenners uit België en Nederland: de Belg Guido Francque, bekend van een boek over Groenten en wijn en de Nederlanders Hubrecht Duijker en Nicolaas Klei. Francque en Duijker zijn heel diplomatiek en prijzen de groeiende kwaliteit van onze wijnen. Klei vindt er weinig aan en ziet geen toekomst voor de wijnbouw in onze streken.
Duijker en Francque zijn het er echter over eens, samen met een groot aantal van de wijnboeren zelf, dat Nederlandse en Belgische wijn vooral een toekomst heeft als uniek streekproduct. Voor export is er te weinig kwalitatief goede wijn en dat zal in de toekomst niet veranderen. Maar voor locale wijn op de kaart van een goed Nederlands of Belgisch restaurant zal groeiende belangstelling zijn.

Ik denk dat ze daarin gelijk hebben. Bovendien zullen streekwinkels, landgoedfairs en al die initiatieven waar tegenwoordig locale producten te koop zijn ook goede afzetkanalen zijn. Wat is nou leuker dan na een weekendje Twente ook een flesje van de Hof van Twente mee te nemen, of in Dieren een Dierens Drupje te drinken?

Het boek is duidelijk opgebouwd, met goede aanwijzingen voor de fietsroutes. Bovendien worden overnachtingadressen gegeven, plus bezienswaardigheden onderweg en in de buurt van de beschreven wijngaarden. Het boekje van Fred Lorsheijd en Piet van Rijsingen uit 1997, met een overzicht van alle Nederlandse en Belgische wijngaarden, was wat saai van opmaak en presentatie. Dit boek van Petra Davids heeft een originelere aanpak om actuele kennis over de Nederlandse en Belgische wijngaarden op te doen. Op wijntechnisch en wijnhistorisch gebied is het boek niet al te sterk, maar gelukkig zijn dat slechts de - korte - inleidende hoofdstukken. Aan alle actievelingen die graag in het weekend in Nederland op pad gaan en houden van een bijzondere ervaring, kan ik dit boek van harte aanbevelen. En natuurlijk aan al diegenen die graag op de hoogte blijven van de stand van de Nederlandse en Belgische wijnbouw.

Petra Davids, Wijnroutes. Op de fiets langs wijngaarden in Nederland en België, Pearson Education Benelux 2006, 192 p., ill. isbn 978 90 430 1255 3, prijs € 17,95.

Wijn bij het eten: een keuze vanuit het bos...

Wijn is er om te drinken bij het eten, bij voorkeur met goede vrienden. Ieder van ons zal zich dan ook regelmatig afgevraagd hebben wat hij of zij nu toch weer moet schenken bij dat lekkere gerecht dat 's avonds met vrienden gegeten gaat worden. Hoe dat gisteren in zijn werk ging, toen we na een wandeling in de Kaapse bossen bij vrienden zouden eten, wil ik jullie niet onthouden.

Aangezien we de gezamenlijke kids achtergelaten hadden, zouden we bij een van ons thuis eten en niet in een vaderlands restaurant van naam neerploffen. (Ook uitstekend voor de portemonnaie..) Ariane zou soep maken, ik wat hartige muffins en voor de rest zouden we wel zien. Als we thuiskwamen hoefde dan alleen de soep opgewarmd te worden en konden we met zijn achten zo aan tafel.

Tijdens de wandeling bleek echter dat er nog geen geschikte wijn voor bij de soep was. En een maaltijd met ons vieren zonder wijn: ondenkbaar! Het was een Spaanse soep, met ham, chorizo, kikkererwten, spinazie en selderij. Redenerend vanuit het principe dat een gerecht uit een bepaalde streek of land meestal wel past bij een wijn uit datzelfde gebied, hadden we graag een Tempranillo genomen. Geen van de twee stellen had echter een Spaanse wijn in huis, maar bij ons in de voorraadkast stonden nog twee recent bij Gall & Gall aangeschafte flessen Griekse Nótios Red 2005. Ik had ze gekocht om het onbekende druivenras, agiorgitiko. Op de een of andere manier leek ons dit wel te moeten kunnen, Spaanse soep met Griekse rode wijn.

Nu alleen nog de wijn ter plekke krijgen. Geen nood, de oplossing in de vorm van een mobiele telefoon was ook midden op de Utrechtse Heuvelrug nabij. Zoonlief (nog geen 16) werd gebeld en gevraagd de flessen mee te nemen als hij naar het huis van onze vrienden zou komen. En goed opgevoed als hij is, stapte hij inderdaad enige uren later met twee flessen wijn in een tasje de bus in.

Natuurlijk smaakte de wijn prima bij de soep. Gewoon, lekkere gevulde soep met een simpele rode landwijn uit de Peloponnesos, zelfgebakken brood en pesto-geitenkaasmuffins. De wijn kon uitstekend tegen de chorizo en de ham in de soep op en het geheel was weer vanouds gezellig. Op de website van de makers van de Nótios, Gaia Wines, staat niet voor niets bij de technische beschrijving van de wijn: Most importantly, do not forget that its southern origin demands good company. Zo is het!

Voor het aperitief had Ariane zelf al een bijzondere combinatie bedacht. Vorig jaar om deze tijd hadden wij samen wijn gemaakt bij een wijnmaker in Tricht, van peren- en morellensap. Mijn fles wijn was dit voorjaar al gedronken, die van haar stond er nog. Bij het aperitief van goede munsterkaas met home made perenchutney schonk zij dan ook deze perenkersenwijn. Achterliggende gedachte van Ariane was: perenchutney met wijn van peren, dat moet kunnen. En inderdaad: fruitwijn, kaas en perenchutney vormden samen een verrukkelijke combinatie. De wijn was echt gerijpt, had een heerlijk aroma dat wel wat op een tawny port leek en fruit, zuren en alcohol waren uitstekend in balans. En dat voor een eigenhandig gemaakt drankje!

Tot slot van ons diner restte nog een amandelappeltaart uit een boek van Nigella Lawson. De keuze voor een dessertwijn was snel gemaakt: we konden kiezen tussen Canadese icewine, Franse Rasteau of Beaumes de Venises. Driemaal raden wat ik koos.... Maar daarover later deze week meer.

