And the winner is....

'Branding', merknamen de wereld in krijgen: dat is de strijd die momenteel blijkbaar op leven en dood gevoerd wordt in wijnland. In de afgelopen weken werden opnieuw - na die van Rosemount en Jacob's Creek - twee dozen met wijn van grote firma's bij mij thuis bezorgd. Ditmaal vroegen het Franse Groupe Castel en het Australische Lindemans om mijn aandacht. Opvallend is het verschil in aanpak tussen beide bedrijven: Castel presenteert zich zeer nadrukkelijk als familiebedrijf en wil aansluiten bij een bepaald 'huiselijk' gevoel van de consument. Van Lindemans krijg ik een 'persoonlijke' brief van wijnmaker Marie Clay om mij kennis te laten maken met de kwaliteit van Lindemans.

In beide dozen zat een wijn exclusief gemaakt van merlot, dus wat was nu leuker dan om die wijnen met een paar mensen naast elkaar te zetten en te proeven? Voor mezelf had ik het nog iets moeilijker gemaakt: ik liet me de wijnen blind inschenken, om te kijken of ik de 'Europese' wijn eruit kon halen. Dat laatste was lastiger dan ik dacht, omdat ik toch vooroordelen bleek te hebben!

Het ging om de Lindemans Reserve Limestone Coast Merlot 2005 en de Merlot 2006, Vin de Pays d'Oc van Castel. Eerlijk gezegd had ik me erop voorbereid de 'nieuwwereldse' wijn beter te vinden, lekkerder ook. Ik verwachtte daar meer fruit en grotere drinkbaarheid. Maar het bleek anders te lopen.
Beide wijnen zijn mooi robijnrood van kleur en hebben min of meer hetzelfde alcoholpercentage (13% voor de Fransman, 13.5% voor de Australiër). Beide roken naar vanille (ergens is er dus hout aan te pas gekomen; voor de Australiër staat er letterlijk in de toegezonden informatie 'Parcels of this wine were matured with American oak'. Niets over 'in vaten' dus....) en naar rijp rood fruit. Al snel bleek echter dat de fruitige aroma's van de Australiër maar oppervlakkige schijn waren en al na enkele minuten verdwenen. Beide wijnen zijn duidelijk gemaakt in een stijl speciaal gericht op makkelijke drinkbaarheid; er was weinig spannends aan te ontdekken. Bovendien zijn de wijnen echt bedoeld om te drinken op de dag dat ze uit de supermarkt gehaald worden. Toch waren er ook verschillen: de Lindemans werd door alle vier de proevers als tamelijk eendimensionaal en saai ervaren, terwijl de Franse wijn meer enthousiasme opriep. Bovendien smaakte de Franse Merlot een dag later nog steeds aangenaam, terwijl de Lindemans als kookwijn gebruikt gaat worden.
De Castel is echt een 'boekenwijn', bedoeld om gedachteloos op de bank bij een spannend boek te drinken, aldus één van de aanwezigen, maar wel aangenaam gedachteloos.

Kortom: het Franse fruit uit de Languedoc wint het in dit geval van het Australische!
Tel daar nog maar bij op dat de Lindemans € 7,99 bij AH kost en de Castel slechts € 4,49, ook bij AH. Die Castel is zijn geld zeker waard, de Lindemans zeker niet. Of ik echter voor de Castel € 7,99 had willen betalen, dat is vrees ik weer een brug te ver. Daarvoor koop ik dan weer liever de Chakana Wiphala van een paar dagen geleden.

Ik geef de Castel een categorie 2: blij als ik dit op een feestje krijg, en de Lindemans een 3: nee, dank je, niet voor herhaling vatbaar.

Wijnfilm: A Good Year

Gisterenavond bij de videotheek had ik zin in iets luchtigs. Het werd A Good Year, over wijn, liefde en passie.... Vaag herinnerde ik me dat deze film van Ridley Scott en met Russell Crowe in de hoofdrol zwaar afgekraakt was, maar ach, de hoes van de dvd zag er zonnig en ontspannen uit, dus ik probeerde het gewoon....

En hoewel de recensent op Decanter volkomen gelijk had: slechte plot, onuitgewerkte détails (waarom roepen ze toch telkens 'lavendel' als er schorpioenen in de kamer lopen?) en vreselijke oneliners, hebben we toch genoten. Mijn dochter wil nu echt een château in de Provence kopen, en zelf zie ik het ook wel voor me: 's morgens wakker worden met uitzicht op je eigen rijen wijnranken, croissantjes op het terras, 's avonds afdalen in je eigen wijnkelder om in een vergeten hoekje een topwijn te ontdekken.

A Good Year is de verfilming van een roman door Peter Mayle, die eerder zijn eigen ervaringen in de Provence beschreef in A Year in Provence. Het verhaaltje is flinterdun, maar wel ontspannend. De Londense aandelenhandelaar Max Skinner erft van zijn oom Henry een 18e-eeuws château met wijngaard. Max heeft zijn oom al jaren niet meer bezocht, maar reist vanwege de erfenis even snel tussen het dealen door af naar het zuiden van Frankrijk. Hij is van plan zijn erfenis zo snel mogelijk te verkopen. Tijdens zijn afwezigheid gebeuren er in Londen echter minder prettige dingen met zijn baan, en Max besluit nog maar een paar dagen in de Provence te blijven. Hij wordt verliefd op een Franse bistro-eigenaresse, knapt het huis weer op, en krijgt te maken met een onwettige, tot dan toe totaal onbekende dochter van oom Henry. Bovendien is er nog het raadsel van de slechte wijn van het kasteel, terwijl er in de kelder ook flessen blijken te liggen van een mysterieuze garage-wijn Le Coin Perdu. Deze wijn is in de wereld erg bekend en gewild, is onbetaalbaar en niemand weet waar hij gemaakt wordt. Jammer genoeg wordt dit laatste plotelement veel te weinig uitgewerkt, de kijker blijft aan het eind van de film met heel wat vragen zitten.
Maar uiteraard overwint de liefde, blijft Max in Frankrijk en komt het goed met de dochter (die in Napa al ervaring met wijnmaken opgedaan blijkt te hebben). Dat er nog een aantal totaal onbegrijpelijke slotbeelden in Londen volgen, ach, dat nemen we op de koop toe.
Voor zo'n avond dat je even helemaal niet wilt nadenken: huur A Good Year en trek er een lekkere fles bij open!

Chakana Wiphala: een aardige charitywijn

Chakana Wiphala: het is niet een term die makkelijk van de tong rolt, eerlijk gezegd. Maar gelukkig rolt een glas Chakana Wiphala wel vrij makkelijk over de tong, bij een pizza bijvoorbeeld.
Onlangs startte Les Genereux met de verkoop van een bijzondere rode wijn, afkomstig uit Argentinië. Van elk fles die van deze wijn verkocht wordt, gaat 1 Amerikaanse dollar naar ontwikkelingsprojecten in Bolivia. In Nederland kost de wijn € 7,95. Het initiatief om deze wijn op de markt te brengen is van de Nederlandse Stichting Chakana en de Argentijnse wijnproducent en naamgenoot Chakana Wines.
Stichting Chakana is een vijf jaar jonge ontwikkelingsorganisatie die zich richt op de inheemse bevolking van Bolivia: de Aymara hooglandindianen. Met gerichte projecten als de bouw van groentekassen en de aanleg van irrigatiekanalen, zorgt Stichting Chakana dat de hooglandindianen kunnen blijven overleven op hun geboortegrond in het Boliviaanse deel van het Andesgebergte. Stichting Chakana wordt vrijwel geheel gerund door vrijwilligers, allen professionals uit politiek, ontwikkelingssector en bedrijfsleven.
Chakana Wines is een wijnproducent die zijn domein heeft op de uitlopers van de Argentijnse Andes bij Mendoza. Chakana Wines produceerde afgelopen jaren diverse prijswinnende wijnen. Zo won de Chakana Malbec Reserve 2005 een gouden medaille in de International Wine Challenge 2007.

Is deze sympathieke charitywijn nu ook een prettig drinkbare wijn? Het feit dat zo'n wijn voor het goede doel wordt aangeboden, zegt natuurlijk nog niets over de kwaliteit van de wijn.
Allereerst valt op dat de wijn erg jong is: uit 2007! Nu is dat gelukkig nog niet zo jong als een primeurwijn, aangezien de oogst in Argentinië - op het zuidelijk halfrond dus - plaatsvindt in wat voor ons het voorjaar is. De wijn is dus zo'n half jaar oud.
In de geur en de smaak komt dat jonge karakter wel sterk tot uitdrukking. Je ruikt heel sterk de jonge peperige syrah waar de Chakana Wiphala deels van gemaakt is. De andere druivensoort die gebruikt is, is de malbec. De beide druivensoorten leveren een diep donkerrode wijn op, met veel aardse tonen in de neus, en in dit geval helaas erg weinig fruit. (Hoewel Harold Hamersma en Pieter Nijdam dat niet met mij eens zijn. Hamersma ontdekt rood fruit, Nijdam zwart fruit, ikzelf dus weinig fruit. Proefnotities schrijven blijft een subjectieve bezigheid ;-) )
De wijn is verder tamelijk vol, heeft een ronde afdronk, niet al te hoge zuren en combineert zoals gezegd goed bij een simpele pizza, zoals ik vrijdagavond uitprobeerde, of een pastagerecht. Mogelijk dat ook hij ook bij de barbecue wel lekker weg drinkt.

