Verschenen: zesde editie van de Wijnatlas

Tijdens de voorbereidingen voor mijn vorige vinologententamen over de wijnen van de Nieuwe Wereld - waarvoor ik overigens met vlag en wimpel ben geslaagd - heb ik me suf gezocht naar een goede kaart van de Argentijnse wijngebieden. Uit ons lesboek werd ik totaal niets wijzer; volgens dat boek lag de Valle de Uco zowel ten zuiden van de stad Mendoza als in Oost-Mendoza.... Als ik toen de zesde editie van de Wijnatlas had gehad, had ik me die urendurende speurtocht kunnen besparen. Op pagina 331 tref je daar namelijk precies aan wat ik zocht: een gedetailleerde, goed verzorgde kaart van de belangrijkste wijngebieden van Argentinië.

Zelf had ik tot voor kort nog de vierde editie van dit inmiddels voor iedere wijnliefhebber verplichte naslagwerk. Daarin staat op pagina 295 alleen een klein kaartje van de wijngebieden aan beide zijden van de Andes. Argentinië wordt er als wijnland niet apart genoemd. De vierde editie is van 1994; de vijfde verscheen twee dagen na 11/9 in 2001.
Dit kleine voorbeeld geeft al een beetje aan waarom je van zo'n enorme pil als de Wijnatlas af en toe een nieuwe versie moet aanschaffen: er is de afgelopen decennia enorm veel veranderd in de wijnwereld en er zal de komende jaren nog veel meer gaan veranderen. Niet alleen komen er nog steeds nieuwe wijnlanden bij - inmiddels is bijvoorbeeld ook China opgenomen, mét een fraaie kaart van de wijnbedrijven rondom Beijing - maar in oude gebieden wil het wijnlandschap ook nog wel eens veranderen. Dit kan zijn door veranderingen van eigenaar, door nieuwe aanplant etc....

Net als bij de vijfde editie van het standaardwerk kreeg Hugh Johnson bij deze zesde editie gezelschap van Jancis Robinson als auteur. Als ik de voorwoorden goed lees, is Robinson inmiddels eigenlijk degene die de teksten - oorspronkelijk van Johnson - naloopt en redigeert, terwijl Johnson de eindredactie bewaakt. Samen hebben deze gerenommeerde Britse wijnauteurs weer een fantastisch werk afgeleverd. Het is een genot een avond door te brengen met het boek op schoot. De 400 pagina's van het lijvige werk staan vol bijzondere en mooie afbeeldingen, nieuwe wetenswaardigheden en natuurlijk de reeds geprezen en onmisbare kaarten, waar het uiteindelijk om draait in een atlas. Ik las het stukje over vinificatie, en er werden me dingen duidelijk die me eerder nog niet helemaal helder waren. Ik las met stijgende verbazing het stukje over Tsjechië, Slowakije en Slovenië en werd nieuwsgierig naar de wijnen uit dit gebied ... en zo kan ik wel door blijven gaan.

Ik kan sowieso nog uren doorgaan met voorbeelden te noemen waarom je dit boek zou moeten aanschaffen. Maar uiteindelijk komt het allemaal op hetzelfde neer: de Wijnatlas van Hugh Johnson en Jancis Robinson mag in de boekenkast van een wijnliefhebber niet ontbreken. Schaf vooral deze nieuwe, zesde, editie aan, waarin weer meer fraaie kaarten staan dan in de vorige. Voor je begrip van een wijnregio is zo'n kaart een absolute must. Ik heb gezegd!

Hugh Johnson en Jancis Robinson, Wijnatlas, Het Spectrum,
ISBN 978 90 7120686 3, prijs € 79,95

Mitra in de wijk

De Gall&Gall in mijn wijk is vervangen door een Mitra. Geen idee waarom, maar jammer vind ik het wel. Gall&Gall had een aardige collectie port bijvoorbeeld. Bij de Mitra vond ik de ports afgelopen woensdag niet heel bijzonder. Bij Gall&Gall kende ik bovendien wat wijnen waar ik in nood, als de voorraad thuis niet toereikend was, op terug kon vallen. Clos de Paulilles bijvoorbeeld, altijd goed voor een fris glas rosé of een stevige rode wijn.