Ontkurkt - Fighting Wine

Ongeveer een week geleden kreeg ik een e-mail van een vertaalster. Of ik haar kon helpen met de vertaling van de term 'fighting wine'? Wat zou een Engelsman daarmee kunnen bedoelen? Ik had geen idee, maar beloofde op zoek te gaan in mijn wijnboeken. Zoals ik al verwachtte, leverden die helemaal niets op en ik besloot toch maar even te Googlen, hoewel de vertaalster dat ongetwijfeld ook al had gedaan. En wie schetst mijn verbazing: het was onmiddellijk raak. Maar wel met een treffer uit een geheel onvermoede hoek: ik kwam terecht in een klassieke schets van Monty Python, getiteld 'Australian Table Wines'. Het is een sketch die je een paar keer goed moet lezen en bovendien moet je er de mimiek van Eric Idle eigenlijk bij zien. Maar de scène is wel schitterend!

Eric Idle speelt een wijnexpert en houdt de volgende monoloog (overgenomen van phespirit).
"A lot of people in this country pooh-pooh Australian table wines. This is a pity as many fine Australian wines appeal not only to the Australian palate but also to the cognoscenti of Great Britain.

Black Stump Bordeaux is rightly praised as a peppermint flavoured Burgundy, whilst a good Sydney Syrup can rank with any of the world's best sugary wines.
Château Blue, too, has won many prizes; not least for its taste, and its lingering afterburn.

Old Smokey 1968 has been compared favourably to a Welsh claret, whilst the Australian Wino Society thoroughly recommends a 1970 Coq du Rod Laver, which, believe me, has a kick on it like a mule: 8 bottles of this and you're really finished. At the opening of the Sydney Bridge Club, they were fishing them out of the main sewers every half an hour.

Of the sparkling wines, the most famous is Perth Pink. This is a bottle with a message in, and the message is 'beware'. This is not a wine for drinking, this is a wine for laying down and avoiding.
Another good fighting wine is Melbourne Old-and-Yellow, which is particularly heavy and should be used only for hand-to-hand combat.

Quite the reverse is true of Château Chunder, which is an appellation contrôlée, specially grown for those keen on regurgitation; a fine wine which really opens up the sluices at both ends.

Real emetic fans will also go for a Hobart Muddy, and a prize winning Cuivre Reserve Château Bottled Nuit San Wogga Wogga, which has a bouquet like an aborigine's armpit."

Al bijgekomen van het lachen? Dan nu terug naar het vertaalprobleem. Hoe meer ik op Google zocht, hoe meer ik ervan overtuigd raakte dat de term 'fighting wine' iets te maken moest hebben met deze sketch. Bijna alle verwijzingen naar 'fighting wine' staan namelijk op de een of ander manier in verband met deze sketch.

De sketch stamt uit 1972, een tijd waarin Australische tafelwijnen kwalitatief nog niet zo best waren. Australië stond bekend om zijn versterkte (fortified) wijnen, zeker in Groot-Brittannië, de belangrijkste afzetmarkt. Pas in de jaren tachtig slaagden de Australiërs erin frisse en fruitige tafelwijnen te produceren. Veel fortified wines waren ook echt zeer stevig en log. In deze sketch wordt dan ook flink de draak gestoken met deze logge, zware wijnen. De 'fighting wine' Melbourne Old-and-Yellow (een oude, gele muskaatwijn, stel ik me zo voor) is daar een mooie representant van. De sketch sloeg de spijker op de kop in 1972 en niet voor het eerst schreven de Pythons hier geschiedenis, wijngeschiedenis dit keer!

Jancis Robinson werd door de vertaalster ook om hulp gevraagd. Deze Britse wijnschrijfster had ooit wel eens de term 'fighting varietals' (cépages, wijnen van één druivensoort) gehoord wanneer Amerikanen goedkope wijnen bedoelen. Maar ook dit loste het probleem van de vertaalster niet op. In de scène in het te vertalen boek waar de vertaalster aan werkt, gaat het over Amarone's en Barolo's. Zij denkt dat het iets te maken heeft met stevige bewaarwijnen; ik vermoed dat 'fighting' 'fortified' is op zijn Monty Pythons en dat daar de sleutel ligt.

Misschien dat ik verder kom als ik de Engelse tekst lees van het te vertalen boek, The Lizard's Bite van thrillerauteur David Hewson. Maar dat heb ik nog niet te pakken gekregen in de bibliotheek. Wordt vervolgd....

Estofado of pannegies?

Wat maakt nu eigenlijk dat je een wijn bij een bepaald gerecht combineert? Hoe bepaal je dat, waar moet je op letten? Nu ben ik al zo lang met wijn bezig, en toch kan ik daar geen simpel antwoord op geven. Je moet bijvoorbeeld rekening houding met zaken als mondgevoel, filmende wijnen, strakke wijnen en de eigenschappen van het eten dat je erbij serveert. Probeer bijvoorbeeld maar eens zoute chips te eten bij een glaasje rode wijn met veel tannine (die stof die je als bitter ervaart en waar je kaken van samentrekken..). Dat is dus geen combinatie!
Er zijn natuurlijk boeken over en er zijn zelfs mensen die op onderzoek naar smaak promoveren. Ik ga mij nu dan ook niet wagen aan 'algemene' adviezen, maar alleen vertellen hoe wij het zelf thuis vaak aanpakken en wat er dit weekend gebeurde.

Afgelopen weekend wilden we de Spaanse wijnen van Wine Blogging Wednesday eens gaan uitproberen. Nico wilde graag de estofado de buey van Onno Kleyn uitproberen, maar ik ontdekte in een gratis receptenboekje van de biologische slager een intrigerend 'slow food-recept van de Veluwe'. Het recept had ook nog eens een poëtische naam met een verhaal: pannegies. Toen was ik helemaal verkocht. Nico bleef er echter van overtuigd dat deze stoofpot minder goed zou smaken bij de Tempranillo's van Telmo Rodriquez en van Bodegas Real.