Kwalitatief is er wat mij betreft niet zo veel op aan te merken, maar ik vind hem wat enkelvoudig en niet zo spannend. Wij geven hem op Wijnkronieken een categorie 2: Redelijke wijn, blij als ik dit op een feestje krijg. Voor € 7,95 kan ik echter andere wijnen krijgen die meer mijn smaak zijn en waar ik meer plezier aan beleef.
Het lijkt me overigens wel de ultieme kerstpakkettenwijn; het goede doel wordt gesteund en de wijn stijgt daarbij meters uit boven het gemiddelde flesje dat rond 25 december in een houten kistje op vele Nederlandse bureaus verschijnt...

Silver Burgundy - Wine Blogging Wednesday#39

De pen is weer doorgegeven onder wijnbloggers: Brooklynguy mocht deze maand het 39ste thema voor Wine Blogging Wednesday kiezen. Het is bourgogne geworden, maar dan niet die van de Côte d'Or of Côte de Beaune, maar van de 'zilveren' - zoals Brooklynguy het noemt - gebieden daaronder, de Côte Chalonnaise en de Mâconnais. Uit deze gebieden komen wijnen die de kwaliteit van de 'echte' bourgognes kunnen evenaren, maar waar je stukken minder voor betaalt.
Opnieuw een thema naar mijn hart! Tijdens een vakantie met het gezin leerde ik het gebied kennen, en uiteraard brachten we er wijn uit mee. Via onze wijnhandelaar kennen we er ook een aantal goede producenten; Wijnkronieken doet dus weer mee. Rond 14 november a.s. zal ik verslag doen van een wijn uit een van de beide gebieden.

Proeven, proeven en nog eens proeven

Proeven, proeven en nog eens proeven. Het begint al gewoon te worden: maandag proefdag. Voor de opleiding tot vinoloog van de Wijnacademie gaan we 18 maandagen naar school, om de andere week. De week dat we geen les hebben, proeven we in kleine groepjes bij mensen thuis of op het werk. Diverse woonkamers worden proeflokaal, hoewel we ook af en toe 'echte' proeflokalen bezoeken. Afgelopen maandag 22 oktober stond er voor ons proefgroepje een selectie wijnen uit de Jura, Savoie en de Rhône klaar bij Paul. Paul heeft een wijnhandel in Utrecht, Wijn op maat, waar hij voornamelijk zelf geïmporteerde wijn verkoopt. Achter zijn winkel heeft hij een ruimte waar met een klein groepje geproefd kan worden.

Inmiddels hebben we met ons proefgroepje een goede aanpak voor de proefsessies gevonden: één van ons verzorgt alle wijnen voor een bepaalde proefdag, waarbij we de lessen van de opleiding op de voet volgen. Als er bijvoorbeeld Bordeaux of Italië aan de beurt is in de lessen, proeven wij dus de week erna ook wijnen uit Bordeaux of Italië.

Paul had een zeer interessante selectie op tafel gezet, voor een groot deel wijnen die je zelden of nooit ergens geschonken krijgt. Ik noem er maar een paar: Rousette 2005, AOC Seyssel, Taconnière; Chardonnay 2004, AOC Arbois, La Cave de la Reine Jeanne; Côtes du Jura 2004, van 50% chardonnay en 50% savagnin, Les Chais des Vieux Bourg; Poulsard, Côtes du Jura, Les Chais des Vieux Bourg; Pinot Noir 2004, Côtes du Jura, Les Chais des Vieux Bourg.
Na deze bijzondere wijnen uit het noordoosten van Frankrijk waren wat zuidelijker streken aan de beurt: Vin de Pays de Côte de l'Ardeche, Côtes du Rhône Villages Vinsobres, Lirac, Côteaux de Tricastin, Clairette de Die, witte Côtes du Rhône, St. Joseph en nog diverse andere. Als afsluiter was er een Hermitage 2003 van Bernard Faurié, absoluut de 'grootste' wijn op de tafel die maandagmiddag.

Wat heb ik deze middag weer geleerd? In ieder geval hoe viogniers ruiken en proeven (bloemig, vol, heel anders dan anders, geparfumeerd, naar zeep). Verder het verschil tussen een wijn van syrah en één van grenache. Bij de syrah's spoot de peper meestal het glas uit, bij de grenache rook je meer rood fruit. Hoewel.... bij de laatste wijn, de Hermitage, was ik er 100% van overtuigd dat het een Chateauneuf-du-Pape zou zijn, ik herkende duidelijk de grenache.....dacht ik. Wat een schrik toen het een wijn van 100% syrah bleek te zijn! Als enige vergoelijking kan ik opmerken dat de wijn uit 2003 was, een tamelijk a-typisch jaar vanwege de hete zomer. Maar ik vrees toch dat ik nog meer moet oefenen, oefenen, oefenen.....

Weekendtip: Belgische wijn proeven

Komende zaterdag 27 oktober kun je in het schitterende middeleeuwse kasteel van Horst - net even ten noorden van Leuven - terecht voor een proeverij van de beste wijnen uit België. Op de Belgian Wines Fair laten diverse kwaliteitsbedrijven hun producten proeven: Wijnkasteel Genoels Elderen; Les Vins de Roisin; Kluisberg; Domaine du Chenoy; Clos des Agaises; Pietershof; Lindener; Chardonnay Meerdael; Clos d'Opleeuw; Schorpion en Elzenbosch. De toegang bedraagt slechts 5 euro inclusief een proefglas. Het initiatief voor deze grote proeverij is afkomstig van de jonge sommelier Vincent De Coninck.
Als je toch naar België afreist, maak er dan een leuk dagje van! Het kasteel van Horst is al een bezoek waard en je kunt er prachtig wandelen, zelfs langs wijngaarden. In de buurt, in Wezemaal, is het bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn gevestigd.
Helaas kan ik zelf niet gaan dit weekend, dus een verslagje zal ik niet kunnen leveren. Maar ik hoor hier graag ervaringen van wijnliefhebbers die wel naar Horst geweest zijn. En hopelijk komt er volgend jaar weer zo'n mooie proeverij.

Utrechtse wijnreclame

Maanden geleden heb ik het al beloofd: een foto van de oude reclame van wijnhandel van Vreeswijk. Eindelijk kwam ik er gisteren toe de foto te maken, na een prachtige wandeling langs de Utrechtse singels. De reclame is aangebracht op een huis aan de Jutphaseweg en wil blijkbaar de aandacht vestigen op het verkooppunt van M. de Klaver aan deze (voormalige) doorgangsroute van Utrecht naar Jutphaas. Wijnhandel M.A. Vreeswijk was gevestigd aan de Oudegracht, aan de noordelijke kant van de oude binnenstad. In het telefoonboek van 1915 stond genoteerd Vreeswijk, M.A., In wijnen en gedist., Oudegracht Weerdzijde 160. Oudegracht 160 is sinds 1917 Oudegracht 21. Dit is in de buurt van de Zandbrug, de laatste brug over de Oudegracht voordat deze definitief het oude centrum in noordelijke richting verlaat. Al in 1904 bevond de firma Vreeswijk zich op deze plek; in Het Utrechts Archief wordt een foto bewaard van fotograaf en tekenaar Joh. A. Moesman waarop de wijnkelder van Vreeswijk duidelijk te zien is.
Wie meer informatie over de firma heeft, mail me of geef een reactie!

Qool - het vervolg

Heb je er deze zomer eigenlijk nog wel eens aan gedacht? Of heb je een fles in huis gehaald, van de Qool-wines van Ilja Gort? We hoorden er enige tijd niets meer van, maar er blijken interessante ontwikkelingen te zijn! Kijk even op Foodlog, en lees wat Dick Veerman in Zuid-Frankrijk heeft ontdekt.

Dag 4 - Versterkt, zoet, Rhône, Jura en Savoie

De vierde dag van de vinologenopleiding, maandag 15 oktober 2007, wordt een heftige. Vandaag staan namelijk zoete en versterkte wijnen op het programma: sherry, port, madera, vin doux naturel etc....