Bij de Mitra zag ik gelukkig ook een paar bekende namen: Cono Sur (Chili) en Raimat (Spanje), om er maar eens twee te noemen. Vooral met de laatste ben ik blij. Nog onlangs kreeg ik een fles Tempranillo T 2004 van Raimat cadeau, die zeer goed smaakte bij de gegrilde kip van de barbecue in pittige marinade. Aanvulling kan ik nu dus in de wijk halen; toch weer mooi meegenomen....

Om verder met het assortiment kennis te maken, nam ik het relatiemagazine van de Mitra maar even mee. Ik kwam er Cuno van ’t Hoff tegen, voorheen collega-blogger, inmiddels wijnschrijver en druk bezig zijn eigen nieuwe boek te promoten (verschijnt half november). Hij schreef over de Argentijnse wijnen van het huis Callia, wijnen die we bijna twee jaar geleden al eens bespraken bij Wine Blogging Wednesday. Diverse wijnen uit Italië worden besproken, in een aardig noord-zuidartikel; we lezen over de wijnvoorkeuren van Mariëlle Bastiaansen en verder vrij veel over (bijzonder) bier, waar ik ook niet vies van ben. Een aardig blad, eigenlijk wel, maar wat veel aandacht voor BN-ers met een glas in hun hand!

Vooralsnog kan ik nog niet beoordelen of de wijk er wat wijn betreft op voor- of achteruit is gegaan. Ik zal de komende maanden af en toe eens een flesje gaan uitproberen en misschien kondig ik dat nog wel van te voren aan ook. Kunnen jullie meeproeven, een soort hernieuwde WBW maar dan anders.... Wordt vervolgd.

Nederland in zevende editie Wijnatlas?

Aan de vooravond van de Nationale Wijnweek (29 september – 5 oktober) publiceert het CBS interessante cijfers. Het aantal wijnboeren in Nederland neemt namelijk snel toe. Zo te lezen is Nederland een echt wijnland aan het worden. In 2007 verbouwden 68 bedrijven wijn, meer dan tweemaal zo veel als in 2003. Vooral in Gelderland is het aantal wijnboeren fors toegenomen. Inmiddels ligt een kwart van alle wijnbedrijven in Gelderland. Limburg volgt met 21 procent.
Het areaal wijndruiven is toegenomen van 36 ha in 2003 tot 105 ha in 2007. De grootste toename vond plaats in Gelderland (24 ha erbij) en Overijssel (18 ha). Ook in Limburg (7 ha) en Zeeland (5 ha) is de oppervlakte landbouwgrond voor de wijnteelt sinds 2003 toegenomen.

In de zesde editie van de grote Wijnatlas van Hugh Johnson en Jancis Robinson wordt Nederland niet genoemd. Alleen de wijngaarden van België zijn op een heel klein kaartje van de wijnzônes in de wereld te zien. Wel wordt in de Inleiding gemeld dat de wijnwereld zo hard veranderd is de afgelopen zes jaar, dat de noordelijkste gebieden van Duitsland steeds consistentere en betere wijn leveren. Als reden wordt de klimaatverandering genoemd.

Als ik het bovenstaande lees, gecombineerd met de lovende berichten over de recente Nederlandse wijnkeuring, waar steeds meer Nederlandse wijnen in de prijzen vallen en goede recensies krijgen, zou het wel eens kunnen zijn dat Nederland wél in de zevende editie van de Wijnatlas komt te staan. Mark my words....

(De Wijnatlas verscheen dit jaar in een zesde, weer aanzienlijk bijgewerkte én dikkere, editie. Het Spectrum publiceerde onlangs een Nederlandse vertaling, waarvan binnenkort de recensie zal volgen.)