Ik geef de ingrediënten van de pannegies, het recept van de estofado de buey moet je even bij Onno opzoeken. In de pannegies gaan: lamslappen of lamsschouder, ui, prei, winterwortel, pastinaak, koolraap, knoflook, tijm, rozemarijn en portabella. Smaakmaker is verder één theelepel kerrie. Van het vlees, een deel van de prei, de wortel en de pastinaak wordt bouillon gemaakt, daarna wordt het uit de bouillon gehaald, gebakken met de kerrie en samengevoegd met de koolraap en de prei. De gezeefde bouillon gaat er weer over, alles moet twee uur sudderen en op het laatste worden de groene kruiden en de portabella toegevoegd.

Na veel discussie hebben we de estofado gegeten (heerlijk, dank je Onno), de pannegies moest wachten op een andere keer. Beide wijnen smaakten uitstekend bij de deze stoofpot. De Dehesa Gago moest wat loskomen en smaakte niet vóór het eten. De Bonal was verrukkelijk fruitig als aperitief maar smaakte minder bij het hoofdgerecht. Volgende week zal ik uitgebreider op de wijnen ingaan, bij mijn eindoordeel.

Nico en ik blijven echter van mening verschillen: ik denk nog steeds dat deze Tempranillo's ook goed bij de pannegies hadden gesmaakt. Waarom denk ik dat dan? En waarom dacht ik dat voordat ik de wijnen zelfs maar geproefd had? Meestal werkt het zo: we stellen ons de smaak van de te kiezen wijn voor, evenals de smaak van het gerecht. En dan gaan we nadenken, discussiëren, ruzie zoeken etc... En komen we tot een keuze. Natuurlijk raadplegen we af en toe ook ons exemplaar van Joanna Simon, Wijn aan tafel. Maar meestal komen wij en Joanna toch min of meer op hetzelfde uit

Het heeft allemaal te maken met een bepaald smaakgeheugen dat je opbouwt. We hebben de afgelopen twintig jaar veel diverse soorten wijn leren drinken, van veel verschillende druivensoorten. Bovendien zijn we nooit bang eens wat te experimenteren. Pas na een eigen experiment weet je wat echt niet bij een bepaald gerecht smaakt en wat wel een goede combinatie is. En soms blijft het onbeslist, zoals met de pannegies. Maar ik krijg mijn kans nog wel....

Als die wijnstok kon spreken...

Moet je je voorstellen: de West-Indische Compagnie was nog de baas in Manhattan, de shoguns heersten over Japan, in Nederland hadden we de Tachtigjarige Oorlog net achter ons, de Gouden Eeuw kon beginnen. En dan besluit daar een wijngaardenier in Zuid-Tirol, in dienst van de heer van het kasteel van Katzenzungen, een wijnstokje te plaatsen. Lekker warm, tegen de muur van het kasteel in Prissian in Alto Adige.

Nu, ruim 350 jaar later, anno 2006, leeft die wijnstok nog steeds! Oorlogen, revoluties, zomers, winters, hoogtijdagen, verval, alles heeft die plant meegemaakt, en hij staat er nog steeds. Zijn bladerdek strekt zich uit over 350 m2, aan alle kanten wordt het oude besje gesteund. Maar hij is er nog, en van zijn druiven wordt ieder jaar opnieuw (witte) wijn gemaakt. Zo'n 600 à 700 flessen vinden jaarlijks hun weg naar een geselecteerde groep wijnliefhebbers.
Mogelijk vind je deze stronk van het ras versoaln binnenkort ook in het Guiness Book of Records als de oudste wijnrank ter wereld die nog vruchten draagt. Daar staat nu een stronk uit Maribor in Slovenië genoemd als oudste, maar de wetenschappers zijn bezig met een onderzoek, aldus een berichtje op Wein-Plus.com.

Oude eiken kende ik al, maar nu blijken er dus ook hele oude bejaarde wijnstronken te zijn. Ik vind dat ze thuishoren in de Canon van de Wijngeschiedenis!

Met dank aan Wijn.blieb.

Wijn maken

Het blijft toch een fascinerend proces, wijnmaken. Je leest erover en denkt dat je het op een goed moment wel snapt. Maar dan loop je rond in een echte wijnmakerij en dan blijkt dat het toch allemaal weer helemaal nieuw overkomt.



Het begint uiteraard allemaal met druiven. Zo hingen de rieseldruiven vorige week zaterdag nog op 't Nieuwland van de Hof van Twente. De riesel is een druivensoort uit Zwitserland, speciaal gekweekt voor koelere klimaten als het onze en het Zwitserse. Samen met speciale snoeiwijzen, strenge productiebeperking en nieuwe technieken in de wijnmakerij is dit één van de vier factoren, aldus Roelof Visscher, eigenaar van de Hof van Twente, die maken dat er in Nederland ook goede wijn gemaakt kan worden.



Hoe simpelogend wijnmaak-apparatuur kan zijn, zagen we bij aankomst op de wijnmakerij. We arriveerden net te laat om de ontsteler in werking te zien. De druiventrossen worden ontstaan van de steeltjes, omdat die anders een te 'groene' en te bittere smaak aan de wijn zouden geven. Het roestvrijstalen gevaarte werd net schoongespoten, de restanten lagen nog om het apparaat heen.



Diverse roestvrijstalen tanks waren al gevuld met druivensap en onder gekoelde omstandigheden wordt dat sap daarin vergist tot witte wijn. Rode druiven als de pinotine (een kruising van de pinot noir) waren ook al geoogst. Deze lagen te badderen in een drietal gistingskuipen. Dat die er zo 'badkamerachtig' uit kunnen zien, dat had ik ook niet gedacht. En met een simpele gootsteenontstopper op een lange steel wordt de massa schillen regelmatig omgeduwd, om optimaal schilcontact en daarmee een dieprode kleur te bewerkstelligen. Verblijf in deze ruimte kan trouwens schadelijk voor de gezondheid zijn: bij het gisten komen gevaarlijke dampen vrij, waar je makkelijk van onderuit gaat.