Enigszins overmoedig begin ik aan deze les. Ik heb in mijn leven al heel wat versterkte en zoete wijnen gedronken, en voor een goede wijn met botrytis (edele rotting) mogen ze me altijd wakker maken. Dat rijtje van vanmorgen zal ik ook wel herkennen, bedenk ik me van te voren.
Maar ik ga toch stevig de mist in: de sherry, de Muscat de Rivesaltes, de Banyuls, ruby port en de Sauternes haal ik er wel uit. Maar uitgerekend met de versterkte wijnen die ik het meeste drink en waar ik dol op ben, zit ik helemaal fout. De oloroso-sherry, zoet en donkerbruin, zie ik aan voor een madera, en dat terwijl ik nog niet zo lang geleden de East India Solera van Lustau heb genoten én beschreven. Ik had beter moeten weten! Op mijn vraag waarin deze zoete oloroso-sherry nu verschilde van een goede madera, type Bual, antwoordde Robert Handjes: in de zuurgraad. Madera's hebben een veel hogere zuurgraad dan oloroso-sherry's en zouden daaraan goed te herkennen moeten zijn. De kleur is in ieder geval geen betrouwbare factor: de donkerbruine oloroso-sherry van Gonzalez Byas had echt een Henriques & Henriques Bual kunnen zijn, een type madera dat wij zo'n een à twee keer per jaar drinken.

Erger vond ik dat ik de tawny-port er niet uithaalde. Ben ik nu zo verwend met de Churchill-ports dat ik deze 10 jaar oude Taylor's er niet uit haalde? Ik zag hem aan voor een wijn die ik helemaal niet ken, de Muscat de Setubal. Dat komt ervan als je onder het proeven de wijnbeschrijvingen zit te lezen en niet op je zintuigen afgaat. Een Muscat de Setubal is namelijk veel zoeter dan een tawny en heeft een minder hoog alcoholgehalte.
Hetzelfde gebeurde met de 10 jaar oude madera van Kopke: ik zie hem aan voor een sherry, maar het blijkt een madera van het druivenras tinta negra mole. Ook hier ben ik blijkbaar verwend, met madera's van Henriques & Henriques van meer edele druivenrassen als sercial, verdelho, bual en malvasia.

In de lunchpauze krijgen we voor het eerst ons voltallige proefgroepje bij elkaar. We maken afspraken voor de toekomst; op maandag 22 oktober zullen we elkaar weer treffen voor het proeven van allerhande wijnen uit de Rhône, de Jura en/of de Savoie.

's Middags wacht ons een 'dramatische' presentatie van deze wijnen, uit de mond van Verbunt-directeur Peter van Houtert. Met veel gevoel voor theater en passie worden ons wijnen uit Château Chalon (vin jaune uit de Jura), Châteauneuf du Pape, Gigondas en diverse andere gebieden in het uitgestrekte gebied rondom de monding van de Rhône gepresenteerd. Vooral de wijnen uit de onbekende 'satellieten' maken veel indruk op mij: we proeven een Côtes du Ventoux van Domaine Marotte, een Costières de Nimes van Château de Nages en een Côtes de Lubéron van Château Val Joannis. Stuk voor stuk prachtige representanten van een nieuwe 'school' in de Rhône, wijnmakers die hun eigen weg gaan en daarmee grote successen boeken. De prijs-kwaliteitverhouding van deze wijnen is heel erg goed, en net als Peter van Houtert kan ik ze van harte aanbevelen.

De middag zat verder vol prachtige oneliners, uitspraken als 'Het oog drinkt voor 40%', waarmee bedoeld wordt dat de fles en het etiket een hele grote rol spelen bij het aankoopbeleid van de consument. Die consument van nu interesseert het namelijk helemaal niet meer waar zijn of haar wijn vandaan komt. Men staat overal voor open en wil gewoon een lekker glas wijn, dat breed inzetbaar is. En of dat nu uit Argentinië, Australië of Frankrijk komt, dat maakt allemaal helemaal niet meer uit, aldus Van Houtert.
Net als vele anderen in wijnland ziet Van Houtert voor Frankrijk op dit moment ook weer een kentering: de overproductie wordt aangepakt, een nieuwe generatie neemt het over van de traditionelere garde, coöperaties worden verlaten en AOC-regels staan bloot aan felle kritiek. Mensen als Marcel Deiss maken zich sterk voor de bijzondere wijnstijlen van de Jura: 'Als we de vin jaune [een oxidatieve wijn die zijn bijzondere smaak krijgt door een schimmel vergelijkbaar met de flor uit de sherry] niet meer kennen, dan raken we iets kwijt. Als je toestaat dat dit soort wijnen door gebrek aan consumptie verdwijnt, dan heb je niets in het wijnvak te zoeken', is één van zijn uitspraken.'
We krijgen ook veel cijfers en weetjes voorgeschoteld. De liefhebber kan hiervoor ook terecht op de website van de Rhône-wijnen, want als er één ding is dat ze in het gebied hebben begrepen, dan is het promotie en marketing. Denk maar aan de slogan 'Drink rood, drink Rhône', ook bij ons wel bekend van muppies en reclames in tijdschriften.

We sloten de dag af met twee grote namen: een 2003 Côte-Rôtie, Côte Brune et Blonde van Guigal en een 2001 Châteauneuf-du-Pape van Château de Beaucastel. Bij deze wijnen ervoer ik dat wijnwaardering toch iets heel persoonlijks blijft: het mogen dan grote wijnen zijn, mij deden ze niets! Ik zeg er geen nee tegen bij een lekkere maaltijd, maar het is blijkbaar niet de stijl waar ik warm voor loop. Eerlijk gezegd beleefde ik meer genoegen aan de eerder op de middag geproefde 'mindere' en onbekendere appellations dan aan deze topwijnen. Daarmee is niet gezegd dat het geen goede wijnen zijn - want dat zijn het zeker - maar over smaak valt nu eenmaal niet te twisten.

Vanmiddag, maandag 22 oktober, zijn we in het proefgroepje aan de slag gegaan met meer Rhônewijnen en hele interessante en onbekende wijnen uit de Jura en de Savoie. Ik zal er later deze week apart verslag van doen.

Italiaanse geneugten

Als ik vertel dat proeven hard werken is, word ik regelmatig meewarig aangekeken. 'Meid, stel je niet aan: lekker wijn drinken is toch geen werk, dat is lol!' Maar ga maar eens serieus op een middag 49 wijnen beoordelen en je piept wel anders. Bovendien is wijn proeven achter een rustige tafel tijdens de vinologenopleiding ook nog eens heel anders dan op een zonnige zondagmiddag, staand in een volle ruimte, met in je ene hand een glas, in de andere een pen, en nergens ruimte om je vel met notities te laten. Tel daar nog bij een tasje met camera en papieren (op je rug) en zie dan maar eens te proeven zoals je dat op de opleiding geleerd is!

Vorige week zondag bezochten Nico en ik een proeverij van Margaret Wines, aangesloten bij Les Genereux. Hans Janssen had als thema Italië gekozen, en Italiaanse wijnen hebben we geproefd!! Beneden in de winkel 25 Noord-Italiaanse, op de eerste verdieping 24 Zuid-Italiaanse kanjers.
Mijn interesse dit keer was speciaal de witte wijnen, aangezien we voldoende rood in huis hebben. En gelukkig werden we op onze wenken bediend: er stond een prachtige selectie witte wijnen, hoewel we uiteindelijk toch ook voor een paar rode exemplaren gevallen zijn.
Ik ga jullie niet vermoeien met alle proefnotities van die middag, maar zal er een aantal uitlichten. De toppers onder de witte wijnen waren voor ons de wijnen van Azienda Agricola Monte del Frá en de Vernaccia di San Gimignano's van Panizzi.
De 'wijnboerderij' Monte del Frá ligt in het gebied Custoza, aan de oostkant van het Gardameer, 15 km van het centrum van Verona. Het bedrijf werd in 1958 door de broers Eligio en Claudio Bonomo opgericht en omvat tegenwoordig zo'n 100 ha. Vooral de Cà del Magro 2006 beviel ons uitstekend. Hij is gemaakt van 50% garganega en 50% andere druiven in min of meer gelijke hoeveelheden, waaronder trebbiano toscano, cortese (fernanda), chardonnay, riesling en sauvignon blanc. De gisting en rijping van de verschillende druivenrassen is niet gelijk: chardonnay, riesling en sauvignon gisten en rijpen in kleine Franse vaten, de andere druivenrassen krijgen een gisting met temperatuurcontrole in roestvrijstaal. Zodra al deze basiswijnen uitgerijpt zijn, wordt een blend gemaakt.
De neus van de Cà del Magro is mineralig en je ruikt iets van citrusfruit, de kleur is bleekgeel (als veel Italiaanse witte wijnen) en de smaak is vol, maar ook fris en fruitig. Het leek ons een uitstekende wijn bij pastagerechten met kaas en artisjok, wat we binnenkort gaan uitproberen.