Foto: Molen en wijngaard in Gelderland, Wijngoed Montferland

Gekookte wijn

Tijdens mijn vakantie in het zuiden van Frankrijk kocht ik een fraai boek: La table médiévale des Catalans van Eliane Thibaut-Comelade. Een serieus werk, met een beperkt aantal mooie illustraties, een historische inleiding over het middeleeuwse Catalonië, besprekingen van diverse middeleeuwse traktaten over koken en eten, een uitwerking van allerhande gebruikte ingrediënten, een typering van de keuken van Catalonië én - gelukkig ook - diverse recepten.
Opvallend aan die recepten is de indeling. Die is niet in voorgerecht, hoofdgerecht en nagerecht, zoals we tegenwoordig hanteren, maar naar smaak van het gerecht: zachtzuur, gesuikerd, gezouten, gezouten en gesuikerd! En er is ook een afdeling dranken, met diverse recepten om wijn te maken. Zo is er een recept voor 'hipocras', voor 'piment' en voor 'vi de taronja d'Arnau de Vilanova'. De intrigerendste vind ik de piment, maar daar moet ik nog wat dingen over uitzoeken. Heel leuk is ook de vin d'orange (vi de taronja) van Arnau de Vilanova, dat wat receptuur betreft nauwelijks afwijkt van het recept dat Lucette Faber eens op Foodlog gaf, en dat ik sindsdien regelmatig heb gemaakt. Haar recept kwam toen uit een 19e-eeuws Provencaals kookboek.

Voor vandaag geef ik een recept van 'vi cuit': gekookte wijn. Het recept is vooral bedoeld om verzuurde wijn weer drinkbaar te maken. Zou het ook helpen voor goedkope supermarktplonk?

Vi cuit

1 pijpje kaneel, 12 korrels zwarte peper, een bosje verse tijm en rozemarijn, de schil van een bittere sinaasappel, 2 eetlepels berghoning, 2 gedroogde vijgen, 12 rozijnen, 6 gedroogde abrikozen en 2 gedroogde pruimen

Breng 1 liter rode wijn aan de kook. Haal de pan van het vuur en meng er alle ingrediënten door. Laat gedurende 7 tot 8 uur inweken. Giet de wijn vervolgens door een zeef en serveer gekoeld.

Eliane Thibaut-Comelade, La table médiévale des Catalans, Montpellier, Les Presses du Languedoc, 2001

Wijnkronieken en de toekomst

Wijnkronieken is nu al weer zo’n vijf jaar in de lucht. Naast schrijven voor Wijnkronieken heb ik inmiddels ook andere wijnschrijf-activiteiten ontplooid, die zo af en toe doorschemeren, voor de oplettende lezer. De laatste dagen ben ik ook stevig aan het nadenken over de toekomst van Wijnkronieken. Hoe lang ga ik nog door met het beschrijven van de zoveelste proeverij, de zoveelste fraaie wijn die ik zelf geïmporteerd heb, als toch 95% van de Nederlanders hun wijn klakkeloos bij de supermarkt koopt? Voor wie schrijf ik nu eigenlijk? Een vormgever is op dit moment bezig een echt logo voor Wijnkronieken te ontwerpen, dus doorgaan wil ik eigenlijk wel. Afgeleid van dat logo hoop ik een logo en een webpagina voor mijn andere wijnschrijfactiviteiten te laten maken.
Maar altijd is daar die twijfel: zal ik juist meer gaan schrijven over wijngeschiedenis, waar mijn passie ligt, maar waar slechts een heel selecte groep in geïnteresseerd is? Of zal ik toch eens vaker een supermarktwijn onder de loep nemen?

Wat doe ik dan eigenlijk nog meer? Allereerst is daar natuurlijk Herberg De Ketel en de Kurk, mijn samenwerkingsproject met Ariane. Recent is de Herberg verhuisd van Wordpress naar Blogger. We hebben een half jaartje stil gelegen, maar inmiddels is iedereen weer van harte welkom voor lekkere recepten, heerlijke wijnen en gezellige verhalen over eten en drinken. Maar ook daar geldt: er zijn al zo ontzettend veel eet-, en kookblogs. Voegen we eigenlijk nog wat toe?

Daarnaast heb ik natuurlijk mijn artikelen over wijn in het verleden geschreven: over de geschiedenis van de Utrechtse wijnhandel Van Wageningen en de Lange en over de wijnhandel in middeleeuws Utrecht. Dat laatste artikel moet ooit nog eens leiden tot een proefschrift, hoop ik! En met vriendin Ank zijn er nog andere boekplannen, maar waar haal ik de tijd vandaag....

Voor wijnhandelaren schrijf ik op incidentele basis teksten. Bijvoorbeeld voor de website van WerkhovenHelming Wijnkopers. Roel Helming en Edwin Werkhoven hadden het frame van hun website al geruime tijd klaarstaan, maar kwamen er niet toe de wijnen te beschrijven en producentenprofielen te maken. Dat heb ik de afgelopen maanden voor ze gedaan. Dit soort activiteiten wil ik eigenlijk nog wat uitbouwen.... (pure copywriting dus).