Op Hof van Twente wordt gebruik gemaakt van een andere moderne uitvinding: de flying winemaker. Uit Duitsland komt een paar keer per jaar een deskundige om samen met de wijnboer belangrijke beslissingen te nemen op het gebied van oogsten, wijn maken e.d.

Uiteraard proefden we ook wijn van de Hof van Twente vorige week. De rosé heb ik al beschreven, informatie over de witte en de rode volgt hieronder.
Van de witte proefden we een cépage (van één druif) en een cuvée (meerdere druivensoorten in één wijn). De cépage was gemaakt van johanniter en erg droog. Een wijn die ongetwijfeld goed zal smaken bij diverse vis en schelpdieren, maar zelf heb ik dan liever een Picpoul de Pinet of een Muscadet, eerlijk gezegd.

De cuvée bevatte onder andere de riesel en solaris; samen gaf dit een heel aangenaamde witte wijn van een onnederlandse kwaliteit (uitzonderingen als Apostelhoeve e.d. nagelaten). Prima op het terras, ook lekker bij asperges, vermoed ik.



Tot slot proefden we de rode 't Nieuwland 2005, een wijn die barstte van het fruit en heel anders (lees: beter) was dan de regent die ik eerder dit jaar dronk in Horssen. De wijn heeft acht maanden op kleine houten vaten liggen rijpen. Naast het fruit had deze wijn ook een goede structuur, die maakte dat hij ongetwijfeld heel goed bij allerhande eten zal smaken. Ik denk aan (lams)vlees van de grill, worstjes op de barbecue e.d.

Helaas waren de witte wijnen al uitverkocht. Van de rode nam ik er twee mee, één om binnenkort te drinken en één om weg te leggen. Want deze regent lijkt zeker bewaarpotentieel te hebben! Na Apostelhoeve en de Linie bewijzen de wijnen van de Hof van Twente voor mij dat wijnbouw en wijnmaken in Nederland een goede toekomst hebben.

Superwijn 2007

[Deze omslag is in het echt niet blauw, maar Blogger staat erop de afbeelding te verhaspelen, sorry.]

Inmiddels verschijnen er diverse jaarlijkse wijngidsen: supermarktwijnen, de beste wijnen onder 5 euro, de gids van de Consumentenbond etc. Wat we ons misschien niet altijd realiseren, is dat dergelijke gidsen zo goed als altijd de mening van de proevers weergeven, wat de wervende achterflapteksten ook beweren. Wijn drinken en wijn waarderen blijft een persoonlijk gebeuren, en wat jij lekker vindt kan een ander wel liever door de gootsteen spoelen.

Een boekje dat daar gelukkig heel eerlijk over doet is Matt Skinners hebbeboekje Superwijn. Inmiddels beleeft het boekje zijn twee editie; dit jaar maakte ik er voor het eerst kennis mee. En ik vind het heerlijk leesvoer. In de trein van Utrecht naar Delden en terug heb ik me er vorige week uitstekend mee vermaakt. Skinner schrijft aanstekelijk, gericht op een jong no-nonsense publiek. Na een korte inleiding over druivensoorten komen in vier categorieën 100 wijnen aan bod. Wijnen die je volgens Skinner 'gedronken moet hebben'. De categorieën zijn:
- Goedkoop, de beste 25 wijnen voor zo weinig mogelijk geld;
- Verleiding, de beste 25 wijnen als de eerste indruk de beste moet zijn;
- Thuis genieten, de beste 25 wijnen bij snelle maaltijden en
- Bling, de beste 25 wijnen wanneer geld geen rol speelt.

Al met al een leuke indeling, waarvan ik vooral Thuis genieten erg aardig vond. 'Snelle maaltijden' is een beetje overdreven, maar de combinaties van wijn en eten zijn interessant. Dat soort hoofdstukken moet veel vaker in wijnboeken zitten!

Het boekje is verder goed vormgegeven en het formaat nodigt uit tot lekker bladeren. Opvallend is wel dat er veel Australische wijnen in staan (daar heb je die persoonlijke keuze dus weer...), wat niet verwonderlijk is voor een geboren Australiër die in Londen woont. (Nog maar even voor iedereen die het ontgaan is: Matt Skinner is hoofdsommelier van Jamie Oliver's Fifteen-imperium.)
Een gevolg van al die wijnen van Down Under is wel dat er in deze Nederlandse editie bij diverse wijnen geen importeur staat. Die wijnen zijn (nog) niet in Nederland verkrijgbaar. Of dat ook altijd klopt, vraag ik me af. Bij Cono Sur Pinot Noir staat bijvoorbeeld geen importeur, terwijl de wijn bij de Mitra te krijgen is. In het register staat verder een wijn van F.X. Pichler en importeur Imperial Wijnkoperij vermeld, maar beide komen in het boek verder niet voor. En een importeur als Oud, Reuchlin en Boelen, vertegenwoordigd met diverse wijnen, komt in het register weer niet voor. Slordige foutjes waar ik me mateloos aan kan ergeren.
Maar verder kan ik het boekje erg aanbevelen: het past ook heel mooi in de schoen straks!

Matt Skinner, Superwijn 2007, Culinaire Boekerij, 192 pagina's, isbn 978 90 215 8436 2, prijs € 12,50

Ontkurkt - Verjus

Op het Ministerie van Eten en Drinken werd afgelopen week geschreven over mosterd en één van de oorspronkelijke bestanddelen daarvan, verjus, een zuur sap van druiven. Toevallig kwam ik dat sap recent ook tegen in een boek dat ik aan het lezen ben: Histoire sociale et culturelle du Vin van Gilbert Garrier.

In de Middeleeuwen was er bij de bereiding van eten eigenlijk geen onderscheid tussen verjus en azijn. Verjus is het sap van onrijpe druiven, azijn is zuur geworden wijn. Beide zijn zure vloeistoffen, die aan vlees en sauzen werden toegevoegd om twee belangrijke redenen. Enerzijds om het vlees malser te maken, anderzijds om een (zoet)zure smaak te krijgen in een saus. En eigenlijk kun je nog verder gaan: zelfs tussen het gebruik van wijn of verjus en azijn werd niet altijd onderscheid gemaakt. Ook met wijn kun je vlees een malsere indruk geven en kun je een zuur element aan een saus toevoegen.