Beter nog bij datzelfde pastagerecht leek ons de Vernaccia di San Gimignano 2006 van Azienda Agricola Panizzi. Ook deze wijn had een mineralige neus, was bleekgeel van kleur en vol van smaak, maar had bovendien een bepaalde strakheid die we in gedachten goed vonden combineren met kaas en artisjok. Het karakteristieke Italiaanse bittertje ontbrak ook hier niet. De Vernaccia-wijnen kunnen laf en simpel zijn, hoewel het gebied toch de DOCG-status heeft. Bij deze Vernaccia was dit echter absoluut niet het geval! Deze wijn heeft geen hout gezien en rijpte vijf maanden op zijn gist in roestvrijstalen tanks.

Na al dit heerlijke wits bleek er bij de rode-wijnenronde ook nog een leuke verrassing: wij waren erg onder de indruk van de wijnen van het bedrijf Stefano Accordini. Het bedrijf ligt in de Veneto in Noord-Italië en maakt vooral Valpolicella's, in alle soorten: gewone Classico, Amarone en Recioto. We kochten twee van deze roden: de Passo 2004, een mix van traditionele druiven en cabernet sauvignon en merlot, waardoor deze wijn als een IGT, het Italiaanse equivalent van de Vin de Pays) op de markt gebracht wordt; en de Amarone della Valpolicella Classico 2004.
Net als voor Amarone hebben de druiven van de Passo een drogingproces na het plukken achter de rug. De druiven werden met de hand geoogst in de eerste week van oktober 2004 en daarna op een zolder veertig dagen lang gedroogd aan de lucht. Daarbij gaat tot een kwart van het oorspronkelijke gewicht (vocht) verloren en drogen de druiven iets in. Daardoor neemt het percentage suikers ten opzichte van het vocht toe, en kan een hoger alcoholpercentage en een hoger percentage restzoet bereikt worden bij de vinificatie. De Passo heeft dan ook nog 8 gram suiker per liter restzoet bij een alcoholpercentage van 14,6%.
Voor de Amarone werden de druiven al eind september 2004 geoogst, waarna ze 120 dagen hebben liggen drogen! Pas in de eerste weken van januari 2005 is er geperst. Deze wijn heeft dan ook een alcoholpercentage van 15,5% en een restsuikergehalte van 9 gram per liter. Deze wijn gaat onze wijnkast in, om er hopelijk pas over een jaar of tien uit te komen. Maar dikke kans dat we zo lang niet kunnen wachten.

Al met al was deze middag een uitstekende en langverwachte serieuze kennismaking met Italiaanse wijnen. Heel langzaam gaat het wijnland Italië nu iets voor me leven, en ik wil er absoluut nog verder kennis mee maken!

Week van de Wijngeschiedenis - 5 Vieilles Vignes

Of het precieze deze zinfandelstruik is die 105 jaar oud is, durf ik niet te zeggen. Maar ze moeten er wel staan bij Ridge in Lytton Springs, en er wordt prachtige wijn van gemaakt. Oud is deze eerwaarde stok zeker. De oudste zinfandels van Ridgde zijn geplant in 1902 op land afkomstig van de erfenis van Captain W.H. Litton, bezittingen die later Lytton Springs werden genoemd. Lytton Springs ligt net even ten noorden van Healdsburg, in de Dry Creek Valley, Sonoma County, Californië. De druivenstok heeft diverse eigenaren en de Drooglegging overleefd en staat nu naast het hypermoderne gebouw van Ridge Lytton Springs. Het bedrijf bezit meer wijngaarden ten zuiden van San Francisco, in Monte Bello. De Ridge Monte Bello Cabernet Sauvignon 1971 eindigde als twee Californische wijn op een vijfde plaats in de bekende Paris Tasting van 1976.

In Frankrijk noemen ze dergelijke oude stokken vieilles vignes en je kunt die term ook op etiketten tegenkomen. Meestal gaat het om stokken die 30-60 jaar oud zijn, hoewel de term niet beschermd is. Vieilles vignes kan dus helaas ook staan voor stokken die maar 10-20 jaar oud zijn. Stokken die meer dan 100 jaar oud zijn, zijn echt een hele bijzonderheid. Wijn gemaakt van de druiven van dergelijke oude stokken heeft meestal een grote concentratie.
De oudste nog 'in leven' zijnde en vruchtdragende wijnstok staat overigens in Zuid-Tirol en is 350 jaar oud!

Too late: Wine Blogging Wednesday#38

Alas, Wine Blogging Wednesday # 38 was last week! We had the dates wrong and now are too late for Catavino to include our posting in the round-up. But we did try two Portuguese table wines last Sunday, and we don't want to withhold you the results.
My husband cooked a nice Jamie Oliver stew, the one for Andy the gasfitter (from Jamie's Dinners), to go with a wine from the Alentejo and a wine from the Douro. The Alentejo wine, Dignitas Reserva 2001 is made by a Dutchman who lives in Portugal, Herman van Beuningen. The Douro one is one of our favourites: Meio Queijo 2004 from Johnny Graham's Churchill Graham Company.

Both wines combined rather well with the stew (veal, carrots, chick peas, tomatoes, potatos), but the Meio Queijo was the more lively one. The wine livened up the stew very well. A short tasting note for the Meio Queijo 2004: ruby red colour, young and creamy in the nose, vanilla, lots of red fruit, a simple but pleasant wine for stews and other rustic cooking.
The Dignitas 2001 was a more 'dignified' wine. The age difference was also noticeable. This wine did not combine as well as the first one with the simple stew; it is more a good wine for sipping by the fire.

Johnny Graham's red Douro table wines have a special meaning to us. A couple of years ago, in May 2003, our family of four spent a spring holiday in the Douro region. Since our regular wine merchant is the exclusive importer in the Netherlands for Churchill port wines, and since those are our favorite and we met Johnny Graham at a tasting, we very much wanted to pay a visit to the Churchill lodge in Villa Nova da Gaia. We had an invitation from Johnny Graham to call him when we were in the neighbourhood, so that is what we did.
Arriving at the lodge, the kids were parked in the office of a secretary with comic books, paper and crayons, and we received the grand tour. The highlight of the tour was a tasting in the blending room, with magnificent views over the river Douro and the city of Oporto. We tasted single quinta ports that were not yet on the market and a table wine that was going to be released later that year! It was not the first year Churchill made table wines, but we still thought of it as a great privilege. We have cherished the memory of that visit ever since and have drunk the Churchill Estates red table wines several times after.

At that time the Meio Queijo was not yet in existence. A year or so later, at a tasting, our wine merchant introduced a second table wine from the company, called Vinha do Meio Queijo. It was developed especially for the Dutch market. Since Johnny Graham is a great lover of Dutch cheese, he had given the new wine an appropriate name: meio queijo translates as half a cheese! The Meio Queijo is a simpler wine than the Churchill Estates, but also very good and very much a wine for every day. And compared to the price of a lot of non-European red wines, the Meio Queijo with its € 5,75 holds up very well. We prefer this one to wines from further afield (Australia, South Africa). Furthermore, they have that extra meaning to us that makes wine so special: they have a history with the maker ánd in our family now!

Week van de Wijngeschiedenis - 4 Flessen wijn

Een fles wijn kopen en de fles na consumptie van de wijn in de glasbak gooien is nog helemaal niet zo'n oude 'gewoonte'. Voor de Wereldoorlogen werd wijn ook al aan de consument geleverd in een glazen fles, maar die flessen hadden statiegeld en konden bij de wijnhandelaar ingeleverd worden om daarna opnieuw gebruikt te worden. Bij de wijnhandelaar lag de wijn in vaten te rijpen en te wachten op botteling door die wijnhandelaar zelf. De wijnhandelaar kreeg zijn wijn van de producenten of importeurs aangeleverd in houten vaten; botteling op chateau en verscheping van flessen gebeurde eigenlijk pas massaal vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw.
Het was baron Philippe de Rothschild die in 1924 als eerste wijnproducent in de Bordeaux zijn wijnen zelf ging bottelen. Vanaf dat jaar komt dan ook de term mise en bouteilles au château op. Toch is de eigenaar van Mouton-Rothschild niet de eerste wijnmaker van Frankrijk die zijn wijnen bottelde. Al in 1784 werden de wijnen van het bekende Chateau la Nerthe (Chateauneuf-du-Pape) in flessen op de markt gebracht. In de achttiende eeuw hadden de Rhône-wijnen van dit chateau een grote naam en werden geëxporteerd naar Duitsland, Engeland, Italië, Spanje en ook Boston, waar op dat moment druk werd gewerkt aan de Verenigde Staten van Amerika. De eigenaar van La Nerthe, de markies de Tulle de Villefranche, had bovendien een zeer uitgebreid netwerk van distributeurs van zijn wijn, waardoor hij wel 30% meer wijn verkocht dan zijn concurrenten.
Wijn op fles bewaren is eigenlijk pas mogelijk sinds er een goede afsluiting voor glazen flessen werd gevonden: dat was een eeuw eerder, in de zeventiende eeuw, al voor het eerst gebeurd, met de toepassing van kurken en zegellak.
In de eeuwen tussen de zeventiende en de eerste, toen de Romeinen bekend stonden om hun prachtige glaswerk en flessen, bestond de fles wel, maar glas werd maar sporadisch gebruikt als container. Het was een duur en breekbaar product, alleen beschikbaar voor de adel en de geestelijkheid. Een wijnboer bewaarde zijn wijn daarom in vaten en vervoerde kleine hoeveelheden in aardewerken of tinnen kannen. Nieuwe technieken om duurzamer glas te maken én de kurken afsluiting maakten een doorbraak van de fles als container pas mogelijk.
En tegenwoordig lijkt de glazen fles al weer wat ruimte te moeten gaan maken voor andere verpakkingen: wijn in (met plastic beklede) pakken, in jerrycans, in blikjes en in pet-flessen is al verkrijgbaar. Zelfs wijn in kleine 30 cl. pakjes schijnt verkrijgbaar te zijn, al heb ik ze zelf nog niet gezien.