En last but zeker not least moet je de komende Perswijn maar in de gaten houden. Als alles goed gaat, tref je er in de rubriek Ter plaatse mijn beschrijving van Celler Espelt, in de Noord-Spaanse Empordá. Maar kun je copywriting combineren met schrijven voor wijnbladen? De recente discussie op Foodlog, naar aanleiding van een case die Onno Kleyn over zichzelf presenteerde op een symposium 'Wij en de commercie', bestemd voor culinair journalisten, doet mij daar weer ernstig over nadenken...

Gisteren gedronken .... Martinelli Zinfandel 2005

Gedronken: Zinfandel Guiseppe & Luisa 2005 van Martinelli, Russian River Valley.
Gekocht: op domein, in Californië, in 2007.
Prijs: was niet goedkoop, circa $ 40 denk ik.
Proefnotitie: overrijpe frambozen en aardbeien op sap, met een flinke dosis vanille van het nieuwe hout. Alcohol zeer hoog, 16,9% bleek uiteindelijk. Bittertje in de afdronk, weinig zuren. Een echte 'nieuwewereldwijn'.
Eten erbij: de 'Andy the Gasfitter'-stoofpot van Jamie Oliver, met rundvlees, knolselderij, aardappel, wortel, kikkererwten, gepelde tomaten, rozemarijn en nog wat smaakmakers.
Hoe smaakte het: een zware wijn, die met veel water erbij en in kleine hoeveelheden tegelijk wel te drinken was. Goed gemaakt, veel fruit, maar bij het eten toch vermoeiend. Eerlijk gezegd vond ik hem lekkerder als aperitief (in plaats van een glas port), dan als begeleider van de maaltijd. Dit soort wijnen heeft mijns inziens niet de toekomst!
Waarom nu geopend: onder andere om mij te testen of ik deze wijn zou herkennen; er moet geoefend worden voor het proefexamen!! Ik dacht eerst in de richting van een Italiaanse wijn, maar wist uiteindelijk de Zinfandel toch te benoemen....

Foto: Martinelli Winery in de Russian River Valley, Californië

Huiswijn als visitekaartje

Een tijd geleden is er op een bekend Nederlands weblog over eten een discussie gevoerd over de criteria die lezers van dat weblog hanteren om een restaurant te beoordelen. Er werd van alles genoemd: goed water op tafel (liefst kosteloos), goed brood, snelle en attente bediening, goede wijnkaart en natuurlijk ook allerlei zaken die met het eten te maken hadden.
Voor liefhebbers van goede wijn is de wijnkaart vanzelfsprekend een belangrijke graadmeter. Meestal maken we een eigen keuze uit de wijnkaart, zodat we dat onderdeel van de avond in eigen hand hebben – binnen de mogelijkheden van de wijnkaart natuurlijk. Wat je echter niet in de hand hebt, is de huiswijn. En vaker dan wij prettig vinden, is de huiswijn matig. Maar er zijn ook uitzonderingen!
Ruim een week geleden waren we uitgenodigd voor een etentje in een restaurant in Utrecht dat we nog niet kenden: De Artisjok. En daar werden we verrast door een mooie witte huiswijn: een bordeaux-achtige, om precies te zijn Premières Cotes de Blaye, van het Château Haut-Grelot. Uit 2007, jong en fris, gemaakt van (niet verrassend, maar voor de volledigheid) sauvignon- en semillondruiven.
Deze wijn was een aangename verrassing als huiswijn, en wij waren dus al meteen goed in de stemming, onder het motto 'een goed begin is het halve werk'. Later bleek de Haut-Grelot ook een prima begeleider bij enkele voorgerechten en een hoofdgerecht met vis.
Omdat het eten ook goed in de smaak viel, houden we De Artisjok in gedachten voor een volgend etentje. En de witte Château Haut-Grelot 2007 willen we hier dus onder de aandacht brengen.
Château Haut-Grelot heeft 58 hectare wijngaard, waar met de hand wordt geoogst, en maakt naast deze smakelijke witte wijn ook enkele rode wijnen en een rosé.