Mocht je een exemplaar van het bekende boek van Johanna Maria van Winter bezitten, Van soeter cokene (Bussum, 1971), dan zul je daarin veel recepten uit de Middeleeuwen aantreffen waarin ver(t)jus wordt gebruikt - letterlijk groen sap. Overigens blijkt uit dat boekje ook dat verjus niet altijd van druiven werd gemaakt, maar dat appels, peren, kruisbessen en vele andere soorten fruit eveneens daarvoor gebruikt konden worden. Van Winter concludeert ook dat de bereiding van gerechten met azijn, wijn en verjus een wezenlijk verschil betekent tussen de Romeinse en Karolingische tijd enerzijds en de latere Middeleeuwen anderzijds. De Romeinen kookten met groenten en groene kruiden en gebruikten garum (een product van gefermenteerde vis) als smaakmaker. De latere middeleeuwers gebruikten nieuwe scherpe specerijen uit het oosten en verwerkten die met suiker, wijn, azijn en verjus om hun gerechten op smaak te brengen.

Uit dit alles blijkt het belang van de teelt van druiven en de bereiding van wijn in de Middeleeuwen. Wijn was niet alleen een belangrijke drank, maar ook een essentieel ingrediënt in de keuken en zelfs aan het ziekbed. Druiven staan aan de basis van wijn en verjus, wijn weer aan de basis van azijn. Azijnmakers, verjusbereiders, wijnverkopers: al deze beroepen hadden in vroeger eeuwen dan ook nauw met elkaar te maken.

Ook nu nog kun je koken met verjus, het is op zeer beperkte schaal commercieel weer verkrijgbaar. Via het Ministerie vond ik een fantastische pagina met een recept om zelf verjus te maken en een aantal recepten waarin verjus wordt gebruikt. Wil je volgende zomer eerder van de druiven in je tuin af, of wil je je oogst bewust terugsnoeien: maak eens een portie verjus. Ik ga het volgend jaar zeker proberen.

De afbeelding toont de bereiding van verjus uit onrijpe druiven (Unreiffe Traüben) en is afkomstig uit een handschrift uit 1474: Taquinum sanitatis(Paris Bibliothèque Nationale, Ms. lat. 9333, fol. 83.)

Actie van de maand

Zou ik bijna vergeten nog even op onze unieke actie van deze maand te wijzen: de wijnen van Wine Blogging Wednesday zijn deze maand heel makkelijk via internet te bestellen. En het loopt goed, heb ik uit betrouwbare bron! Ellen en Paul maakten al een fantastische reestoofschotel, en Onno Kleyn publiceerde ook al een heerlijk recept.
Kijk verder even hier, of op Wijnerij, Wijn.blog.nl, Proost.blogo.nl of Wijnsuggestie voor meer info over Wine Blogging Wednesday oktober.

Even wat Spaanse wijngeschiedenis

De stoofpotten van Wine Blogging Wednesday oktober moeten bij ons nog heel even wachten tot dit weekend. Vandaag ondertussen even aandacht voor wat Spaanse wijngeschiedenis.

Ik vind altijd: om een wijn goed te kunnen waarderen moet je ook wat weten over zijn geschiedenis. En over de Spaanse wijnen is heel wat te vertellen. Dat wij tegenwoordig met regelmaat een Spaanse wijn op tafel kunnen zetten, is eigenlijk een ontwikkeling van de laatste dertig jaar. Velen zullen ze nog kennen: de flessen Rioja uit de jaren zeventig en tachtig, met zo'n sjiek gouden netje om de fles. Stevige wijnen, waar je van moest houden, want de vanillearoma's van de eikenhouten vaten overheersten vaak. Die Rioja's zijn de enige tafelwijnen die lange tijd vanuit Spanje geëxporteerd werden. Met tafelwijnen bedoel ik dan wijnen die aan tafel, bij de maaltijd gedronken konden worden. Dit in tegenstelling tot versterkte en zoete wijnen als sherry, malaga en muscatel. Deze wijnen zijn al sinds de Middeleeuwen een belangrijk exportproduct van Spanje en beleven op dit moment een herwaardering. Aan het begin van de twintigste eeuw waren ze hier in Nederland ook erg populair. Vooral de goedkopere soorten beleefden gouden tijden toen een groter publiek - buiten de gegoede klassen - in Nederland wijn leerde drinken, vooral als aperitief. Inmiddels zie je behalve sherry alleen nog flessen heel goedkope sangria onderin het supermarktschap en zijn malaga en muscatel voor het grote publiek 'historische' namen geworden. Voor kenners zijn er echter weer spannende initiatieven op dit gebied (zie hieronder).

Maar het waren in de 18e en 19e eeuw een aantal Spaanse aristocraten die de tafelwijnen - lees Rioja's - op de kaart hebben gezet. Zij richten zich op Bordeaux en keken er de kunst af van het maken van betere wijnen. Want tot die tijd werd wijn voornamelijk voor lokaal gebruik gemaakt. De hitte van het Spaanse binnenland verhinderde lang bewaren en transport over lange afstanden. Deze aristocraten zorgden er onder andere voor dat het vat als transportcontainer ingang vond in Spanje: tot die tijd werd meestal nog een leren zak, de bota, gebruikt. Die Spaanse belangstelling voor Bordeaux werd na 1860 nog eens geholpen door de Bordeauxse belangstelling voor Spanje. Frankrijk werd namelijk getroffen door de twee bekende plagen oidium en druifluis, en in Bordeaux had men dringend aanvulling van de wijnvoorraden nodig. Gelukkig kon Spanje die lange tijd leveren, hoewel het land ook zelf door beide druivenziektes werd getroffen.