Uit eten bij 't Nonnetje

We zouden het vaker willen doen, maar het komt er slechts zelden van: zonder kinderen, met zijn tweeën in een goed restaurant gaan eten. Een paar weken geleden lieten we ons door een lovende bespreking in de Volkskrant verleiden tot een reservering bij restaurant 't Nonnetje in Harderwijk. Mac van Dinther gaf een 9 voor het eten en een 8 voor prijs/kwaliteit en dat trok ons wel aan. Wie de bespreking wil nalezen: op de website van het restaurant zijn deze en andere recensies te vinden. Toeval of geen toeval: in het oktobernummer van Perswijn komt 't Nonnetje ook voor, dan als lokatie van een proeverij van rode wijnen uit het Loiregebied.

Restaurant 't Nonnetje ligt aan de Vischmarkt in de oude binnenstad van Harderwijk. Je kunt er natuurlijk à la carte eten, maar gastheer Robert-Jan Nijland slaagt erin de meeste gasten te verleiden tot de Proeverij van de Dag, een menu van 6 of 7 bescheiden gangen, waarbij iedere gang een gerecht is uit de nationale of internationale keuken. Chef-kok Michel van der Kroft komt soms zelf aan aan tafel om de laatste hand aan een gerecht te leggen (bijvoorbeeld oude Beemsterkaas raspen over het knoflookschuim) en sommelier Bas Hurenkamp schenkt er passende wijnen bij. De wijnkaart bevat overwegend Europese wijnen. Op de avond dat wij er aten, dronken we wijnen uit Frankrijk, Zuid-Afrika, Portugal en Griekenland, maar ook Duitse en Oostenrijkse wijnen zijn in de kelder aanwezig.

We begonnen met een aperitief van crémant de Loire en een drupje Harderwijker kummellikeur. Daarbij werd een amuse opgediend die meteen de toon zette: een filodeeghoorntje met rilette van makreel en mierikswortelschuim. Het bruisende aperitief was een uitstekende begeleider van deze fascinerende amuse.

Het volgende gerecht was coquille St. Jacques met terrine van wortel en geitenkaas. Daarbij dronken we een witte wijn van Philippe Nusswitz uit de Cevennes, gemaakt van viognier, marsanne en roussanne, de Orénia 2006. De wijn was aromatisch, kruidig, met een beetje laurierdrop van de eikenhouten vaten, terughoudend met zijn zuren en een bescheiden alcoholpercentage (12,5%).

Voordat het volgende gerecht werd opgediend, zat de derde wijn al in het glas. Dit keer een wijn uit Zuid-Afrika, uit het Paarl-gebied om precies te zijn: Joostenberg Fairhead 2006, gemaakt van chenin blanc en viognier in een verhouding 2:1. Deze witte wijn was geuriger en krachtiger dan de vorige (14% alcohol en houtinvloed), dus ons vermoeden was dat we gerookte of geroosterde vis zouden krijgen. En inderdaad: een pakketje van smalle reepjes sliptong, mooi gegrilld en begeleid door knoflookschuim waarover aan tafel vier jaar oude Beemsterkaas werd geraspt. Een hele bijzondere combinatie van wijn en eten die we thuis nog wel eens zouden willen nadoen. Gelukkig staat in Perswijn het recept van het knoflookschuim, dus dat biedt mogelijkheden.

De volgende wijn was een mooie rosé van Cres Richards en daarbij werd kwartelvleugel met risotto van grutten opgediend. Over deze gang valt verder weinig bijzonders op te merken.

De volgende gang vonden we daarentegen weer spannend. We hadden stilletjes gehoopt op een gang met wild zwijn, omdat volgens de kranten de Veluwe wordt geplaagd door grote troepen zwijnen. Het werden reebiefstukjes. Daarbij werd een krachtige rode wijn geschonken: Pontval 2004, uit het Portugese Alentejo-gebied (Companhia de Vinhos do Alandroal), gemaakt van Touriga National en Tricadeiro en met maar liefst 14.5% alcohol!

Als overgang naar het nagerecht was er een tussenhapje van rode-koolpuree met schuim van goudreinet. Een interessante combinatie, maar hij kon ons niet bekoren.

Bij het nagerecht, kweeperencrumble met kaneelijs, werd Samos Nectar geschonken. Twintig jaar geleden kwamen we wel eens op de Griekse eilanden en toen vonden we Samos Nectar al erg lekker. Van een goede wijnmaker en in combinatie met het juiste dessert kan deze wijn verrukkelijk zijn.

Samenvattend: Volkskrant-medewerker Mac van Dinther had geen woord teveel gezegd en geen punt teveel uitgedeeld. Uitstekend eten, mooie wijnselectie en een prima avond!

Week van de Wijngeschiedenis - 3 Alicante Bouschet, restant uit het verleden

Wijngeschiedenis is uiteraard veel breder dan Nederlandse huiskamers (zie de bijdragen van gisteren en eergisteren). Ook oogstjaren, klimaatveranderingen, plantenziekten, scheepvaartontwikkelingen, kolonisatie en noem maar op, dat alles is onderdeel van de geschiedenis van wijn. En je kunt wijngeschiedenis op de meest onverwachte moment 'nodig' hebben. Tenminste, als je de wijnen die op je pad komen wilt begrijpen en wilt kunnen plaatsen.

Deze zomer kwamen wij op het Sonoma Salute to the Arts Festival diverse boeiende wijnproducenten tegen, maar één van de spannendste was toch wel Kaz Winery. In Sonoma zelf is Kaz een absolute cult-favoriet, buiten de VS echter is hij nauwelijks bekend. Aan het hoofd staat de eigenzinnige wijnmaker Richard Kasmier, Kaz, die sinds 1985 wijn maakt. Dat doet hij van wat hij in zijn wijngaarden aantreft, en dat kunnen, voor Europeanen althans, de meest 'vreemde' druivenrassen zijn. Bovendien maakt hij blends door de druiven al bij het persen te vermengen, niet pas na de vinificatie. In de Lonely Planet Californië had ik al gelezen dat Kaz ook wijn maakt van de druivensoort alicante bouschet. Ik kende die druivensoort wel, maar in Frankrijk is het noemen van alicante bouschet toch een beetje als vloeken in de kerk. Geen zinnig wijnboer zal toegeven dat hij alicante bouschet heeft staan én dat hij het gebruikt in zijn assemblages.

Kijk, en dan wordt wijngeschiedenis toch wel handig. Want wat is er aan de hand met deze druif? Daarvoor moeten we teruggaan tot het midden van de 19e eeuw, toen meeldauw en phylloxera (druifluis) huisgehouden hadden in de Franse wijngaarden. Bijna het totale wijnareaal van Frankrijk werd vernietigd. Ook de boeren in de Languedoc waren zwaar getroffen en koortsachtig werd gezocht naar manieren om de productie zo snel mogelijk weer op gang te helpen. Die werd onder andere gevonden in het planten van druivenrassen die veel, heel veel opbrengst leverden, wel 80 hectoliter per ha. bijvoorbeeld. Een van die druiven was de aramon (vooral nooit noemen in Zuid-Frankrijk!), maar de aramon had ook een groot nadeel. Hij leverde wat bleke, fletse wijnen, die qua kleur opgepept moesten worden met andere druivensoorten. Daarvoor werd de alicante bouschet ontwikkeld, een druivenras dat ze in Frankrijk tot de zogenaamde 'teinturiers' rekenen: de ververs. Want wijn van deze druiven is diep, diep rood, bijna zwart, en dat is dan ook de enige onderscheidende eigenschap. Er staan in Frankrijk nog vele hectares aramon en alicante bouschet, maar je zult ze nooit op etiketten vinden, zelfs niet nu dat heel langzaam ook de Franse wijnwetgeving binnen lijkt te gaan sluipen. Het zijn namelijk ook de druivenrassen die de Franse wijnplas een slechte naam hebben bezorgd over de jaren heen.

Na de phylloxeraplaag werd de alicante bouschet over heel de wereld verspreid en geplant, ook in Californië. De wijnboeren die na de Drooglegging in de jaren dertig van de 19e eeuw weer aan de slag wilden gaan, hadden net als de Franse wijnboeren rond 1860 behoefte aan snelle groeiers met veel opbrengst per hectare. Ook toen bood de alicante bouschet weer uitkomst. Met als gevolg dat er ook in Californië nog heel wat hectares te vinden zijn.

Helaas heb ik de Alicante Bouschet van Kaz niet kunnen proeven, aangezien deze niet meegenomen was naar het festival in Sonoma. Volgens de beschrijvingen is het een krachtige, alcoholrijke wijn. Zo'n relict had ik wel eens willen proeven...
Maar gelukkig bleken de wijnen die wel op de tafel stonden ook erg bijzonder: een witte port van chardonnay bijvoorbeeld (die natuurlijk eigenlijk geen witte port mag heten) of de stevige Sarah Nader Zinfandel 2004. In totaal produceert Kaz Winery slechts 1500 'cases' (18.000 flessen), verdeeld over twaalf verschillende wijnen. Geen wonder dat niet alles te proeven was op zo'n openbare proeverij. Maar de Alicante Bouschet had ik toch graag geproefd; de wijn vertegenwoordigt een stukje Europese wijngeschiedenis in Californië.

Week van de Wijngeschiedenis - 2 'Op kamertemperatuur serveren ..... '

'Wijngeschiedenis, waar is dat nou voor nodig?' zullen veel wijnliefhebbers zich misschien afvragen. 'Ik wil gewoon een fles openmaken en genieten, verder niets.' Toch loont het de moeite je te verdiepen in de rijke geschiedenis van wijn, bijvoorbeeld bij het serveren van wijn. Want wat wordt nog heel vaak verteld over rode wijn? Dat de fles op kamertemperatuur geschonken moet worden. Vervolgens wordt de rode wijn gedronken bij een temperatuur van 20-21°C en valt die wijn erg tegen. Dat komt omdat de wijn op een te hoge temperatuur is geserveerd: met kamertemperatuur wordt bedoeld de temperatuur van de kamer in grote landhuizen, ruim een eeuw geleden.
Wijn was toen nog iets van de elite, werd geserveerd in hoge salons met flonkerende kroonluchters en kwam uit de koele voorraadkelders van het huis. Centrale verwarming was iets moderns en in veel landhuizen niet eens aangelegd. De temperatuur van de woonkamer was op zijn best 18°C, en dat is inderdaad een prima temperatuur voor veel betere stevige wijnen. De moderne rode wijnstijlen mogen overigens nog wel koeler gedronken worden: ik zet frisse fruitige jonge rode wijnen rustig even een uurtje in de koelkast.

Diezelfde warmere huizen van nu hebben er ook voor gezorgd dat opslag van wijn in eigen huis niet meer zo makkelijk is. We kennen allemaal wel het rekje bij de openhaard, met een indrukwekkende collectie etiketten. Maar neem van mij aan dat veel van die wijnen na korte tijd op dat rekje niet meer drinkbaar zijn! Het is gewoon te warm in onze huizen, zeker als de openhaard nog eens aan gaat. Mensen die een kelder hebben die geschikt is voor wijnopslag - waar een constante temperatuur van circa 12-14°C heerst - zijn er niet zo veel, en mensen die een wijnklimaatkast aanschaffen voor hun wijn moeten wel echte liefhebbers zijn.

Een andere mogelijkheid is nog opslag bij je vaste wijnhandelaar: in 1946 voerde de firma Van Wageningen en de Lange bijvoorbeeld het abonnementensysteem in, waarbij je jaarlijks een bedrag inlegde waarvoor wijn werd opgelegd. Die opgelegde wijn werd bewaard in de kelders van de firma, omdat de heer Van Driel van Wageningen duidelijk zag dat een groot deel van zijn clientèle niet meer over huizen met een koele kelder beschikte.

En zo wordt duidelijk dat de ontwikkelingen in ons wonen ook gevolgen hebben gehad voor onze wijnconsumptie en onze wijnopslag: veel wijn wordt te warm gedronken en opslag van wijn in eigen huis is steeds lastiger zonder extra investering.

Week van de Wijngeschiedenis – 1 Middeleeuwse wijnkannen

Vandaag is de Week van de Geschiedenis begonnen. Als er dit soort evenementen zijn, kijk ik gelijk in alle publicatie-uitingen of er ergens ook wijn aan te pas komt. Vreemde tik misschien, maar wel leuk. Bij deze week, waarvan het thema Wonen is, kan ik die link met wijngeschiedenis hier en daar wel zijdelings ontdekken. Het thema van de Geschiedeniskrant (deze week bij de Volkskrant en bij Historisch Nieuwsblad), Nederland Waterland, biedt eveneens een aanknopingspunt, waarop ik later deze week zal terugkomen. De week van 12 tot en met 20 oktober wordt namelijk Week van de Wijngeschiedenis op Wijnkronieken. Iedere dag tot en met 21 oktober zal ik aandacht besteden aan een onderwerp dat de rijke geschiedenis van wijn en wijndrinken belicht.

En hoe kan ik dan beter van start gaan dan met mijn eigen onderzoek naar de wijngeschiedenis van Utrecht! Toevallig deze week heb ik de eerste proeven van mijn artikel De route van de wijn. Wijn en wijnhandel in de stad Utrecht in de veertiende en vijftiende eeuw; een eerste verkenning gecorrigeerd. Het artikel verschijnt op 25 november in het Jaarboek Oud-Utrecht 2007.
In dat artikel vond ik een mooie aansluiting bij het thema Wonen: de tinnen kannen die iedere burger van Utrecht in de veertiende eeuw in huis moest hebben om wijn te kunnen halen. Een tinnen kan hoorde duidelijk bij de inventaris van een huis, als je tenminste af en toe wat wijn wilde drinken.

Het verkopen van wijn gebeurde namelijk rechtstreeks vanuit het vat. Je kon een kan wijn of grotere hoeveelheden aanschaffen, meestal aangegeven in amen. Die kannen hadden een standaardmaat; het was strafbaar een kan van een andere maat in huis te hebben. Op 6 maart 1398 legde het stadsbestuur een aantal zaken over deze kannen vast. Wijntappers moesten kannen van tin gebruiken, die een pin moesten hebben van een duimbreed lang en een vlakke bodem, ook van een duimbreed dik. Was de kan te klein, dan moest je hem inleveren, een pond boete betalen en de kan werd kapot geslagen. Alle kannen moesten van hetzelfde maaksel zijn, net zoals de kannen 'die de Raad gebruikte'. Controleurs kwamen bij de mensen thuis regelmatig de kannen controleren; als de kannen te klein waren, mochten deze een boete uitdelen die ze in eigen zak konden steken.

Het belang van gestandaardiseerde kannen blijkt verder uit de rekeningen van het stadsbestuur: regelmatig kregen mensen in dienst van de stad een uitbetaling in wijn. Een maat die daarvoor gewoonlijk gebruikt werd, was de stadskan. De inhoud van zo'n stadskan was 1,7 liter, omgerekend naar de flessen van tegenwoordig dus ruim twee stuks. Dit is de hoeveelheid die we ook nu nog, in de eenentwintigste eeuw, vaak aan het eind van het jaar van relaties krijgen!
Uiteraard moesten die kannen van de stad regelmatig schoongemaakt worden. Daarvoor betaalde de stad diverse poetsdames. En wanneer de stad een hoge bezoeker had, werd hem vaak een aantal stadskannen gebracht op zijn logeeradres. De kannen werden achteraf wel weer opgehaald.

Naschrift, 16 oktober: dagelijks publiceren gaat helaas niet lukken. Daarom tussentijds een aanpassing: zeker eens in de twee dagen verschijnt tussen 12 en 21 oktober een bijdrage over wijngeschiedenis in het kader van de Week van de (Wijn)geschiedenis.

Het lijkt wel Overtoom....

Je gelooft het of niet: dinsdag bestelde ik per e-mail wijn in Duitsland, vandaag stond de doos met Ausleses en Tresters klaar bij de overburen. De zegeningen van internet, e-mail en de EU zijn toch wel groot op zo'n dag. Zelfs Nederlandse bedrijven krijgen dat niet altijd voor elkaar, levering twee dagen nadat de bestelling is verstuurd. De rekening zat gewoon in de doos: even overmaken via internet en klaar!