Vanaf 1860 tot 1980 bleef Rioja dus de belangrijkste tafelwijn die Spanje exporteerde. Uiteraard werd er in het land zelf wel andere wijn gemaakt, maar die bleef bestemd voor eigen consumptie. Pas met de komst van moderne technieken als koeling van het gistingsproces kon men in het hete Spaanse binnenland gaan werken aan de uitbouw van de wijnindustrie. En dat is gebeurd, met veel succes.
Wijnmakers als Telmo Rodriquez, de maker van de Dehesa Gago, zijn bij uitstek exponent van dit nieuwe Spaanse wijnelan. Jong, hoog opgeleid, met interesse voor moderne technieken en vernieuwend. Telmo Rodriquez reist het land door en maakt wijn op diverse plaatsen. Grappig genoeg is zijn beroemdste wijn geen tafelwijn, maar juist een wijn uit de oude middeleeuwse traditie: de Mountain Wine van Malaga (ook in Nederland te koop; laatst zag ik hem bij een kaas- en delicatessenwinkel). En zo is de cirkel weer rond.

Spanje heeft een ontzettend groot arsenaal aan eigen druivenrassen, waar aan vast gehouden wordt. Internationale soorten als cabernet sauvignon en chardonnay hebben inmiddels hun weg naar het land gevonden, maar gelukkig blijven de tempranillo, de verdeljo en de vele andere - waaronder de diverse sherrydruiven - alom gebruikt. Ook de Dehesa Gago en de Bonal zijn beide gemaakt van tempranillo, overigens ook de druif waar Rioja van gemaakt wordt. De beide oktoberwijnen gemaakt van tempranillo maken dan ook op allerlei wijzen een boeiend onderdeel uit van de Spaanse wijngeschiedenis!

Uitgelezen Auslese

Als cadeautje krijgen wij regelmatig een fles wijn. De ene fles is wat beter dan de andere, maar heel slecht zijn ze gelukkig niet vaak. Topkwaliteit zit er meestal echter ook niet bij.
Daarom was het gisteren dan ook een enorme verrassing toen wij een van de buren gekregen fles Duitse Riesling Auslese openmaakten. Al na de eerste slok riepen we uit: Wauw, van wie is dit, waar komt het vandaan? Zouden de buren hier nog meer van in huis hebben? We hadden puur bij toeval een onvermoede schat in onze collectie opengetrokken.

Op het etiket troffen we de volgende informatie: Dr. Randolf Kauer, Riesling Auslese Oberdiebach Fürstenberg 2005, Mittelrhein. Mittelrhein? Bestond dat eigenlijk wel als wijngebied? We hadden er nog nooit van gehoord. Gelukkig bracht The Wine Atlas of Germany van Stuart Pigott uitkomst. Mittelrhein is een wijngebied noordelijk van de Moezel en omvat een smalle strook land langs de oevers van de Rijn, ruwweg van Bonn tot Bingen. De wereldberoemde Lorelei 'zit' midden in dit gebied, even ten noorden van het plaatsje Bacharach, waar Randolf Kauer zijn weingut heeft.

Mittelrhein blijkt inderdaad één van de minst bekend wijnregio's van Duitsland te zijn, hoewel er enkele zeer goede producenten van Riesling wonen. Die goede producenten zitten bijna allemaal in de omgeving van Bacharach, een middeleeuws stadje dat al eeuwen een grote rol speelt in het wijntransport over de Rijn. Het merendeel van de wijnboeren in de rest van het gebied echter heeft zich vooral gericht op veel en goedkoop. Zij verkopen hun druiven aan grote bedrijven die mousserende wijn maken of rechtstreeks per glas aan de toerist. Zo was het in ieder geval in 1995, ruim elf jaar geleden, aldus de gegevens uit The Wine Atlas. Ik vrees dat het anno 2006 nog niet heel veel anders is, want op Riesling en Co., enige weken geleden, was maar één producent uit de Mittelrhein aanwezig. Helaas heb ik zijn wijnen toen niet geproefd.

Dr. Randolf Kauer is volgens The Wine Atlas één van de topproducenten van de Mittelrhein. Zijn domein is vrij klein, 3.3 ha, en is voor 90% beplant met riesling. De overige 10% is spätburgunder (pinot noir). Opbrengsten op de extreem steile hellingen langs de Rijn zijn 50-60 hl per hectare voor de riesling en 40-45 hl per hectare voor de spätburgunder. Kauer is aangesloten bij Ecovin en produceert biologische wijnen (waarover later meer). Zijn wijnen zijn uitstekende representanten van wat Mittelrhein-wijnen kunnen zijn. Ze zijn mineralig, maar ook vol, complex en aromatisch, met een enorm potentieel om te rijpen.

Onze Riesling Auslese Oberdiebach Fürstenburg was eigenlijk nog een baby. Wel verrukkelijk om nu al te drinken, maar eigenlijk nog veel te jong. Als je de fles nog een fors aantal jaren laat liggen, zal zijn fantastische karakter nog meer naar boven komen. Wij dronken deze Auslese bij een appelcrumble, een supercombinatie. De wijn had slechts 10% alcohol en bevatte 87 gr. restsuiker per liter. In de neus ontdekten we fris fruit: appel en citrus. De smaak was vol maar fris, appeltjes, druiven, rijpe perziken of abrikozen. Een pittige afdronk maakte het geheel helemaal af. Volgens de website is de prijs voor een halve liter slechts € 12,50. Waarschijnlijk gaan we er wel een doosje van bestellen!

Trimbach revisited

Ed van Wijnerij zei het al: we moesten de resterende fles Trimbach Cuvée Frederic Emile 1999 maar snel drinken. En dat hebben we vanavond gedaan. Gelukkig, deze fles beviel ons wel goed, al combineerde de wijn ook niet bijzonder goed bij de zuurkool met katenspek en worst.

Bij een Italiaanse roodschimmelkaas (paesanelle) van wijnspeciaalzaak Hooft smaakte deze Riesling uit de Elzas uitstekend, bij het hoofdgerecht met zuurkool dus wat minder. Maar de wijn als geheel was goed, het fruit overheerste duidelijk de naaimachine-olie. Wat er met de fles van vorige week, bij de fazant, mis was, weet ik nog steeds niet, maar Trimbach is vanavond gerehabiliteerd!