Onze al eerder bestelde Ausleses van Randolf Kauer bevielen zo goed, dat we samen met vrienden nog maar een doos hebben besteld. Heerlijk bij de appeltaart bijvoorbeeld, of de appelcrumble! Maar nog beter is het om deze piepjonge Ausleses te laten liggen. Dat was oorspronkelijke onze bedoeling met de vorige lading, maar helaas, ze waren zo lekker....

Kauer, een producent uit de Mittelrhein, staat volgens de Gault Millau 2006 ook erg goed bekend om zijn Tresters, het stooksel van de schillen en steeltjes van de druiven. In dit geval is het Trester speciaal van rieslingschillen gemaakt en gelagerd op houten vaten. We konden vanavond natuurlijk geen weerstand bieden aan zo'n nieuw flesje in onze voorraad, dus openden we het na het eten maar snel. En inderdaad: een uitstekende zachte Trester, 42% alcohol, lichte geur vanille en fruit, een prima digestiefje. Dat wordt weer genieten de komende tijd!

Ontkurkt - Cabernet Sauvignon voor op het balkon

Wie droomt er nu niet van? Een eigen wijngaard, om later je eigen wijn bij het haardvuur te kunnen drinken, met al je kleinkinderen, kinderen en vrienden om je heen? Helaas, het is voor weinigen weggelegd, en bovendien helemaal niet zo idyllisch als het vaak lijkt. Sommigen planten wat druivenstokken in hun tuin, om toch het idee te krijgen... Lukt zelfs dat niet, is dit misschien een optie.

De Sonoma County WineGrape Commission verkoopt ze, de opbrengsten komen ten goede aan de opleiding van wijngaardwerkers. En de bonsai dragen echt fruit, zie ook de foto bij mijn bron, Dr. Vino.
Zit jij straks in het vliegtuig à la Kevin Kline, met een bonsai in een nat zakdoekje verstopt in je tas?

Dag 3 - Oogstjaren en Frankrijks verborgen schatten

Het was vorige les al aangekondigd, maar toch bleek het voor een aantal deelnemers van de vinologenopleiding niet helemaal duidelijk: in de ochtendles proefden we op deze derde lesdag dezelfde wijnen uit verschillende oogstjaren (verticaal proeven).
De witte wijnen waren overduidelijk gemaakt van Chardonnay, afkomstig uit Frankrijk en hoogst waarschijnlijk uit de Bourgogne. Het verschil tussen de drie glazen zat hem vooral in de aroma's: in glas 1 tropisch fruit en wat zuivel, in glas 2 gebutste appels en noten, in glas 3 fris fruit, karamel en boterbabbelaars (aldus mijn proefnotities). Ook in de zuren waren aanzienlijke verschillen te ontdekken, verklaarbaar uit de weersomstandigheden van de verschillende groeiseizoenen. Glas 1 bleek uiteindelijk uit 2004 te stammen en had vrij hoge zuren. Glas 2 was gemaakt in 2006 en had een lager zuurgehalte, glas 3 vond zijn oorsprong in 2005 en zat qua zuren wat tussen de eerste twee in. De jaartallen had ik niet goed, maar de streek gelukkig wel: het bleek uiteindelijk om een Pouilly Fuissé (zuidelijke Bourgogne) van Domaine Collovray & Terrier te gaan.
Met de rode wijnen had ik aanzienlijk meer problemen: uiteindelijk bleek het om twee verschillende Bordeauxs te gaan. Glas 4, 5 en 6 waren van Chateau Lescale 2003, 2006 en 1990; de glazen 7 en 8 kwamen net als de eerste drie glazen uit de Medoc, maar van een ander chateau, Preuillac 2002 en 2000. Alle vijf de glazen bevatten dus een mix van cabernet sauvignon en merlot, maar als je me had verteld dat het heel andere druivensoorten waren, had ik het ook geloofd. Wat is het toch ongelooflijk lastig blind te proeven!

's Middags stond de eerste 'landen'les op het programma: onder leiding van Chris Alblas zouden we de wijnen van de Elzas en de Loire gaan behandelen. Eerlijk gezegd was een aantal van ons wat sceptisch: de eerste lessen waren er met zo'n sneltreinvaart doorheen gejast, dat we niet het gevoel hadden ter plekke iets geleerd te hebben. We waren nog op zoek naar de meerwaarde van deze middaglessen.
Chris Alblas heeft die meerwaarde echter ruimschoots geleverd. Zoals ik al eerder schreef, was het een fantastische les, enerzijds door de geweldige wijnen die geschonken werden en anderzijds door het bevlogen verhaal dat erbij verteld werd. Ik bedacht net de term 'verborgen schatten' voor deze wijnen: velen weten niet dat er uit beide streken zulke uitstekende wijnen kunnen komen. Frankrijk is terug, is het thema van de grote Europa Klassiek-proeverij van Perswijn deze maand. Maar Frankrijk is in mijn ogen helemaal nooit weggeweest. De meeste mensen weten gewoon niet maar ze de kwaliteit kunnen halen! (Maar dit even terzijde, terug naar het verslag van les 3).

Een van de toppers was bijvoorbeeld een glas Pinot Noir Reserve van de dames Faller (Domaine Weinbach) uit Kaysersberg. Op zichzelf al een belevenis om te proeven, want de eigenzinnige moeder en dochters Faller behoren tot de absolute top van de Elzasser wijnproducenten. Maar als Chris Alblas dan ook nog vertelt over een lunch met reekoteletjes die hij op domein kreeg voorgeschoteld, dan loopt het water je echt in de mond!
Eerder hadden we al 'gepicknickt' met een top-Muscadet (Expression d'Orthogneiss) van Domaine l'Ecu, waarbij ons verteld werd dat de wijngaarden voor deze muscadet door de eigenaar, Guy Bossard, geploegd worden met een paard.
Aan excentrieke wijnproducenten was er in deze les zeker geen gebrek, want ook Henry Marionnet uit de Touraine blijkt wijnen te maken met gebruikmaking van bijzondere middelen: in zijn wijngaarden worden alleen vrouwen toegelaten om de druiven te plukken. Bovendien zijn zijn stokken niet geënt op Amerikaanse onderstokken. Het risico van phylloxera neemt Marionet op de koop toe. Nooit eerder proefde ik een Gamay uit de Loire die zo krachtig en vol van smaak was als deze Les Pierres Fines 2006 van Henry Marionnet.

Het gehalte biodynamische wijnen in deze les was opvallend hoog: het blijkt dat veel producenten in zowel de Loire als in de Elzas ervan overtuigd raken dat het loont om niet met chemicaliën te spuiten, te kijken naar de stand van de maan, met de hand te plukken etc... In de Loire is Nicolas Joly het grote voorbeeld en in de Elzas kent men Einzelgänger als Marcel Deiss, die alle regels van de AOC's aan zijn laars lapt maar er wel voor heeft gezorgd dat in de Grand Cru Altenberg meer dan één druivenras is toegestaan. In de rest van de Elzas mag er voor Grand Cru-wijnen overal maar één - ook nog speciaal gedefinieerd - druivenras per wijn gebruikt worden. De wijn die wij van Deiss proefden, een Grand Cru Altenberg van 2002, was dan ook erg moeilijk in een hokje te stoppen. En dat hoefde gelukkig niet echt: het was de laatste wijn van de middag, en ik heb het glas lekker opgedronken in plaats van uitgespuugd. Waarschijnlijk hebben velen met mij aldus de derde dag afgesloten.

En dan heb ik het nog niet gehad over de sublieme Vouvray sec Le Mont 2002 van Huet (ik dacht dat we er zelf nog één hadden, gekocht op domein in 2003, maar helaas bleek hij later thuis al opgedronken); de Coteaux du Layon Saint Aubin 2004, Clos du Pavillon van Domaine Philippe Delesveaux, de Pinot Auxerrois H Veilles Vignes 2002 (met de H voor Hengst, de wijngaard die niet op het etiket genoemd mag worden omdat auxerrois geen druif is die toegestaan is voor de Grand Cru Hengst) van Josmeyer, de 2006 Sancerre Grande Réserve van Henri Bourgeois (waarom zijn we daar vorig jaar nou eigenlijk niet langsgeweest, het stond wel op de agenda?) of de verrassend frisse Cabernet d'Anjou rosé van Chateau de Passavant.
Kortom: deze les zal niet snel verbeterd worden, denk ik. Als dat wel het geval is, staat ons nog een prachtige winter te wachten!

Op de foto: Chinon, waar fruitige rode wijnen vandaan komen.

Ontkurkt: wandelen door de Beaujolais

Wandelen vind ik wel één van de heerlijkste buitenactiviteiten die er zijn. Ooit wil ik nog eens de mooie herstkleuren van de bladeren van de gamaydruif al wandelend gaan bewonderen. Net lees ik op een door Ariane ontdekt blog van een zusterherberg dat er door de Beaujolais een prachtige wandelroute loopt, de Sentier Victor. De foto's op dat blog zijn prachtig, ik zou zo afreizen. Bezoek die zusterherberg maar even, en lees meer over wandeltochten met en zonder bagage door de Beaujolais. De foto heb ik maar even geleend, ze zullen het me hopelijk wel vergeven.