Wijnwandeling in Twente

Het is me gelukt! Gisteren kon ik, ondanks het feit dat hij al maanden is uitverkocht, toch nog een glas bekroonde rosé van de Hof van Twente proeven. De rosé 2005 van Roelof en Ilse Visscher werd op Rosé aan Zee dit jaar uitgeroepen tot 'beste', en binnen enkele dagen waren daarna alle 1000 flessen verkocht.
En ere wie ere toekomt: deze Nederlandse rosé was inderdaad heel erg lekker. Veel lekkerder en zuiverder dan menige rosé uit welk land dan ook. Mijn notities van gisteren: diep oranjeroze kleur, fris, pittig en fruitig aroma, echt een cabernet sauvignongeur. Heerlijk fris in de mond, veel fruit, stevige afdronk.

Ik kwam op de Hof van Twente dankzij een arrangement van Els Groot Wijnwandelreizen. Els organiseerde gisteren een groepswandeling door het prachtige Twentse land rondom Delden en Bentelo, waarbij een bezoek aan de wijngaarden en de wijnmakerij van Hof van Twente het hoogtepunt vormde. Met 17 mensen vertrokken we zaterdagochtend vanaf station Delden. Na 45 minuten werden we hartelijk ontvangen in de eerste wijngaard, 't Nieuwland. Wijnboer Roelof Visscher hield een boeiende inleiding, zijn vrouw Ilse verzorgde de koffie en de thee. Het was een aparte ervaring: thee met krentenwegge in een Nederlandse wijngaard, in de regen naast de rieseldruiven (riesel is een Zwitserse kruising van de riesling). Naast de riesel stond in deze wijngaard overigens regent aangeplant.

We vervolgden onze weg naar de tweede wijngaard, gelegen langs de prachtige Hagmolenbeek. Na een werkelijk schitterende tocht van een uur of twee stond Ilse Visscher ons daar al weer op te wachten met kom heerlijke courgettesoep en nog meer wetenswaardigheden over het bedrijf. In deze wijngaard was de oogst zo goed als afgelopen - de stokken waren leeg - terwijl op 't Nieuwland nog flinke trossen hingen. We kwamen dan ook midden in de oogsttijd langs!
Na de soep arriveerden we binnen een kwartiertje op de Sueterie, de derde wijngaard en de wijnmakerij van de Hof van Twente. Hier kregen we een rondleiding door Roelof Visscher langs de gevulde tanks en de apparatuur en proefden we naast de rosé nog twee witte en een rode wijn. Een streekbuffet sloot deze zeer geslaagde wijnwandeling af.

Voor Els Groot was dit de laatste wandeling van haar seizoen. Wie graag eens een Nederlandse wijngaard onder leiding van deze deskundige vinologe bezoekt, moet helaas wachten tot volgend jaar. Maar ik kan zo'n wandeling van harte aanbevelen. Ook de buitenlandse wijnwandelreizen die Els organiseert moeten de moeite waard zijn, aldus een aantal medewandelaars gisteren.

Later deze week zal ik nog speciale aandacht geven aan het wijnmaken en de wijnen op Hof van Twente aan de hand van een aantal foto's.

Op de foto: wijngaard langs de Hagmolenbeek van Hof van Twente

Wijncursus online

Wijn is en blijft 'in'. Overal lees je erover, overal kom je wijn tegen. Bij supermarkten, kaashandels en warenhuizen. Maar naast drinken is er nog ontzettend veel meer leuks rondom wijn te doen, zeker de komende maanden. In oktober daarom op Wijnkronieken wat meer aandacht voor 'wijncultuur'.

Zo zijn er bijvoorbeeld recent weer een fors aantal boeken over wijn verschenen. Bovendien komen er nog een aantal aan. Binnenkort verschijnt op Wijnkronieken dan ook een aantal boekrecensies.

Daarnaast kun je tegenwoordig ook in Nederland wijnwandelen, wat ik morgen ga doen. Zondag volgt een verslag van deze wandeling en het bezoek aan de Hof van Twente.
Je kunt ook wijnfietsen. Recent verscheen een boekje van Petra Davids met wijnfietsroutes, waarover binnenkort meer.

Fanatici zoals ik doen verder onderzoek naar wijn en wijnhandel in vroeger eeuwen, in de archieven. Gelukkig heb ik daar binnenkort weer tijd voor. Volgende week zal er na lange tijd een aflevering van Ontkurkt verschijnen!

Heb je je met boeken, wandelen of fietsen en onderzoek nog niet genoeg ondergedompeld in wijncultuur, kun je nu zelfs online een wijncursus volgen. De Hema biedt sinds kort een aantal korte online cursussen aan via hun website. Voor slechts € 14,95 kun je een jaar doen over de 14 lessen. Op het moment is de cursus Wijn herkennen zelfs in de aanbieding en betaal je maar € 11,20! De proefles ziet er mooi verzorgd uit, de informatie is helder en duidelijk. Wel bestemd voor de beginner, maar niet kinderlijk. Ik heb die proefles eens helemaal doorgenomen, en ik was erg gecharmeerd van wat ik zag. Voor die prijs zou ik de cursus bijna zelf gaan doen... Hoewel, ik zit al genoeg achter mijn beeldscherm.

Dus voor al die beginnende wijnliefhebbers die liever niet het huis uitgaan voor wat informatie over wijn, kijk eens naar deze cursus. Hij lijkt me zeer de moeite waard.

Wine Blogging Wednesday - 5

Herfst! Afgelopen dagen sloeg de regen al lekker tegen de ramen en langzaam zakken de temperaturen. Nog even en het is weer tijd voor stoofpotten. Zelf ben ik dol op stoofpotten: lekker allerlei ingrediënten bij elkaar gooien, poosje laten sudderen, stukje brood erbij eten en terwijl je wacht alvast een glas wijn nemen. Daarom koos ik als thema voor Wine Blogging Wednesday deze maand dan ook stoofpotten. Bovendien besloten we eens wijn te halen bij een heel ander verkoopkanaal dan de supermarkt: de internetwijnhandel. Er zijn er veel van inmiddels, maar in de pers hoor je er weinig over. In reguliere wijnhandels kun je meestal wel een soort rangorde aanbrengen wat betreft de kwaliteit van hun wijnen, maar hoe zit dat bij internetwijnhandels?