Bron: De Herberg

Riesling in de VS

Riesling is enorm populair in de Verenigde Staten. Zo populair dat zelfs de grootste Rieslingproducent ter wereld, Chateau St. Michelle uit Washington State, nog Riesling in moet kopen in Duitsland om aan de binnenlandse vraag te voldoen. St. Michelle's partner in Duitsland is Ernst Loosen, die speciaal voor de Amerikaanse markt een offdry (droog maar net niet helemaal) Riesling Saint M maakt. Zelf haalden we deze zomer in Californië een Riesling van St. Michelle uit de supermarkt die absoluut de moeite waard was. En voor de prijs van slechts een dollar of 10 hoefden we het ook al niet te laten.

Riesling wordt al sinds de tweede helft van de negentiende eeuw in Amerika verbouwd. Duitse immigranten zorgden voor aanplant in Californië, waar de druif in de koelere delen van bijvoorbeeld de Napa- en Sonomavallei goede resultaten opleverde. Toen in de jaren '60 van de twintigste eeuw de kwaliteitswijnbouw in Californië eindelijk weer uit het slop kwam (na de Drooglegging en de imagoschade die wijn daardoor had opgelopen), was Riesling één van de populairste wijnen. De successen die echter met rode druivenrassen als cabernet sauvignon geboekt werden, zorgden ervoor dat veel riesling tussen het midden van de jaren '80 en het midden van de jaren '90 gerooid werd. Anno 2007 wordt riesling echter weer volop geplant, vooral in de staten Washington en Oregon, waar de omstandigheden nog weer beter zijn voor deze uitgesproken koel-klimaatdruif dan in Californië.
Toch wordt ook in Californië nog steeds goede riesling gemaakt. Eerder beschreef ik al de Dry Riesling van Beringer. Een andere Riesling uit de meegebrachte doos is die van Trefethen, die nog op een oosterse maaltijd wacht om geopend te worden.

Meer Duitse wijnmakers dan alleen Ernst Loosen produceren Rieslings speciaal voor de Amerikaanse markt. Tijdens les 2 van de vinologenopleiding maakte ik kennis met Haart to Heart, een volle Riesling met een laag alcoholgehalte en een heel klein restzoetje. Toch komt de wijn droog over en heeft hij niets van het laffe zoet waarmee we wijn voor en door Amerikanen al snel associëren. Het leek niet op een strakke, fijne Moezelriesling, maar meer op een volle Riesling uit de Pfalz of de Rieslings die we in Californië proefden deze zomer... (hé...).Toch is het Weingut Reinhold Haart langs de Moezel gelegen, in Piesport. Volgens de docent, Magda van der Rijst, was deze wijn speciaal voor de Amerikaanse markt gemaakt.
Aangezien ik al 20 jaar gefascineerd ben door Riesling en het een wijn is waar je me 's nachts voor wakker mag maken, droog of edelzoet, heb ik nog wat verder onderzoek gedaan naar die koppeling Riesling en Amerika, en naar de Haart to Heart, Want het was een uitstekende wijn, die mij, hoewel hij tijdens de les te warm werd geproefd, prima beviel. Daarom heb ik de importeur van de Haart to Heart, Jacob Molendijk van RieslingPartners, maar eens gevraagd naar wat meer informatie. Jacob bevestigde mij dat Theo Haart, specialist in 'edelsüsse' wijnen en uitgeroepen tot wijnproducent van het jaar 2007 door de Duitse Gault Millau, met deze wijn reageerde op de vraag van zijn Amerikaanse afnemers naar drogere wijn. De wijn heeft een alcoholpercentage van 10%, 22,0 g/l restzoet en 8,6 gram zuren per liter. De wijn van jaargang 2006 is op het wijngoed al uitverkocht, maar in oktober kan RieslingPartners nog 60 flessen tegemoet zien. Jacob heeft ook Haart nog wat toelichting en informatie gevraagd, waarop hij onder andere de volgende toelichting op de mooie wijn ontving: Das Geschmacksempfinden, ob ein Wein trocken oder halbtrocken schmeckt, ist auch abhängig von der Komplexität des Weines, seiner Säurestruktur und Mineralität. Weine gleichen Zuckergehaltes schmecken vom Schieferboden weniger süß als Weine von einem Kalkboden. Auch mit zunehmendem alter des Weines nimmt der Süßegeschmack ab. Es freut mich, dass Ihnen mein Wein geschmeckt hat!

Scripties over Nederlandse wijn

Marianna Markantoni, student aan de Universiteit van Wageningen, won onlangs de ScriptiePrijs Wijn 2007 met haar scriptie Group Initiatives and Individual Winegrowers in the Netherlands. Deze scriptie omvat een gedegen onderzoek naar de ontwikkelingen in de Nederlandse wijnbouw en geeft een goed overzicht van de huidige status van wijnbouw in Nederland. 'Het is een uniek werkstuk waarmee als je als startende wijnbouwer in Nederland heel goed aan de slag kunt. De scriptie las als een jongensboek', aldus de jury. De scriptie is te downloaden via de website van het Wijninformatiecentrum, waar ook de scripties van de andere genomineerden te vinden zijn.

Opvallend is dat nog een scriptie de Nederlandse wijnbouw tot onderwerp heeft. Joeri Bakker, student Cultuur, organisatie en management aan de VU, schreef een leesbaar verhaal over Nederlandse wijn, serieus of voor de gein. Een interpretatieve studie naar de beroepsidentiteit van de wijnhandelaren in Nederland en de wijze waarop zij het imago van Nederlandse wijn construeren.
Hij constateert onder andere dat Nederlandse wijn nog nauwelijks een plaats binnen de distributieketen heeft omdat Nederlandse wijnhandelaren er zich niet voor interesseren. Het product wordt als amateuristisch ervaren. Nederlandse wijn wordt nog niet als cultureel 'kapitaal' gezien; bovendien speelt ook de manier waarop wijnjournalisten schrijven over Nederlandse wijn een grote rol bij de acceptatie van Nederlandse wijn door de wijnhandelaren.

In een andere scriptie, die van Dorien van der Pol over Communiceren met wijn. Positionering van de Nederlandse wijnimporteur, blijkt een interessant lijstje met bronnen te staan: Dorien heeft ook gebruikt gemaakt van blogs, waaronder Wijnkronieken!

Voor wie zich serieus wil verdiepen in de plaats van wijn en wijnhandel in onze samenleving, lijken mij deze scripties verplichte kost. Mijn nachtkastje is inmiddels weer aardig gevuld.... Met name de scriptie van Joeri Bakker ga ik lezen binnenkort.

De ScriptiePrijs Wijn is een initiatief van het Productschap Wijn. Met het instellen van een jaarlijks toe te kennen prijs voor de beste scriptie over het onderwerp wijn wil het productschap belangstelling van hoogopgeleiden wekken voor de wijnsector.
De ScriptiePrijs Wijn 2008 staat open voor alle studenten aan Nederlandse Universiteiten en Hoge Scholen.

Genieten van 'Elzas en Loire'

Dag 3 van de vinologenopleiding is alweer aangebroken, en vandaag stonden de Elzas en de Loire op het programma. Het zijn twee van mijn favoriete gebieden, waar heel erg mooie wijnen vandaan kunnen komen. Volgende week, als groep B ook zijn les heeft gehad, volgt een verslag, nu alvast een korte impressie van de middagsessie. Docent Chris Alblas had namelijk een twaalftal werkelijke toppers uitgekozen! Als je al niet enthousiast over de Loire en de Elzas was, moet je het na vanmiddag toch echt geworden zijn.
Er kwamen producenten langs waar je stil van werd en onze docent genoot zelf met volle teugen van wat hij ons allemaal mocht presenteren. Zijn enthousiasme werkte zo aanstekelijk dat mij regelmatig de neiging bekroop onmiddelijk een auto te huren en nog vanavond naar het zuiden af te reizen, om een paar dagen in één van beide gebieden te gaan kijken én proeven. Ik dacht verder dat ik de gebieden goed kende, maar heb nu weer een aantal wijnen geproefd die me een heel andere kijk op delen van het gebied hebben opgeleverd.

Wil je zelf ook in de stemming komen, dan is een tip van Chris Alblas om eens de website van Hugel et Fils te bekijken. Dit eeuwenoude familiebedrijf, opgericht in 1639, heeft perfect begrepen wat de moderne wijndrinker allemaal wil weten en heeft daarvoor een prachtige website ingericht, vol filmpjes en nuttige informatie. Op dit filmpje is de moderne vinificatie-apparatuur van dit bedrijf in Riquewihr te zien.

Bron filmpje: www.hugel.com