Van BuyYourWine.com, een nog erg jong internetbedrijf, kozen we daarom wijnen die mijns inziens wel eens prima bij stoofpotten zouden kunnen passen: twee rode wijnen uit Spanje.



Van 'rijdend' wijnmaker Telmo Rodriquez de Dehesa Gago 2005 uit de Toro, een gebied ten noordwesten van Madrid aan de Portugese grens, prijs € 7,95. En van Bodegas Real, in Valdepenas, ten zuiden van Madrid, de Bonal Tinto 2005, prijs € 5,95.
De wijnen zijn met korting van 10% samen te bestellen bij BuyYourWine.com.

Over de wijnen de komende woensdagen meer, nu eerst nog wat informatie over de Spaanse keuken, een stoofpottenkeuken bij uitstek! De Spaanse keuken is namelijk een boerenkeuken, waarin veel gebruik gemaakt wordt van voedzame, degelijke ingrediënten. Geen rijke sauzen en verfijnde liflafjes, maar stoofpotten met vlees, vis, groenten en bonen. Aan de kust overheersen de visschotels, in het binnenland gerechten waarin worst, wild, lamsvlees en varkensvlees de hoofdrol spelen.

Volgens Joanna Simon's Wijn aan tafel. De juiste wijn bij het juiste gerecht (een fantastisch boek, uniek in zijn soort), is een klassieke combinatie cocido madrileno met een stevige rode wijn uit Toro. De cocido madrileno is een voedzame stoofpot van groenten, kikkererwten, gekookte ham, worst, merg, vlees en wild of gevogelte. Een voorbeeld van de stoofschotel vond ik hier,
wel automatisch vertaald vanuit het Spaans, dus misschien moet je voor de zekerheid ook even je Spaans oppoetsen en de Spaanse tekst checken. Een andere versie trof ik aan in een online Spaans kookboek.

Ik ben benieuwd wie als eerste een (Spaanse) stoofpot met de Dehesa Gago en de Bonal Tinto gaat combineren en erover vertelt. Je kunt reageren op Wijnkronieken, maar ook op
Wijnerij
Wijnsuggestie
Proost.blogo.nl
Ministerie van Eten en Drinken
Onno Kleyn's Culilog
Wijn.blog.nl

Elzas contra Moezel

Gisteren hielden we een klein experiment. Wat drink je bij een met paddestoelen en spek klaargemaakte fazant? Riesling natuurlijk, maar er is Riesling en Riesling. In onze kast lag nog een fles Trimbach, Cuvée Frédéric Emile 1999, die we enige jaren geleden zelf op domein gekocht hadden. Aangezien er ook nog een proeffles Riesling stond, Ansgar Clüsserath Steinreich Riesling 2005, besloten we er maar een proeverij van te maken: Elzas versus Moezel, Frankrijk tegenover Duitsland. Uitkomst: wat mij betreft Duitsland 1 - 0, voor Nico 0 - 0.

De fazant bleek na bereiding een beetje droog, met een bittertje in de smaak, typisch wild. De Trimbach bleek er absoluut niet bij te passen. We hadden eigenlijk verwacht van wel, maar deze Elzasser bleek zo atypisch en streng dat we ons zelfs wanhopig afvroegen: wat moeten we hiermee? Was deze zeven jaar oude Riesling nog in een 'slaapfase', over zijn top of gewoon niet goed? Wijnen van Trimbach staan bekend als 'Calvinistisch', streng en droog, maar zo heftig als zondagavond hadden we het nog niet meegemaakt. Ik vroeg me werkelijk af: weet ik eigenlijk wel iets van wijn? Wat moet ik nu met die Trimbach? Plezier bij de fazant gaf hij niet, maar toch is het een wijn van een topdomein. Waarbij en wanneer we de volgende fles Cuvée Frédéric Emile zullen openmaken, is ons op dit moment nog geheel duister.

De Riesling van Ansgar Clüsserath, gemaakt door dochter Eva op het familiedomein in Trittenheim aan de Moezel, gaf veel meer plezier. Uiteindelijk vonden we hem iets te lief voor bij de fazant, maar een betere partner dan de strenge Trimbach. We besloten dat als we moesten kiezen, het de Clüsserath zou moeten worden. Nico vond 'm eigenlijk te zoet, maar de Trimbach was ook hem te streng. Stiekem hadden hij eigenlijk beide wijnen willen mengen: een strenge Elzasser met een zoetere Moezelwijn, om zo de beste combinatie met het bittere en het droge van het fazantenvlees te krijgen. Aan deze ketterij hebben we ons maar niet overgegeven....

Al met al was het een vreemde ervaring: van de Elzasser Rieslings, die als zoeter dan hun Duitse tegenhangers bekend staan, kozen wij nu net de droogste, de strengste. Van de droge Moezelrieslings kozen wij er één die weliswaar een restzoetwaarde onder de toegestane 9 gram suiker per liter heeft, maar met zijn 6 gram suiker per liter en door zijn fruitigheid en 'aromatische expressie' wel zoet overkomt.

Voor de liefhebbers hieronder nog wat proefnotities.
Trimbach, Cuvée Frédéric Emile 1999: 12,5% alcohol, geur van naaimachineolie en citroen, stalig van smaak, gesloten in de afdronk, weinig plezier gevend, zeker niet te drinken op een terras.

Ansgar Clüsserath, Steinreich Riesling trocken 2005: 12% alcohol, geur van tropisch fruit en sappige appels, heel klein bittertje van grapefruit in de afdronk, veel diepgang. Geschikt als aperitief, wel nog erg jong. Interessant om deze nog minstens een jaar weg te leggen.
Wijnen van Ansgar-Clüsserath zijn in Nederland op diverse plaatsen te krijgen.